ԱԳՆ-ում հետևողականորեն չեն ուզում տեսնել խնդիրները

• 12.06.2020, 20:05
• Հասմիկ Վարդանյան
•  «Հայացք» վերլուծական կենտրոն,  Աշխարհ,  Հայաստան,  Վերլուծություն

Անցնող շաբաթվա ընթացքում ունեցանք մի շարք արտաքին քաղաքական զարգացումներ, որոնց պատասխանատու պաշտոնյաները կա՛մ ընդհանրապես չարձագանքեցին, կա՛մ փորձեցին դրանք ներկայացնել որպես գործընկերների հետ մեր հարաբերությունների վրա որևէ ազդեցություն չթողնող:

Խոսքը, մասնավորապես, եվրոպական, իրանական և ռուսական ուղղությամբ զարգացումների մասին է:

Հունիսի 10-ին Եվրախորհրդարանի ԵՄ-Հայաստան գործընկերության, ԵՄ-Ադրբեջան համագործակցության և ԵՄ-Վրաստան ասոցացման խորհրդարանական հանձնաժողովներում եվրոպական պատվիրակության ղեկավարը, Հայաստանի և Ադրբեջանի հարցով Եվրախորհրդարանի զեկուցողները հանդես եկան համատեղ հայտարարությամբ, որը խիստ հակահայկական ձևակերպումներ է պարունակում:

Ու թեև հարցը վերաբերում է մեր արտաքին քաղաքական առաջնային գերակայությանը՝ Ղարաբաղյան կարգավորմանը, մենք մինչ այժմ չունենք այս կապակցությամբ ո՛չ ԱԳ նախարարի, ո՛չ նախարարության, և ո՛չ էլ խորհրդարանական արձագանքը: Անդրադարձ թեմային չեղավ անգամ հունիսի 11-ին Ազգային ժողովում Հայաստան-Եվրոպա հարաբերությունների թեմայով ԱԳ նախարարի և  խորհրդարանականների քննարկման ժամանակ, ԱլԳ նախարարական տեսակոնֆերանսի տեսքով տեղի ունեցած համաժողովին Զոհրաբ Մնացականյանի ելույթում: Պատասխանատու պաշտոնյաներն ուղղակիորեն որոշեցին այս խնդիրը չտեսնել, չլսել և դրա մասին չխոսել:

Սակայն նման գործելաոճի արդյունքում խնդիրը ոչ միայն չի դադարում գոյություն ունենալ, այլև ավելի խորանալու միտում է ձեռք բերում:

Այս շաբաթ Եվրախորհրդարանի կայքում հրապարակվեց բանաձևի նախագիծ, որը արդեն իսկ հավանության է արժանացել արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի կողմից: Նախագիծն ունի անդրադարձ նաև Ղարաբաղյան հակամարտությանը և կրկին մեզ համար ոչ նպաստավոր ձևակերպումներով: Վերջնական փաստաթղթում այդ ձևակերպումները կվերանայվե՞ն ի օգուտ մեզ, թե՞ կպահանվեն, մեծապես կախված է հայկական դիվանագիտության աշխատանքից: Սակայն դրա համար պատասխանատուները պետք է առնվազն խնդիրը տեսնեն, լսեն և խոսեն դրա մասին, ինչը սակայն ԱԳՆ-ում հետևողականորեն չեն ուզում անել՝ խոսելով բացառապես երկկողմ հարաբերություններում առկա որոշակի դրական երևույթների մասին, ինչն այդ թվում նաև մինչհեղափոխական արտաքին քաղաքական իներցիայի արդյունք է:

Բավականին մտահոգիչ զարգացումներ են տեղի ունենում նաև Իրանի հետ հարաբերություններում: Այս շաբաթ Իրանում Հայաստանի դեսպանատան մոտ տեղի ունեցավ բողոքի ակցիա Հայաստանի կողմից Թել-Ավիվում դեսպանատուն բացելու կապակցությամբ: Իշխանամերձ շրջանակները և ԱԳ նախարարն անձամբ հարցը փորձեցին տեղափոխել ինքնիշխանության դաշտ: «Հայաստանն ունի իր շահերը, որը պետք է հետապնդի», - այս կապակցությամբ նշել է ԱԳ նախարարը՝ հավելելով.  «Հայաստանը երբևէ չի իրականացրել և որևէ մտադրություն չունի իրականացնելու քաղաքականություն մեկ գործընկերոջ հետ ի հաշիվ որևէ այլ գործընկերոջ»: 

Սակայն այստեղ խնդիրը բնավ ինքնիշխանության հարցը չէ: Նշենք, որ Իսրայելում դեսպանություն բացելու կպակցությամբ Իրանում առաջին անգամ չէ, որ մտահոգություն են հայտնում: Նման մտահոգություններ հնչում են պարբերաբար, ինչը թույլ է տալիս ենթադրելու, որ ԱԳՆ-ին չի հաջողվում փարատել իրանցի գործընկերների մտահոգությունները, ինչը խոսում է, ինչպես նախարարն է ասում, ակտիվ երկխոսության որակի մասին:

Դեսպանատան մոտ ակցիայից ընդամները մեկ օր անց տեղի ունեցավ Ադրբեջանում Իրանի դեսպանի հանդիպումն, այսպես կոչված, Լեռնային Ղարաբաղի «ադրբեջանական համայնքի» հետ՝ կառույց, որն Ադրբեջանը փորձում է հավասարեցնել Արցախի իշխանության հետ: Սա նույնպես հայ-իրանական հարաբերությունների որակի հստակ ցուցիչ է: ԱԳՆ-ն, ինչպես կարելի է եզրակացնել արձագանքից, կամ ավելի շուտ դրա բացակայությունից,  այստեղ խնդիր չի տեսնում, ընդ որում ինչպես հայ-իրանական հարաբերությունների մասով, այնպես էլ այդ արհեստածին միավորի միջազգային ընկալման մեծացման:

Այս շաբաթ զարգացումներ ունեցանք նաև հայ-ռուսական հարաբերությունների մասով: Կառավարությունը հրաժարվեց Ատոմակայանի երկրորդ էներգաբլոկի սպասարկմանն ուղղված ռուսական վարկի մնացած մասից: Սա զգայուն հարց է, որը չի կարող ազդեցություն չունենալ երկկողմ օրակարգի վրա, որտեղ վերջին շրջանում խնդրահարույց հարցերն ավելանում են:

Ազգային ժողովում ճեպարզույցի ժամանակ ԱԳ նախարարն, ռուսական կապիտալով աշխատող ընկերությունների նկատմամբ Հայաստանում հարուցված քրեական գործերի նկատմամբ Ռուսաստանի վերաբերմունքը բացատրեց խնդրի նկատմամբ ընկալումների տարբերությամբ: Տարբերությունը վերացնելու համար ԱԳՆ երկու տարի ժամանակ ուներ, սակայն ինչպես տեսնում ենք, կա՛մ չի արել, կա՛մ չի կարողացել անել:

Վերջին օրերի արտաքին քաղաքական այս զարգացումները ևս մեկ անգամ ցույց են տալիս, որ ոչ միայն չունենք աննախադեպ ձեռքբերումներ, այլև այսօր հետևողականորեն ոչնչացվում է նախկինում գրանցած  հաջողությունները, և արտաքին քաղաքականությունում ստեղծում ենք մի իրավիճակ, որի արդյունքում իսկապես ստիպված ենք լինելու ամեն ինչ սկսել զրոյից: