Ձեր ուշադրությանն ենք ներկայացնում «Արմեդիա» ՏՎԳ բացառիկ հարցազրույցը Telcell ՓԲԸ բիզնեսի զարգացման վարչության պետ Արթուր Խաչատուրյանի հետ՝ Հայաստանում տերմինալների միջոցով էլեկտրոնային վճարումների իրականացման վերաբերյալ:
- 2007թ.-ից Telcell ընկերությունը հայկական գործարար միջավայր բերեց բոլորովին նոր մշակույթ` ինքնասպասարկման տերմինալների մշակույթը: Այդ համակարգը փաստորեն առաջինն էր Հայաստանում էլեկտրոնային վճարումների առումով: Համակարգի ներդրման օրվանից անցել է արդեն 8 տարի: Ի՞նչ եք կարծում, մեր հասարակությունն ինտեգրվե՞լ է վիրտուալ ֆինանսական փոխհարաբերություններին:
- Ճիշտ եք, 2007թ.-ից Telcell-ն առաջին անգամ Հայաստանում ներդրեց ինքնասպասարկման տերմինալների միջոցով վճարումների գաղափարը: Սկզբնական շրջանում մեր հասարակության ինտեգրումը բավական բարդ էր. երկու ուղղությամբ էր բարդ` և՛ մարդկանց ինտեգրվելը մշակույթին, և՛ տերմինալները խանութ մտցնելու գործընթացը: Չէին ընդունում ո՛չ այն կողմը, ո՛չ մյուսը: Սակայն մեծ ջանքերի շնորհիվ կարողացանք տերմինալների միջոցով ինքնասպասարկումը դարձնել, կարելի է ասել, նույնիսկ սովորություն:
Սկզբնական շրջանում միայն բջջային օպերատորների օգտին էր հնարավոր դա կազմակերպել: Չնայած նույն բջջային ծառայություն մատուցողներն էլ չէին վստահում ինքնասպասարկման տերմինալներին և ընդհանրապես պրոցեսինգային կենտրոններին: Իսկ պրոցեսինգային կենտրոնի շահագործելն ու պահելը մինչ այդ իրականացնում էին բանկերը՝ ավելի նեղ ծավալներով: Իսկ այսօր հասանք նրան, որ մենք արդեն պրոցեսավորում ենք նույնիսկ բանկային վճարումները: Մենք լուծեցինք շատ բարդ ու կարևոր խնդիր. բնակչությանը սովորեցրեցինք էլեկտրոնային վճարումներին տերմինալների միջոցով: Այսօր արդեն ունենք հստակ ձևավորված վճարումներ: Դրան նպաստեց նաև պետությունն իր «Մեկ պատուհան» ծրագրով:
- Այսպիսով՝ համարո՞ւմ եք, որ մեր հասարակությանն արդեն ինտեգրված է ինքնասպասարկման տերմինալներից օգտվելու մշակույթին:
- Գլոբալ առումով, այո՛, համարում եմ: Այսօր Telcell ընկերության պրոցեսինգային կենտրոնով ամսական 3 մլն տրանզակցիա է կատարվում: Դա չի նշանակում, որ մենք ունենք 3 մլն բնակչություն, քանի որ յուրաքանչյուր մարդ ամսվա մեջ մի քանի վճարում է իրականացնում: Սակայն դա փաստում է, որ ՀՀ բնակչության մեծ մասն ինտեգրված է այդ վճարումներին: Ինչպես նաև ինչո՞ւ եմ համարում կայացած, քանի որ այսօր միայն տերմինալները չեն վճարման միջոցներ, նույն բանկերը, էլեկտրոնային վճարումները, քարտային վճարումներն են շատացել:
Կարող եմ ասել, որ այսօր տերմինալներից օգտվում են տարբեր տարիքի մարդիկ, նույնիսկ թոշակառուները:
Այսօր մենք ունենք ընդլայնված ցանց՝ շուրջ 1200 տերմինալներ ՀՀ մարզերում, անգամ գյուղերում: Տերմինալներ ունենք նաև ԼՂՀ-ում:
- Ունե՞ք վիճակագրություն սարքից օգտվողների թվային պատկերի մասով:
- Այսօր թվային պատկերը հետևյալն է. Երևան քաղաքում են շատ օգտվողները, սակայն այնպես չէ, որ մարզերում ավելի քիչ են օգտվում: Զարգացման տեմպերն են տարբեր, ասեմ, որ մարզերում այսօր այդ տեմպերն ավելի բարձր են, քանի որ ավելի ուշ են այնտեղ ներդրել տերմինալները: Երևանում արդեն կայուն փուլում է: Ամեն տարի ունենում ենք զարգացում:
- Telcell-ը համագործակցության առաջարկներ ունի մասնավոր կազմակերպությունների համար: Ի՞նչ առաջարկներ են դրանք:
- Մեր հիմնական առաջարկները ծառայություն մատուցող բոլոր այն ընկերություններին են վերաբերում, որոնք ունեն գումարի հավաքագրման գործընթաց: Ցանկացած կազմակերպության ձեռնտու է Telcell-ի հետ համագործակցությունը, քանի որ ստանում է միանգամից 1500 վճարային կետ ՀՀ ողջ տարածքով: Օրինակ՝ նոր բջջային օպերատոր է մտնում շուկա: Նրան հարկավոր են ներդրումներ սպասարկման կետեր բացելու, կանխիկի հավաքագրման գործընթաց կազմակերպելու համար, իսկ Telcell-ի հետ համագործակցելով՝ այդ խնդիրները լուծելու համար ներդրումների անհրաժեշտությունից ազատվում են:
Արդեն գործող կազմակերպությունների համար էլ կանխիկի հավաքագրումն է իրենից ներկայացնում բարդ ծախսային ու հաշվապահական գործընթաց: Telcell-ը փաստորեն դրա իրականացնողն է:
Բացի այդ՝ ցանկացած կազմակերպության ձեռնտու է հնարավորինս շատ վճարային կետեր ունենալ:
Իրականում կան ավելի խորքային խնդիրներ. բոլորս գիտենք, որ գոյություն ունի կանխիկի շարժի սահմանափակում: Այս առումով կազմակերպությունն իր գումարի հավաքագրման խնդրի առաջ է կանգնում՝ չունենալով էլեկտրոնային վճարումներ:
Եվ ամենակարևորը` ՀՀ բնակիչները դեռ օգտվում են կանխիկից, և նրանց քանակը շատ-շատ մեծ է: Աշխարհում միտումներն ուղղված են դեպի էլեկտրոնային վճարումները, իսկ Հայաստանում դրանք կազմում են առավելագույնը 20%: Նշեմ նաև, որ մենք ունենք ստացիոնար սպասարկման կետեր, որտեղից փորձում ենք ուղղորդել ստացիոնար գործարք անող քաղաքացիներին դեպի տերմինալներով վճարումներ:
- Դա համարո՞ւմ եք խոչընդոտ ոլորտի զարգացման առումով:
- Իհարկե համարում ենք: Հաճախ ենք ականատես լինում բանկերում գոյացած հերթերի, այն դեպքում, երբ նույն բանկում կան տերմինալներ:
- Ի՞նչ քայլեր է իրականացնում Ձեր ընկերությունը հաճախորդին տերմինալներից ավելի հաճախ օգտվելուն մոտիվացնելու համար:
- Ամենակարևորը` մենք շատացնում ենք ծառայությունների քանակը: Երբ մարդը գիտակցում է, որ իր հետ առնչվող բոլոր տեսակի վճարումները կարող է իրականացնել տերմինալներով, ընդհուպ մինչև վարկային վճարումները, ինքն է իր համար անհրաժեշտություն համարում տերմինալից օգտվելը:
Շուտով կթողարկենք Telcell տրանսֆերտ միջազգային փոխանցումային համակարգը, որ կլինի մեր ազգային համակարգը:
Ոլորտի զարգացվածությունը հասկանալու համար, կարող եք ընդամենը համեմատել նախորդ տարիների պատկերն այսօրվա հետ: Ամեն դեպքում դա պետություն-մասնավոր սեկտոր համագործակցության արդյունքում կզարգանա:
- Ինչպիսի՞ն է զգացողությունը. մասնավոր ոլորտի ներկայացուցիչների տրամադրվածությունն ինչպիսի՞ն է:
- Իրականում ոչինչ հեշտ չի տրվում: Պետք է ասել, որ այս առումով մեծ աշխատանք կա անելու: Մեզ մոտ էլեկտրոնային վճարումների ոլորտում վճարումները կազմում են ընդամենը 10%, ինչը բավական ցածր ցուցանիշ է: Մենք աշխատում ենք, աշխատելու ենք ու ունենալու ենք մեր ներդրումն այդ գործում:
Հավելեմ, որ ոլորտի զարգացման հարցում ազգաբնակչությունը պիտի պատրաստ լինի: