Ի՞նչ են ուզում միմյանցից ԵՄ-ն և Թուրքիան

• 16.10.2015, 16:40
• Արփինե Հովսեփյան
•  Եվրոպա,  Տարածաշրջան,  «Հայացք» վերլուծական կենտրոն,  Աշխարհ

Մերձավոր Արևելքում ստեղծված իրավիճակը և դրանից բխող հետևանքները նոր փուլ են բացել Թուրքիա-ԵՄ հարաբերություններում: Եվրոպայում ապաստան փնտրող միլիոնավոր փախստականների հոսքը կողմերին ստիպում է համագործակցության նոր ուղիներ փնտրել:

Ի՞նչ են ուզում միմյանցից ԵՄ-ն և Թուրքիան:

Գաղտնիք չէ̦ որ Եվրոպայի առջև այսօր ծառացած գլխավոր խնդիրներից մեկը միգրացիոն ճգնաժամն է̦ իսկ փախստականները Եվրոպա են հասնում գլխավորապես Թուրքիա-Հունաստան սահմանով: Սա նշանակում է̦ որ դեպի Եվրոպա փախստականների հոսքը կասեցնելու համար Թուրքիայի հետ համագործակցությունն այս փուլում Եվրոպայի համար առանցքային է դառնում: Հենց սա է պատճառը̦ որ ժողովրդավարական արժեքներ քարոզող Եվրոպան պատրաստ է աչք փակել Էրդողանի կողմից Թուրքիայի հասարակության իսլամականացման̦ խոսքի ազատության շարունակական ոտնահարման̦ լրագրողների ձերբակալության̦ անգամ քրդերի դեմ պատերազմի վրա:

Իր հերթին̦ Թուրքիան ավելի շատ փախստականներ ընդունելու դիմաց իր նախապայմաններն ունի: Նա Եվրոպայում առանց մուտքի արտոնագրի ռեժիմ է ուզում թուրք քաղաքացիների համար̦ պահանջում է հաստատել թուրք-սիրիական սահմանին «անվտանգության» և «ոչ թռիչքային» գոտիներ ստեղծելու իր ծրագրերը̦ ի վերջո̦ ցանկանում է վերսկսել փակուղի մտած անդամակցության բանակցությունները:

Էրդողանն ու ԵՄ-ն միմյանց կարիքն ունեն̦ սակայն նրանց դիրքորոշումները բազմաթիվ հարցերի շուրջ շատ տարբեր են:

Խնդիրն այն է̦ թե որքան հեռու է պատրաստ Եվրոպան գնալ Թուրքիայի հետ հարաբերություններում: Պատրա՞ստ է արդյոք ԵՄ-ն իր անդամների շարքում տեսնել մի երկիր̦ որն ի թիվս բազմաթիվ այլ հարցերի այսօր բախվում է տնտեսական և անվտանգության հետ կապված լրջագույն խնդիրների հետ: Թուրքիայի տնտեսությունն այսօր չափազանց վատ վիճակում է̦ և ԵՄ-ն դժվար թե ցանկանա նոր Հունաստան ունենալ իր կազմում: Իսկ անվտանգության մասին խոսելը̦ թերևս ավելորդ է̦ հաշվի առնելով քրդերի դեմ թուրքական իշխանությունների պատերազմը̦ երկրում պարբերական դարձած ահաբեկչություններն ու «Իսլամական պետության» գործոնը:

Պետք է փաստել̦ սակայն̦ որ Թուրքիայի հանդեպ եվրոպական քաղաքականությունը ցույց է տալիս̦ որ Եվրոպայի համար ժողովորդավարությունը սկսվում և ավարտվում է այնտեղ̦ որտեղ իր շահերն են: