Տեղին չէ տնտեսության անկմանը զուգահեռ հարկեր ու պարտադիր վճարներ ավելացնելը

• 09.09.2020, 20:17
• Լիլիա Ամիրխանյան
•  «Հայացք» վերլուծական կենտրոն,  Հայաստան,  Վերլուծություն

Շարունակվում է Հայաստանի տնտեսության անկումը` պայմանավորված կորոնավիրուսի առաջացրած տնտեսական ճգնաժամով: Պետական վիճակագրական կոմիտեի հրապարակած տվյալների համաձայն, տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը` ՏԱՑ-ը, ընթացիկ տարվա հունվար- հուլիս ամիսների նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ նվազել է 5,7 տոկոսով: Միայն հուլիսը 2019թ.-ի հուլիսի նկատմամբ նվազել է 10.2 տոկոսով:

Բավական բարձր անկում է գրանցել շինարարության ոլորտը` հունվար-հուլիսին նվազելով 22,6 տոկոսով: Մտահոգիչ են առևրի շրջանառության ու ծառայությունների ծավալի անկումները, որոնք մեր երկրի համախառն ներքին արդյունքում միասին ունեն ամենամեծ մասնաբաժինը` կեսից ավելին: Առևտրաշրջանառությունը, մասնավորապես, ընթացիկ տարվա հունվար-հուլիսին նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ նվազել է 11 տոկոսով, ծառայությունների ծավալը`9,3 տոկոսով:

Նախորդ տարվա առաջին կիսամյակի համեմատ փոքր աճ է արձանագրվել արդյունաբերական արտադրությունը` 1,3 տոկոս: Չի բացառվում, որ սա տեղի է ունեցել ի հաշիվ ներմուծման ծավալների կրճատման, որը կազմել է 13,7 տոկոս: Կրճատվել է նաև արտահանումը` 6,4 տոկոսով: Արտաքին առևտրաշրջանառությունն ընդհանուր առմամբ կրճատվել է 11,3 տոկոսով:

Միևնույն ժամանակ պետք է նշել, որ այս տարվա վերջին ամիսներին տնտեսությունում որոշակի աշխուժություն նկատվում է: Օրինակ ՏԱՑ-ն այս տարվա հուլիսին հունիսի համեմատ աճել է 9,7 տոկոսով: Ցուցանիշը աճ է գրանցել  նաև հունիսին` մայիսի համեմատ` 14,8 տոկոսով, ինչը ենթադրում է, որ տնտեսական գործունեության սահմանափակումների որոշ մեղմացումներն իրենց դրական արդյունքն են ունեցել: Այս պարագայում հարց է առաջանում` որքանո՞վ է արդարացված գործունեության նոր սահմանափակումների կամ խստացումների ներդրումը, երբ համաճարակի դեմ պայքարում տնտեսական սահմանափակումներն առաձնապես մեծ արդյունավետություն չգրանցեցին:

Միևնույն ժամանակ, զուգահեռ առերեսվում ենք այլ իրողության հետ: Մակրոտնտեսական կիսամյակային ցուցանիշները տնտեսության համար խիստ մտահոգիչ պատկեր են ցուցադրում: Մենք դեռ չունենք գործազրկության իրական պատկերը, չունենք գյուղատնտեսության ոլորտի պաշտոնական վիճակագրությունը: Այս պարագայում, որքանո՞վ են տեղին մեկը մյուսին հաջորդող որոշումներն ու օրենսդրական փոփոխությունները, որոնք եղած ճգնաժամային իրավիճակում ավելացնելու են մարդկանց ֆինանսական բեռը. գույքահարկի բարձրացում, առանց կատալիզատորների մեքենաների համար տուգանքներ, ուսման վարձերի բարձրացում, ավտոճանապարհների համար պարտադիր վճարներ:

Արդյո՞ք մակրոտնտեսական վիճակագրությունում միջին անվանական աշխատավարձի տողում արձանագրված փոքր դրական փոփոխությունը  հիմք է հադիսանում ենթադրելու, որ վերոնշյալ գործողություններն ինչ-որ կերպ կարելի է համարել օբյեկտիվորեն հիմնավորված:

Նշենք, որ միջին անվանական աշխատավարձը 2020թ.-ի հունվար-հուլիսին ավելացել է 5 տոկոսով, այն էլ առավելապես ի հաշիվ պետական ոլորտի` 7,7 տոկոս (ոչ պետականը` 3,5 տոկոս):