Փաշինյան-Ալիև հանդիպում․ արդյունքներն ու բանակցությունների զարգացման հեռանկարը

Դրական գնահատականներ, շոշափելի արդյունքների բացակայություն։ Թերևս համառոտ այդպես կարելի է բնութագրել Վիեննայում մարտի 29-ին տեղի ունեցած Նիկոլ Փաշինյան-Իլհամ Ալիև հանդիպումը։
Հայ համայնքի հետ հանդիպման ժամանակ ՀՀ վարչապետը դրական է գնահատել հանդիպումը՝ միաժամանակ ընդգծելով, որ բանակցային գործընթացում ճեղքում չի արձանագրվել։ «Սկսվել է մի գործընթաց, որը հնարավորություն է տալիս խոսել մեր օրակարգերի, պատկերացումների, խնդիրների մասին»,- ընդգծել է Նիկոլ Փաշինյանը։
Իր հերթին, հանդիպումը դրական է գնահատել նաև Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը։ «Հանդիպումը կարևոր է նրանով, որ նոր սկիզբ է դրվել բովանդակության շուրջ բանակցային գործընթացին»,- ՏԱՍՍ գործակալության հետ զրույցում նշել է Ադրբեջանի նախագահը։
Ալիևն իր խոսքում մի քանի անգամ կարևորել է այն հանգամանքը, որը բանակցային ձևաչափն անփոփոխ է մնում։ Հիշեցնենք, որ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը բազմիցս հայտարարել է, որ Արցախի լիարժեք ներգրավումը բանակցային գործընթացին այսօր անհրաժեշտություն է, իսկ հանդիպման նախօրեին հայտարարել էր, որ ներառելու է այդ հարցը հանդիպման օրակարգում։ Հանդիպմանն ընդառաջ՝ մարտի 9-ին, ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահության տարածած հայտարարությունը, ինչպես նաև ներկայիս հայտարարության մեջ Արցախի ներգրավման հարցը չհիշատակելը, ցույց են տալիս, որ առնվազն այս փուլում Հայաստանի իշխանություններն այս հարցում հաջողություն չեն արձանագրել։ Ավելին, Հայաստանի այդ պահանջը, իսկ ավելի ճիշտ հենց այս պահին Արցախը ներգրավելու հրատապությունը, միջնորդների և միջազգային հանրության համար ընկալելի չէ։ Միջնորդները բազմիցս հայտարարել են, որ սկզբունքների համաձայնեցումից հետո է Արցախը ներգրավվելու բանակցություններին՝ Խաղաղության համաձայնագրի բանակցման ընթացքում։ Ուստի, հայկական կողմերն իրենց նպատակին հասնելու համար բավական մեծ անելիք ունեն, որպեսզի ընկալելի դարձնեն, թե ինչու է անհրաժեշտ Արցախն անհապաղ լիարժեք ներգրավել բանակցային գործընթացում։ Եվ լեգիտիմության թեզը, կարծես, դրա համար բավարար չէ։ Այս համատեքստում չպարզաբանված է մնում ևս մեկ հարց․ այսօր ո՞ւմ անունից է բանակցում Հայաստանի վարչապետը։
Հանդիպումից առաջ Հայաստանի իշխանությունների կողմից բարձրաձայնված մյուս հարցը, որը պետք է օրակարգային դառնար Ալիևի հետ հանդիպման ընթացքում, կարգավորման սկզբունքների և տարրերի պարզաբանման անհրաժեշտությունն է։ Դատելով մարտի 29-ի հանդիպման արդյունքում Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների և միջնորդների համատեղ հայտարարությունից՝ այս հարցը եղել է օրակարգում. «առաջնորդները կարծիքներ են փոխանակել կարգավորման գործընթացի կարևորագույն հարցերի և բովանդակային գաղափարների շուրջ»։ Սակայն հանդիպումից հետո Իլհամ Ալիևի արած հայտարարությունն այն մասին, որ Ադրբեջանի համար գերակայություն է մնում այսպես կոչված «Ադրբեջանի տարածքների դեօկուպացիան», տպավորություն է ստեղծում, որ պարզաբանումներն իրական արդյունք չեն տվել։ Եթե պարզաբանումն ավարտվել է, և սա է արդյունքը, ապա դա մտահոգության տեղիք է տալիս, իսկ եթե պարզաբանումներն ավարտված չեն, ապա առնվազն պետք է պայմանավորվածություն ձեռք բերվեր չանել մեկնաբանություններ մինչև գործընթացի ավարտը։
Դրա հետ մեկտեղ, ընդգծվում է, որ անհրաժեշտ է կառուցողական միջավայր ապահովել բանակցային գործընթացում հետագա հստակ և շոշափելի քայլերի համար։ Ուստի, միմյանց դիրքորոշումներին ծանոթանալու, մոտեցումները պարզաբանելու այս գործընթացը չի կարող երկար տևել, և անհրաժեշտ են լինելու հստակ քայլեր։ Իսկ այս փուլում, առնվազն՝ առկա միջավայրում, դժվար է պատկերացնել, թե դրանք ինչ բնույթ կարող են կրել։
Մյուս ուշադրության արժանի հարցը վստահության միջոցառումների ձեռնարկումն է։ Համատեղ հայտարարության մեջ նշվում է, որ հղվելով Դուշանբեի պայմանավորվածություններին` երկու առաջնորդները վերահաստատել են հրադադարի ամրապնդման և ուղիղ հաղորդակցության մեխանիզմների բարելավման անհրաժեշտությունը։ Որևէ հղում չի կատարվում Ապրիլյան պատերազմից հետո ձեռք բերված և այդպես էլ կյանքի չկոչված Վիեննայի, Սանկտ-Պետերբուրգի և Ժնևի պայմանավորվածություններին։ Ադրբեջանը հետևողականորեն փորձում էր խուսափել դրանցից, քանի որ այդ պայմանավորվածությունները ենթադրում էին միջազգայնորեն վերահսկելի և թափանցիկ մեխանիզմի ներդրում, որը հնարավորություն կտար արձանագրել հրադադարի խախտման դեպքերն ու ֆիքսել մեղավոր կողմին։ Պաշտոնական Բաքուն շտապեց օգտագործել Դունշաբեի բանավոր և երկկողմ ձևաչափով՝ առանց միջազգային հանրության ներգրավման, ձեռք բերված պայմանավորվածությունները՝ նախորդներից ձերբազատվելու համար։ Ինչ-որ պահի դրանցից ուշադրության շեղումը բերեց այդ պայմանավորվածությունների անտեսման, և հարց է՝ հնարավո՞ր է արդյոք հետ վերադարձնել դրանք օրակարգ, թե՞ կարելի է համարել, որ Ադրբեջանն այս հարցում հաջողեց։
Եվ ևս մեկ դիտարկում․ եթե վերջին օրերին Նիկոլ Փաշինյանն իր ասուլիսի ժամանակ չէր բացառել գերիներին փոխանակելու հնարավորությունը՝ առաջին հերթին, հաշվի առնելով Կարեն Ղազարյանին վերադարձնելու անհրաժեշտությունը, հանդիպումից հետո նա հայտարարեց, որ եթե չի հաջողվում փոխանակել, ապա անհրաժեշտ է առնվազն հնարավորություն ընձեռել նրանց ընտանքի անդամներին՝ այցելելու իրենց գերեվարված հարազատներին։ Ուստի, կարելի է ենթադրել, որ այս փուլում փոխանակման սցենարը քիչ հավանական է։ Դրա փոխարեն հայտարարության մեջ նշվում է «հումանիտար ոլորտում միջոցների ձեռնարկման» անհրաժեշտությունը։
Ամփոփելով կարող ենք արձանագրել, որ այս շփումներն ու կառուցողական երկխոսությունը կարևոր և անհրաժեշտ են տարածաշրջանում խաղաղություն պահպանելու տեսանկյունից։ Սակայն, բանակցությունները երկար չեն կարող կառուցվել ծանոթացումների և դիրքորոշումների պարզաբանումների շուրջ, աստիճանաբար ավելի արդիական է դառնալու բովանդակային հարցերի համաձայնեցումը ու հստակ քայլերի ձեռնարկումը։ Այդ փուլում հայկական կողմերից պահանջվելու է շատ մեծ ճկունություն, զգուշավորություն և հաշվարկված քաղաքականություն՝ Հայաստանի և Արցախի շահերն առաջ մղելու համար։ Պակաս կարևոր չի լինելու նաև այնպիսի փաստարկների կիրառումը, որոնք ընկալելի և ընդունելի կլինեն, առաջին հերթին, միջնորդների և միջազգային հանրության համար, ինչը կապահովի նրանց աջակցությունը և կամրապնդի մեր դիրքերը։
այլ նյութեր այս թեմայով
- Ադրբեջանի հրաժարումը ռազմագերու կարգավիճակ տալ գերեվարված հայ զինվորներին՝ իրավունքի կոպտագույն խախտում է. Արցախի ԱԳՆ Ադրբեջանի դիրքորոշումը բացարձակապես անհիմն է ինչպես իրավական, այնպես էլ փաստագրական առումներով։
- Սյունիքի շուրջ ստեղծված անվտանգային խնդիրներ «Հայացք» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Հերմինե Մխիթարյանի անդրադարձը Սյունիքի շուրջ ստեղծված անվտանգային խնդիրներին:
- Երկրագունդ. Արցախյան հակամարտության շուրջ ակտիվ շփումներ «Առավոտյան լուրեր Լիլիթ Թումանյանի հետ» հաղորդման «Հայացք. Երկրագունդ» խորագրի ներքո անդրադարձ է կատարվել Արցախյան...
- ՌԴ ՊՆ. Լեռնային Ղարաբաղում հրադադարը պահպանվում է շփման գծի ողջ երկայնքով Բոլոր դիտակետերը հագեցած են ֆորտիֆիկացիոն կառույցներներով, որոնք նախատեսված են ռազմական անձնակազմը հրազենային...
- Սերժ Սարգսյանի թողած իրական «ժառանգությունը» Գործող իշխանության փորձերը՝ սեփական ձախողումներն ու դավաճանական քայլերը պայմանավորել ստացված «վատ ժառանգությամբ»...
-
21:25
Հենց այս պահին բանակցություններ են ընթանում, որպեսզի «Boeing» օդանավն այսօր վերադառնա Երևան. Տիգրան Ավինյան
-
21:05
Լևոն Արոնյանը վերադառնալու է, երբ իր հանդեպ վերաբերմունքը փոխվի. Սերժ Սարգսյան
-
19:22
Արա Այվազյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Իտալիայի ԱԳ և միջազգային համագործակցության նախարար Լուիջի դի Մայոյի հետ
-
19:08
Քննչական կոմիտեն ծանուցագիր է ուղարկել Վազգեն Մանուկյանին. նա մեղադրվում է 301 հոդվածով
-
18:50
Արա Այվազյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Շրի Լանկայի արտգործնախարարի հետ
-
18:44
Դա իրականությանը համապատասխանում է այնքանով, որքանով Իսկանդերը 80-ականների զենք է. Սերժ Սարգսյան
-
18:11
ԱԺ շենքի պատուհաններից հրազենի բացահայտ ցուցադրությունն անվտանգության անհամարժեք միջոց է. ՄԻՊ
-
17:58
Ադրբեջանական իշխանությունները, նկատելի է, որ ջանում են ամեն գնով ջնջել հայկական հետքն ու հայկական ներկայությունը Արցախ աշխարհում. Գարեգին Բ
-
17:41
Արմավիրի մարզպետի տեղակալ հրաժարվել է պաշտոնից և աջակցություն է հայտնել ԳՇ Պետին
-
17:15
Արմեն Սարգսյանը ծննդյան օրվա առթիվ շնորհավորական ուղերձ է հղել ՌԴ վարչապետ Միխայիլ Միշուստինին
-
17:03
Եղանակը Հայաստանում. առաջիկա 5 օրվա կանխատեսում
-
16:31
Արցախի Մարտունու վարելահողերի 15 հազար հա-ից ավելին մնացել է Ադրբեջանի վերահսկողության ներքո
-
16:22
Իտալիայի խորհրդարանի հանձնաժողովը ԼՂ-ի մասին փաստաթղթով կոչ է արել վերադարձնել բոլոր ռազմագերիներին
-
16:12
Նիկոլ Փաշինյանի այցից առաջ Ազգային ժողովի դարպասները զոդում են
-
16:10
Էրդողանի հրահանգով թուրք-ադրբեջանական ֆիլմ է ստեղծվելու արցախյան պատերազմի մասին
-
15:56
Արմեն Սարգսյանը հանդիպել է Օնիկ Գասպարյանի հետ
-
15:42
Փաշինյանի աշխատակազմից հերքում են Փաշինյանի և ոստիկանության պաշտոնյաների հանդիպման մասին տեղեկությունը
-
15:38
Դատախազությունը հերքում է Օնիկ Գասպարյանի նկատմամբ քրեական վարույթ հարուցելու լուրերը
-
14:06
Նիկոլ Փաշինյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Բուլղարիայի վարչապետին
-
13:49
Նախագահն առաջիկա ժամերին իր որոշման մասին կհայտնի. Վանեցյան
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
17:25
Հայաստանը պետք է զերծ մնա ՌԴ-ԱՄՆ շահերի հակադրումից դիվիդենտներ քաղելու գայթակղությունից
-
16:51
Երկրագունդ. ԱՄՆ արտաքին քաղաքական գերակայություններն ու մեր տարածաշրջանը
-
18:35
«Ամենաթափանցիկ» իշխանությունը փորձում է հանրությունից հնարավորիս գաղտնի պահել Սյունիքում տեղի ունեցող մտահոգիչ զարգացումները
-
16:26
ՀՀ-ԵՄ համաձայնագրի վավերացման ավարտը քաղաքական տեսանկյունից այսօր ոչինչ չի փոխում
-
18:05
Ի՞նչ է հակամենաշնորհային կոմպլաենսը և ի՞նչի մասին է ՀՀ ՄԻՊ նախաձեռնությունը
-
16:14
Թուրքիան սիրախաղ է սկսել ԱՄՆ-ի հետ. արտաքին քաղաքականության իրակա՞ն փոփոխություն, թե՞ իմիտացիա
-
21:10
Որքանո՞վ է ԿԲ-ի կողմից վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի բարձրացումն այս իրավիճակում արդյունավետ
-
18:31
Տնտեսություն. Եվրապարտատոմսերի թողարկում, գնաճ, մակրոտնտեսական վիճակ
-
15:05
Սերժ Սարգսյանի թողած իրական «ժառանգությունը»
-
16:03
Վաշինգտոնն ու Թեհրանը նշել են միջուկային գործարքին վերադառնալու պայմանները. կողմերը փորձում են պահել դեմքը
Խոնավություն՝ 66%
Քամի՝ 6 կմ/ժ