ԵՐԵՎԱՆ 13 C°
ՀՀ ԿԲ -
  • USD - 396.02 դրամ +0,02 EUR - 431.27 դրամ +0,27 RUB - 5.71 դրամ +0,71 GBP - 490.04 դրամ +0,04
  • ՈՍԿԻ - - դրամ ԱՐԾԱԹ - - դրամ ՊԼԱՏԻՆ - - դրամ

Իրանի դեմ ԱՄՆ պատժամիջոցները՝ սպառնալիք տարածաշրջանային կայունության համար

Թրամփի վարչակազմը հոլիվուդյան ոճով հայտարարեց Իրանի դեմ մինչև 2015 թվականին կնքված միջուկային պայմանագիրը գործող բոլոր պատժամիջոցների վերականգնման մասին: Ընդհանուր առմամբ, պատժամիջոցների ցուցակում ներառվել է մոտ 700 ֆիզիկական և իրավաբանական անձ՝ այդ թվում երկրի հիմնական բանկերը ու նավթ արտահանող ընկերությունները: Հիշեցնենք, որ 2018 թվականի մայիսին միջուկային պայմանագրից դուրս գալուց հետ Վաշինգտոնն աստիճանաբար վերականգնում էր Իրանի դեմ նախկինում սահմանված պատժամիջոցները, սակայն պատժամիջոցների այս փաթեթն ամենախիստն է, քանի որ առնչվում է ոչ միայն Իրանին, այլ նաև վերջինիս հետ առևտրային հարաբերություններ ունեցող երկրներին և կազմակերպություններին: Նշենք, որ դրանց արդյունքում իրանական նավթի արտահանումն արդեն նվազել է օրական ավելի քան 1 մլն բարելով, երկիրը լքել է ավելի քան 100 միջազգային խոշոր կազմակերպություն:

ԱՄՆ-ը հույս ունի, այդ պատժամիջոցների շնորհիվ տնտեսապես կազմաքանդելով Իրանը, բացառել վերջինիս ռազմաքաղաքական ակտիվությունը Մերձավոր Արևելքում, ստիպել Թեհրանին հրաժավել բալիստիկ հրթիռների փորձարկումներից:

Թեև Վաշինգտոնում պնդում են, որ պատժամիջոցներն ուղղված չեն իրանցի ժողովրդի դեմ, սակայն ամերիկյան վարչակազմի վերջնական նպատակն է այն աստիճան վատացնել Իրանի ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական դրությունը, որ իրանական հասարակությունը սկսի ճնշումներ գործադրել սեփական իշխանությունների վրա՝ ընդառաջելու ԱՄՆ պահանջներին: Հետաքրքիր է, որ պատժամիջոցների վերականգնման մասին լուրը իրանցիները դիմավորեցին ոչ թե սեփական իշխանությունների, այլ ԱՄՆ  դեմ բազմահազարանոց բողոքի ակցիաներով: Սակայն այստեղ պետք է նկատի ունենալ, որ իրանական իշխանություններն ու հասարակությունը բավականին երկար ժամանակ ապրել են խիստ պատժամիջոցների պայմաններում, և ԱՄՆ-ի կողմից նախկինում գործող պատժամիջոցների վերականգնումն ակնկալվում էր, որ կարաժանա հենց այսպիսի արձագանք իրանցիների մոտ: Սակայն երկարաժամկետ հեռանկարում չի բացառվում, որ ամերիկյան ակնկալիքներն իրականանան՝ հատկապես, որ վերջին ամիսներին Իրանում պարբերաբար բողոքի ակցիաներ էին տեղի ունենում սոցիալ-տնտեսական իրավիճակի կապակցոթյամբ:

Իրանն սպասվող տնտեսական դժվարությունների հաղթահարման գործում ապավինում է միջուկային համաձայնագրի մյուս կողմերի (Ռուսաստան, Չինաստան, Մեծ Բրիտանիա, Ֆրանսիա, Գերմանիա), և հատկապես Եվրոպական միության աջակցությանը: Նշենք, որ վերջիններս հակված են պահպանելու Իրանի հետ միջուկային պայմանագիրը և շարունակել բավականին փոխշահավետ տնտեսական հարաբերությունները (ԵՄ փորձում է ամերիկյան պատժամիջոցներն շրջանցող մեխանիզմներ գործարկել, իսկ իրանական նավթի ամենամեծ գնորդ Չինաստանում արդեն հայտարարել են, որ չեն պատրաստվում հրաժարվել իրանական նավթի ներկումից):  Եթե վերջիններիս չհաջողվի իրական աջակցություն ցույց տալ Իրանին ԱՄՆ պատժամիջոցների դեմ պայքարում, ամենայն հավանականությամբ, Իրանը, ինչպես բազմիցս հայտարարել է նախկինում, դուրս կգա միջուկային պայմանագրից և կվերսկսի իր միջուկային ծրագիրը, ինչն էլ իր հերթին կմեծացնի ռազմական առճակատման հավանականությունը:

Սա լուրջ մարտահրավեր է տարածաշրջանի անվտանգության և կայունության համար, և այն բնականաբար վերաբերում է նաև Հայաստանին: Ինչպես ցույց տվեց ԱՄՆ նախագահի ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջոն Բոլթոնի հայաստանյան այցը, ԱՄՆ-ը հետաքրքված է Իրանի դեմ իր աշխարհաքաղաքական խաղում ներառել նաև Հայաստանին: Նման պայմաններում ՀՀ իշխանությունները պետք է բավականին զգույշ և հավասարակշռված քաղաքականություն վարեն: Հասկանալի է, որ Իրանի հետ հարաբերությունների վատացումը, հայ-իրանական սահմանի փակումը, ինչը Ազգային ժողովում նոյեմբերի 1-ին ունեցած իր ելույթի ժամանակ չբացառեց վարչապետի ժամանակավոր պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանը, կարող է աղետալի հետևանքներ ունենալ Հայաստանի համար: Միևնույն ժամանակ ՀՀ պետք է բանակցություններ վարի Վաշինգտոնի հետ, որպեսզի Իրանի դեմ սահմանված երկրորդային պատժամիջոցները չտարածվեն նաև մեր երկրի վրա:


Ամենաընթերցվածը

օրվա

շաբաթվա

ամսվա

    Եղանակ
    Երևան
    Արևոտ
    Խոնավություն՝ 30%
    Քամի՝ 1,03 կմ/ժ
    13 C°
     
    16°   
    29.03.2024
    20°   
    30.03.2024
    Հարցում

    Ի՞նչ եք կարծում՝ մե՞ծ է արդյոք ռազմական գործողություններին Իրանի մասնակցության հավանականությունը: