Ոչ թե դասական դրամատիկ լուծումներով, այլ նոր ու ժամանակակից ձևաչափով. 1915-ի ողբերգությունն ու այն հաղթահարելու պատմությունները հավաստող փաստաթղթերի ու մասունքների ցուցադրությամբ արդեն երկու ամիս Լիբանանում գործում է Հայոց ցեղասպանության որբերի «Արամ Պեզիքյան» թանգարանը: Մերձավոր Արևելքում հիմնված ամենամեծ որբանոցներից «Թռչնոց բույնն» է վերակառուցվել ու նորովի ներկայանում:
«Վեհափառն (Մեծի Տանն Կիլիկիո Արամ Ա կաթողիկոս) անձամբ մեր առջև խնդիր դրեց անել ավելին ու աշխարհին ընկալելի կոնցեպտով ներկայացնել Հայոց ցեղասպանության տարիներին Լիբանան հասած հազարավոր որբերի անցյալը: Ցուցադրվող նմուշների բովանդակությունն առավել ամբողջական են դարձնում տեխնոլոգիական հնարավորությունների գործածությունը՝ տեսա-, լուսա- և ձայնային էֆեկտները, դեռ թանգարանի բակից, օրինակ որբերի լացի ձայն է լսվում:
Նյութերն անգլերեն են, ուղեկցվում են հայերեն, ֆրանսերեն ու արաբերեն թարգմանությունով», – ասում է ճարտարապետներից Րաֆֆի Թարխանյանը և ընդգծում, որ թանգարանը երեք բաժնից է կազմված՝ «Ցեղասպանություն», «Որբություն» և «Վերածնունդ»՝ ներկայացնելով և իմաստավորելով որբերի անցած ճանապարհն ըստ փուլերի:
Տարիներ անց «Թռչնոց բույնի» սաներից մեկին ճանապարհը դարձյալ այստեղ է բերել՝ թանգարանի պաշտոնական բացումից օրեր առաջ:
«Տարածքում շրջող մի ծեր մարդ տեսանք, մոտեցավ մեզ, պատմեց իր մասին, ասաց ինքն էլ Ցեղասպանությունը վերապրած հայ է և այստեղ է ապրել, հարցրեցինք՝ այստեղ՝ Լիբանանո՞ւմ, ասաց՝ ոչ, այս որբանոցում՝ «այստեղ խաղացել եմ, հիվանդ ժամանակ այս պատի տակ պառկած էի», այսպես 1-2 ժամ պատմում էր… ասաց՝ ինքն էլ բոլորին չի կարողանա պատմել այդ ամենը, թանգարանը կանի այդ գործը», – պատմում է Րաֆֆի Թարխանյանը:
1978-1980-ին «Թռչնոց բույնի» սանուհիներից Թալինե Բարդակջյանի խոսքով, այս կառույցն առանձնահատուկ նշանակություն ունի իր համար, քանի որ այն իր տունն է համարում. «Թռչնոց բույնում» մենք այժմ ունենք միջազգային չափանիշներին համապատասխան թանգարան, որը պատմում է Հայոց ցեղասպանությունն այստեղ վերապրած որբերի մասին և ոչ միայն: Նման թանգարանի համար առավել հաջող տեղ չէր կարող ընտրվել: Լինելով «Թռչնոց բույնի» սանուհիներից և տեսնելով այն աշխատանքը, որ արվել է, հպարտանում եմ՝ մենք հիմա ավելի ուժեղ ենք և մեր արմատներին առավել հավատարիմ: Սա ուղերձ է հայ ժողովրդից ամբողջ աշխարհին, թե ինչ ճանապարհ ենք անցել և թե ինչերի ենք հասել հակառակ դժվարություններին: Թանգարանը տպավորել է իմ սիրտն ու միտքը և բոլորին վստահ խորհուրդ եմ տալիս գալ և տեսնել, քանի որ այն մեր ժողովրդի վերածննդի վկայությունն է և հույս նրանց համար, ովքեր դեռ տառապում են»: