ՌԴ-Բելառուս նավթային վեճ. սուվերենության բարձրացո՞ւմ, թե՞ դերակատարի փոփոխություն
2020թ.-ի հունվարի 1-ից դադարեցվել է Ռուսաստանի Դաշնության և Բելառուսի Հանրապետության միջև ռուսական նավթի մատակարարումը: Պատճառը՝ 2019-ի վերջին ընթացող երկկողմ չհաջողված բանակցություններն են:
Երկու երկրների միջև ստեղծված լարվածությունը հասկանալու համար անհրաժեշտ է մի փոքր ետ գնալ՝ մինչև ՌԴ կողմից «Հարկային մանյովրի» գաղափարի ներդրումը («Հարկային մանյովր», տե՛ս ներքևում):
Բելառուսական կողմը պնդում է, որ ներռուսաստանյան փոփոխությունների արդյունքում տուժում են բելառուսական նավթավերամշակող ընկերությունները՝ ի հաշիվ ռուսական նավթի գների՝ համաշխարհային մակարդակին մոտարկման:
Ռուսական կողմը պատրաստ է շարունակել Բելառուսին զեղչով նավթի մատակարարումը, սակայն բացառապես ի հաշիվ «Հարկային մանյովրի» շրջանակներում:
Իսկ այժմ, ամեն ինչի մասին՝ առավել մանրամասն:
Ի՞նչ է «Հարկային մանյովր»-ը
Գաղափարը ՌԴ-ում շրջանառվել է 2012թ.-ից սկսած՝ կապված ռուսական հարկային քաղաքականության համակարգային բարեփոխումների հետ:
«Հարկային մանյովրի» ողջ գաղափարը կայանում է հետևյալում. ուժի մեջ մտնելու պահից սկսած (2019թ. հունվարի 1) առաջիկա 6 տարվա ընթացքում հետզհետե կրճատել նավթի արտահանման դրույքները, փոխարենը բարձրացնել օգտակար հանածոների արդյունահանման հարկը: Այս քայլով ՌԴ-ն լուծում է մի քանի խնդիր. նպաստում է նավթի և նավթամթերքի առավել շահավետ արտահանմանը, մեծացնում է բյուջետային եկամուտները (ի հաշիվ արդյունահանման հարկի դրույքի բարձրացման): Այս ամենի արդյունքում կբարձրանա նաև ռուսական նավթի արտահանման գինը: Հետևանքների կրողներից է Բելառուսը, ում Ռուսաստանը տարիներ ի վեր համաշխարհային շուկայականից մոտ 17 % էժան` 334 դոլլար տոննայի դիմաց գնով, նավթ է մատակարարել:
«Հարկային մանյրովրի» վերջնական իրականացման արդյունքում ռուսական նավթն ու նավթահումքը Բելառուսին նույնպես կմատակարարվի միջազգային գներով:
Հավելենք, որ սեփական պետական նավթավերամշակող ընկերությունների համար հարկային փոփոխությունները ենթադրում են այսպես կոչված «դեմպինգային սուբսիդիաներ». պետական բյուջեից այդ ընկերությունները կֆինանսավորվեն նավթի ներքին գները զսպելու նպատակով:
Ռուս-բելառուսական բանակցությունների առարկան
«Հարկային մանյովրի» ուժի մեջ մտնելուց ի վեր (2019թ.) բելառուսական կողմը դժգոհում է ռուսական և սեփական նավթավերամշակող ընկերությունների համար անհավասար պայմաններից: Ի պատասխան, ռուսական կողմն առաջարկում էր Բելառուսի հետ «ավելի խորը տնտեսական ինտեգրացիայի» գործընթաց սկսել՝ միասնական մաքսային և հարկային քաղաքականությամբ: Դա ենթադրում էր, մի կողմից՝ բելառուսական նավթավերամշակող ընկերությունների ձեռքբերում ՌԴ կողմից, մյուս կողմից՝ փորձագիտական լայն շրջանակների գնահատմամբ, մեկ միասնական պետության ստեղծում:
Բելառուսական կողմը չհամաձայնվեց ռուսական կողմի պայմանին, ու չնայած այն հանգամանքի, որ «Հարկային մանյովրի» ուժի մեջ մտնելուց հետո սկզբնական փուլում ռուսական նավթը շարունակում է Բելառուսի համար համաշխարհային գներից 15-17 դոլարով էժան լինել, Բելառուսի նախագահը հրահանգեց այլընտրանքներ փնտրել:
Ոչ ռուսական նավթ Բելառուսո՞ւմ
2019թ.-ի դեկտեմբերին Բելառուսը հայտարարեց երրորդ երկրներից նավթի ներկրման մտադրության մասին: Նավթի գնման մասին Բելառուսն առաջարկություն ուղարկեց Ուկրաինա, Ղազախստան, Լեհաստան, Ադրբեջան, Բալթյան երկրներ:
Մինչդեռ նավթ Բելառուսը գնեց Նորվեգիայից: Խոսքը 80 հազար տոննա նավթի հումքի մասին է, որը կվերամշակվի բելառուսական պետական «Նավթան» ընկերությունում:
Սա իհարկե նավթամթերքի արտահանման տարեկան սպասարկմանը չի բավարարի: Պետք է նշել, որ, չնայած ՌԴ հետ բանակցությունների անհաջողությանը, ռուսական նավթի մատակարարումը հունվարի 4-ին մասնակիորեն վերսկսվեց:
Չնայած բելառուսական փորձագիտական շրջանակների կողմից հաճախ է բարձրաձայնվում ռուսական նավթին այլընտրանք հանդիսացող նավթի 18 տեսակների առկայության մասին, դրանցից և ոչ մեկը գնային առումով մրցակցային չէ ռուսականին: Պատճառներից հիմնականը՝ փոխադրումների հետ կապված ծախսերն են. նույնիսկ «Հարկային մանյովրի» վերջանակ ավարտից հետո, երբ ռուսական նավթի գները Բելառուսի համար հավասարվեն համաշխարհային գներին, միևնույն է, ռուսականն ավելի էժան կլինի:
Բելառուսական դեմպինգ. սուվերենության բարձրացո՞ւմ, թե՞ դերակատարի փոփոխություն
Մի քանի հանգամանք հաշվի առնելու դեպքում հասկանալի է դառնում, որ Բելառուսն այս պահին իրականացնում է դեմպինգային տնտեսական քաղաքականություն: Նախ, ռուսական նավթի փոխադրման հետ կապված ծախսերի հարցը, որի մասին նախորդիվ ասվեց: Երկրորդ, ռուսական նավթի գները առնվազն մինչև 2024թ.-ը ցածր կլինեն համաշխարհայինից: Մինչդեռ այս ամենը չխանգարեց Բելառուսին հենց այս պահից գնել ավելի թանկ նավթ:
Եթե դա արվում է երկրի սուվերենության պահպանման և ազգային նավթավերամշակող ընկերությունների նկատմամբ վերահսկողությունը չկորցնելու նպատակով, բելառուսական դեմպինգային տնտեսական քաղաքականությունը մտնում է այդ տրամաբանության մեջ:
Մինչդեռ ԱՄՆ պետքարտուղար Պոմպեոյի այցը Բելառուս և ԱՄՆ կողմից նավթի պահանջարկի հարյուր տոկոսանոց սպասարկման մասին խոստումները մի փոքր այլ երևույթի մասին են խոսում: Ցանկացած դեպքում, ոլորտի մենաշնորհային բնույթի սպասարկումը սուվերենության բարձրացման մասին չէ խոսում, կամ առնվազն ինչ-որ պահից առաջացնելու է այդ խնդիրը: Նախկինում Բելառուսի մոտ այդօրինակ սպասարկում իրականացնում էր ՌԴ:
Արդյո՞ք դա չի նշանակում, որ ԱՄՆ առաջարկն ընդունելու դեպքում Բելառուսը պարզապես կփոխի խաղի կանոններ թելադրող դեկատարին՝ ի դեմս Միացյալ Նահանգների:
-
16:17
ՀԱՐԳԵԼԻ՛ ԸՆԹԵՐՑՈՂ
-
16:16
Հանրապետությունում առաջիկա օրերին օդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կնվազի 8-10 աստիճանով
-
16:11
Հոկտեմբերի 7-ին ԱՊՀ-ի ոչ պաշտոնական գագաթնաժողով նախատեսված չէ. Պեսկով
-
16:10
Ադրբեջանի ԶՈՒ կրակի հետևանքով հայկական կողմում կան տուժածներ․ ՀՀ ՊՆ
-
16:00
ԼՂ-ից բռնի տեղահանված առանց ուղեկցողի մնացած 20 երեխա և 216 տարեց գտնվում են ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության հոգածության ներքո
-
15:30
Իրանը կողմ է տարածաշրջանի համար շահավետ տրանսպորտային հաղորդակցությունների զարգացմանը, սակայն ոչ՝ միջազգային սահմանների փոփոխությանը
-
15:10
Պետք է միջոցներ ձեռնարկել Ադրբեջանի կողմից սպառնալիքները կասեցնելու համար. իսպանացի պատգամավորը Գորիսում է
-
14:54
Ադրբեջանի ԶՈՒ-ն կրակ է բացել Կութի հատվածում տեղակայված հայկական դիրքերի անձնակազմի համար սնունդ տեղափոխող մեքենայի ուղղությամբ
-
14:46
Մեր երկրները միևնույն մարտահրավերներն ունեն. կիպրոսցի խորհրդարանականը՝ Ալեն Սիմոնյանին
-
12:00
Ֆրանսիայի ԱԳ նախարարը կայցելի Հայաստան
-
11:30
Սամվել Շահրամանյանն ու մի խումբ պատասխանատուներ կմնան ԼՂ-ում՝ մինչև որոնողափրկարարական աշխատանքների ավարտը
-
11:03
ՄԱԿ-ի առաքելությունը շատ, շատ, շատ օգտակար է Արցախի անապատում. Ժան-Քրիստոֆ Բյուսոն
-
10:43
Ադրբեջանի փոխվարչապետն այսօր կմեկնի Ստեփանակերտ
-
10:07
Սենատոր Գարի Փիթերսը ներկայացրել է օրինագիծ, որն արգելում է ԱՄՆ օգնությունն Ադրբեջանին
-
09:38
Խումբն Արցախում կմնա` մինչև զոհվածների աճյունների ու անհետ կորածների որոնողափրկարարական աշխատանքների ավարտը. Թադևոսյան
-
20:26
Ժամը 18։00-ի դրությամբ ԼՂ-ից բռնի տեղահանված 100․480 անձ արդեն Հայաստանում է
-
19:54
Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունն ապատեղեկատվություն է տարածել
-
15:25
Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 7-10 աստիճանով, սպասվում է անձրև և ամպրոպ
-
13:16
Միացյալ Թագավորությունը 1 միլիոն ֆունտ ստեռլինգ կհատկացնի՝ աջակցելու Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանվածներին
-
12:25
Հայաստան է ժամանել բռնի տեղահանված 100 հազար 417 արցախցի
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
Խոնավություն՝ 21%
Քամի՝ 0 կմ/ժ