Թուրքմենստանը դիմել է ՄԱԿ-ին՝ Կասպյան շրջանի գազատարերը պաշտպանելու խնդրանքով

• 20.04.2015, 16:56
•  Ասիա,  Աշխարհ

Թուրքմենստանը ՄԱԿ-ին առաջարկել է Կասպյան տարածաշրջանում դառալ անվտանգության երաշխավոր՝ Եվրոպա գազ մատակարարելու ծրագրերի իրականացման հարցում, գրում է «Независимая газета»-ն։ Փորձագետները կարծում են, որ Թուրքմեստանը չի վստահում իր հարևանների և վախենում է, որ նրանք կարող են խոչընդոտել թուրքմենական գազի՝ Եվրոպա մատակարարելուն։

Հիշեցնենք, որ գազատարները միջազգային իրավունքի պաշտպանության օբյեկտ դարձնելու նախաձեռնությամբ Թուրքմենստանի նախագահ Գուրբանգուլի Բերդիմուհամեդովն առաջին անգամ ՄԱԿ-ում հանդես էր եկել 2009 թվականին։ Նման միտք թուքմենական իշխանությունների մոտ առաջացել է թուրքմենական գազի արտահանման դիվեսիֆիկացման կապակցությամբ։ Աշխաբադը ցանկանում է գազ մատակարարել ինչպես եվրոպական, այնպես էլ աֆղանական ուղղություններով։ Վերջինիս իրականացման հարցում խանգարում է այս տարածաշրջանում տիրող անկայուն իրավիճակը։ Ինչ վերաբերում է եվրոպական ուղղությանը, ապա այստեղ խոչընդոտներ է առաջանում Կասպից ծովի իրավական կարգավիճակի անորոշությամբ պայմանավորված։ Տրանսկասպյան գազատարի կառուցմանը խանգարում են Մոսկվան և Թեհրանը, որոնք հանդես են գալիս Կասպից ծովում ցանկացած խողովակաշարի կառուցման դեմ, քանի դեռ չկա կարգավիճակի վերաբերյալ վերջնական որոշում։

Նշենք, որ ապրիլի 22-ին Բրյուսելում կկայանա Թուրքմենստանի կառավարության և Էներգետիկ խարտիայի քարտուղարության աշխատանքային խմբի նիստ, որը կոչված է մշակելու միջազգային իրավական փաստաթուղթ, որը կկանոնակարգի էներգակիրների արտադրողների, սպառողների և փոխադրողների իրավունքները և պարտականությունները։

 Կասպից ծովի կարգավիճակի հարցը առաջացել է Խորհրդային միության փլուզումից հետո, երբ ավազանի 5 պետությունները՝ Ռուսաստանը, Իրանը, Ադրբեջանը, Ղազախստանը և Թուրքմենստանը չկարողացան համաձայնության գալ տարածաշրջանի նավթի և գազի պաշարների բաժանման հարցում։ Խնդիրը բարդանում է նրանով, որ Կասպից ծովը ելք չունի դեպի միջազգային ջրեր և այդպիսով չի հանդիսանում միջազգային ջրային իրավունքի կանոնակարգման առարկա։ Նշենք նաև, որ մինչ Խորհրդային Միության փլուզումն, այս հարցի շրջանում ավազանի երկրների հարաբերությունները կանոնակարգվում էին իրանա-խորհրդային պայմանագրերով։ Կասպից ծովի իրավական կարգավիճակի շուրջ բանակցությունները շարունակվում են մինչ օրս։