Թուրքիան ցանկանում է Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման բանակցությունները տեղափոխել Անկարա և Երևան

• 12.08.2022, 13:15
•  Տարածաշրջան,  Աշխարհ,  Հայաստան

Dr. Doğacan BAŞARAN

Թուրքիան ցանկանում է Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման բանակցությունները տեղափոխել իրենց համապատասխան մայրաքաղաքներ՝ երրորդ երկրներում նախորդ քննարկումներից հետո, գրում է Middle East Eye-ը։ Թուրքական դիվանագիտական աղբյուրը չորեքշաբթի լրագրողներին հայտնել է, որ Հայաստանում Թուրքիայի հատուկ ներկայացուցիչ Սերդար Քըլըչը պատրաստ է այցելել Երևան և հանդիպել այնտեղ իր գործընկեր Ռուբեն Ռուբինյանի հետ:
Անկարան և Երևանը հարաբերությունների կարգավորման շուրջ երկխոսություն են սկսել անցյալ տարի և մինչ այժմ չորս հանդիպում են անցկացրել այնպիսի քաղաքներում, ինչպիսիք են Մոսկվան և Վիեննան:

Անցյալ ամիս Թուրքիան և Հայաստանը որոշել են սկսել օդային բեռների ուղիղ առևտուր և հնարավորինս շուտ բացել իրենց ցամաքային սահմանները երրորդ երկրների քաղաքացիների համար:

Աղբյուրն ընդգծել է, որ Ադրբեջանը չի մասնակցում բանակցություններին, և խոսակցությունները վարվել են միայն Հայաստանի և Թուրքիայի միջև։ Նրա խոսքով, Թուրքիան, սակայն, չի կարող «լիովին անտեսել լարվածությունը և Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների զարգացումը, որոնք կարող են ուղղակիորեն ազդել բանակցությունների գնացող կողմերի մենթալիտետի վրա»։

Նրա խոսքով՝  Հայաստանն, ըստ երևույթին, չի ցանկանում բանակցությունները տեղափոխել Անկարա և Երևան, եթե էական բեկում չմտցվի բանակցություններում։ Աղբյուրն ավելացրել է, որ բանակցությունների տեղափոխումը համապատասխան մայրաքաղաքներ «ինքնին բեկում կլինի, և նրանք պետք է անեն դա՝ բանակցություններն ավելի պոզիտիվ իրադրությունունում առաջ մղելու համար»։

Թուրքիան առաջնահերթ է համարում այն միջոցները, որոնք  առաջ չեն բերի չափից մեծ ակնկալիքներ երկու կողմերում, որոնք ողջունվում են երկու երկրներում և կձեռնարկվեն «քայլ առ քայլ»։

Աղբյուրը տեղեկացրել է, որ Հայաստանի և Թուրքիայի ցամաքային սահմանը բացելիս երրորդ երկրների քաղաքացիների համար առաջ են գալիս անսպասելի խնդիրներ  անցումներում անբավարար ենթակառուցվածքի պատճառով, ինչը կարող է ուշացնել այդ քայլի իրականացումը։

Օրինակ, անհրաժեշտ է բարելավել ֆիզիկական պայմանները Ալիջան և Աքյակա սահմանային անցումներում, որոնք չեն օգտագործվել ավելի քան 30 տարի։ Թուրքիայի հատուկ բանագնացը Ռուբինյանի հետ վերջին հանդիպումից հետո գնացել է սահման և ստուգումներ իրականացրել անցումներում։ Հենց դրա համար էլ Թուրքիան և Հայաստանը սկզբում պետք է տեխնիկական բանակցություններ վարեն համապատասխան պաշտոնյաների միջև՝ սեպտեմբերին ենթակառուցվածքային խնդիրները լուծելու համար։ Այնուհետև հատուկ բանագնացները կարող են բանակցությունների ևս մեկ փուլ անցկացնել Անկարայում կամ Երևանում, եթե Հայաստանը համաձայնի։

Աղբյուրը  Քըլըչի և Ռուբինյանի հանդիպումների մթնոլորտը բնութագրել է «որպես շատ սրտագին և բարեկամական», նրանք հաճախ զանգահարել են միմյանց՝ փոքր հարցերը լուծելու համար։

Նրա խոսքով՝ անցած ամիս Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հեռախոսազրույցը Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ նույնպես շատ դրական էր։

Այն դեպքում, երբ բանակցություններում առաջնահերթ են համարվել վստահության ամրապնդման միջոցները, «բարդ» հարցերը երկու երկրների միջև, հատկապես Հայոց ցեղասպանությունը, չեն բարձրացվել։ Անկարան կարծում է, որ այս փուլում «բարդ» հարցեր քննարկելը երկու երկրների միջև «իրատեսական» չէր լինի։ Բայց թուրքական աղբյուրը նշել է, որ  Հայաստանը հրապարակայնորեն հաստատել է, որ «թուրքական հողի» որևէ պահանջ չունի։

Մեկնաբանելով հրապարակումներն այն մասին, որ Թուրքիան ականազերծում է իրականացնում Հայաստանի հետ սահմանին, ինչը լուրեր է առաջացրել այն մասին, որ Անկարան պատրաստվում է լրիվ բացել սահմանը, աղբյուրը նշել է, որ ականազերծումը կապված էր ոչ թե բանակցությունների, այլ Օտտավայի բազմազգ կոնվենցիայի հետ, որը պարտավորեցնում է Թուրքիային մաքրել իր սահմանները ականներից: