Եթե ԵՄ-ն ուզում է այստեղ խաղաղություն հաստատել, ավելի լավ է՝ իր հովանու տակ վերցնի ԼՂՀ տարածքը. ԼՂՀ ԿոմԿուս

• 01.05.2015, 16:16
•  ԼՂՀ,  Հարցազրույց

Մայիսի 3-ին կայանալիք ԼՂՀ խորհրդարանական ընտրություններին ընդառաջ՝ «Արմեդիա» ՏՎԳ-ն անցկացրել է հարցազրույցների շարք ընտրություններին մասնակցող կուսակցությունների ներկայացուցիչների հետ: Ձեզ ենք ներկայացնում «Արմեդիա» ՏՎԳ-ի բացառիկ հարցազրույցը Լեռնային Ղարաբաղի կոմունիստական կուսակցության համամասնական ցուցակը գլխավորող  Հրանտ Մելքումյանի հետ:  

 

- Պարո՛ն Մելքումյան, ինչպե՞ս եք գնահատում ընթացող նախընտրական պայքարը, արդյո՞ք ապահովված են բոլոր պայմանները թափանցիկ և լեգիտիմ ընտրությունների անցկացման համար:

 - Նախևառաջ ես ասում եմ, որ ոչ մի ընտրություն արդար չի կարող լինել, քանի որ ամեն դեպքում օգտագործվում են ադմինիստրատիվ լծակները: Ըստ իս՝ բարդ է ասել՝ ընտրություններն անարդար են, թե ոչ, քանի որ բոլորն էլ հավասար իրավունքով, հավասար ձևով «պրոպագանդան» տանում են: Իսկ գյուղերում գյուղապետները, ովքեր պետությանը ենթակա մարդիկ են, համարյա բոլոր կուսակցությունների «դեմը փակել են», չեն թողնում, որ ժողովրդին իրենց ագիտացիան անեն: Իսկ մնացած առումներով ամեն ինչ նորմալ է ընթանում՝ Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի ներկայացրած կարգով՝ վճարովի և անվճար համակարգով: Այսքանը կասեի:

 

- Ւնչպե՞ս կբնութագրեք կայանալիք ԼՂՀ ԱԺ ընտրությունների կարևորությունը, ըստ Ձեզ՝ այս ընտրությունները կարո՞ղ են առաջընթաց ապահովել ԼՂՀ ժողովրդավարացման գործընթացում:

 - Քանի որ կուսակցությունների և պատգամավորների 70 տոկոսն անփոփոխ են, ոչ մի առաջընթաց ես չեմ ակնկալում. մեզ մոտ կա պատգամավոր, ով չորս անգամ ընտրվել է: Կարծես լճացման պրոցես է արդեն, նորություն չկա, նոր մարդիկ չկան, նույն պատգամավորներն են: Եթե տարբեր ընդդիմադիր կուսակցություններ չընտրվեցին, խորհրդարանը կդառնա «միաթև»: Եվ այդ «միաթևությունը», ինչպես գիտեք, ոչ թե առաջընթաց է բերում, այլ ստիպում է տեղում դոփել:

 

- Իսկ որքանո՞վ այս ընտրությունները կազդեն ԼՂՀ վերաբերյալ միջազգային ընկալումների փոփոխության և արտաքին հարաբերությունների զարգացման վրա: Կարո՞ղ ենք ընտրություններից հետո ակնկալել ԼՂՀ սուբյեկտայնության բարձրացմանն ուղղված լրացուցիչ ջանքեր:

 - Մինչև ԼՂՀ քաղաքական դաշտում գործող կուսակցությունները չունենան միջազգային ճանաչում, այդ հարցի լուծումը մի փոքր կբարդանա: Ինչպես գիտենք, ամեն ԱԺ տարբեր կուսակցություններ ունի: Աշխարհի 185 պետությունում գործում է կոմունիստական կուսակցություն, իսկ մի շարք պետություններում գործում է պառլամենտի ֆրակցիան, էլ չեմ ասում կոմունիստական երկրներում, Չինաստանում, Կուբայում և այլն:

Մեր կուսակցության առաջին քարտուղարը ընտրվել է միջազգային կոմունիստական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի անդամության թեկնածու: Նոր-նոր Եվրոպայում ճանաչել են Արցախի Ժողովրդական կուսակցությունը: Մյուս կուսակցությունները միջազգային ճանաչում չունեն: Առաջիկայում քաղաքական ուժերը պետք է ձգտեն միջազգային ճանաչման, այնուհետև պետական մակարդակով պետք է նախաձեռնել ինչ-որ պլատֆորմ որտեղ նրանք համատեղ կգործեն սուբյեկտայնության բարձրացման ուղղությամբ:

Ինչ վերաբերում է Մինսկի խմբին, ապա այս հարցում ևս ես լիահույս չեմ: Կոմունիստական ուժերը (խոսքս վերաբերում է Հայաստանի և Ադրբեջանի ուժերին) տարբեր մեկնաբանություններ ունեն ղարաբաղյան հարցի շուրջը: Սակայն ներկայիս պայմաններում Ղարաբաղն իհարկե զարգացում ապրել չի կարող: Օրինակ՝ մենք մի առաջարկություն ունենք, որը և՛ մեր նախընտրական ծրագրերում, և՛ իմ ելույթներում հնչեցնում ենք: Եթե Եվրամիությունը ուզում է այստեղ խաղաղություն հաստատել, ապա ժամանակավոր՝ մինչև ԼՂՀ հարցի հիմնական լուծումը, ավելի լավ է՝ իր հովանու տակ վերցնի ԼՂՀ տարածքը, և այստեղ գործեն եվրոպական օրենքները: Եթե ուզում են, որ այստեղ պատերազմ չլինի, պետք է նման քայլի գնան: Հաշվի առնելով, որ Եվրամիության բոլոր երկրները ՆԱՏՕ-ի անդամ են՝ պատերազմի հարցը այստեղ արդեն կվերանա: Սա մեր ցանկությունն է, և նման նախաձեռնության դեպքում պատերազմի վտանգը կհասնի նվազագույն աստիճանի:

 

- Սա կարելի՞ է համարել Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացի Ձեր տեսլականը:

 - Սա միայն իմ ցանկությունն է:Իմ ցանկությունը այն է, որ Լեռնային Ղարաբաղը լինի ոչ թե անկախ պետություն, այլ Հայաստանի մարզերից մեկը: Սա եղել է իմ մեծագույն «փափագը» դեռ այն ժամանակվանից, երբ Ղարաբաղի հարցը առաջացել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև: Դրա շնորհիվ պատերազմի վտանգը կնվազի, իսկ Ադրբեջանի ռազմական հռետորաբանությունն իսպառ կվերանա:

 

- Իսկ հակամարտության կարգավորման Ձեր տեսլականը ո՞րն է:   

 - Ես աշխատել եմ Ռոբերտ Քոչարյանի և Սերժ Սարգսյանի հետ, ես եղել եմ կուսակցական կոմիտեի երկրորդ, հետագայում առաջին քարտուղարը, իրենք այդ տարիներին եղել են բաժնի վարիչներ: Մենք երկար տարիների փորձ ունենք միասնական աշխատանքում: Մեր նպատակն է, որ ԵԱՀԿ-ն ոչ թե դիտորդի դերում հանդես գա և առաջարկներ ներկայացնի, այլ ստիպի իրականացնել այդ առաջարկները: Եթե դա չարվի, այդ հարցում առաջընթաց չի լինի: Սա շատ բարդ հարց է:

 Հաջորդ կարևոր խնդիրն այն է, որ Թուրքիան՝ որպես անուղղակի կողմ, պետք է չխառնվի հակամարտությանը: Վտանգ կա, որ եթե Թուրքիան միջամտի գործընթացին հարցը երբեք դրական լուծում չի ունենա, քանի որ գիտենք Թուրքիայի մոտեցումն այս հարցի շուրջ: Կարծում եմ՝ եթե Թուրքիայի գործոնը չլինի, Ադրբեջանի հետ ավելի հեշտ կլինի բանակցել և լուծել այս հարցը:

Բանակցային գործընթացը շատ կարևոր է, քանզի այն կանխարգելում է պատերազմի վերսկսումը: Սակայն հարցը պետք է արդարացի լուծում ստանա: Սա գրեթե նույնն է, երբ Արևմուտքում մշտապես խոստումներ են տալիս Ցեղասպանությունը ճանաչելու վերաբերյալ, սակայն մինչ այժմ չեն ճանաչում: Նույնն էլ ղարաբաղյան հիմնահարցն է. միշտ խոստանում են, որ կլուծեն, բայց չեն լուծում: 80-ական թվականներին, երբ ղարաբաղյան շարժումը սկսել էր, ամերիկյան գործակալությունները մշտապես զանգում էին, հարցնում դրության մասին, սակայն հիմա ոչ մեկն անգամ չի ուզում հետաքրքրվել ղարաբաղյան հարցով: Արևմուտքը միայն ունի շահ, չունի ընկեր: Կարծում եմ՝ ինձ ճիշտ եք հասկանում:

 

- Իսկ ո՞րն է ձեր կուսակցության հիմնական առանձնահատկությունը՝ մյուս քաղաքական ուժերի համեմատ:

 - Որոշ հարցերում կան նմանություններ: Բացի Դաշնակցությունից՝ մյուս կուսակցությունների սոցիալական ծրագրերը կոմունիստական կուսակցության գրեթե նույն ծրագրերն են:

Կարծում եմ՝ յոթը կուսակցությունը ԼՂՀ-ի համար բավական շատ է, բավարար կլիներ միայն երեք կուսակցություն ունենալը, քանի որ աշխարհում գոյություն ունի երկու գաղափարախոսություն՝ բուրժուական և սոցիալիստական, մնացածը հիբրիդներ են՝ աջ կենտրոնական, ձախ կենտրոնական և այլն:

ԼՂԻՄ-ը 4440 կմ/ք վրա ավելի շատ էր արտադրանք տալիս , քան այսօր ԼՂՀ-ն՝ ազատագրված շրջանների հետ: Հարցը համակարգի մեջ էր: ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյանն ասել է, որ Հայաստանը զարգացում է ապրել միայն խորհրդային տարիներին: Այդ տարիներին ուսանող եմ եղել Երևանում և հիշում եմ, որ բազմաթիվ գործարանների էին աշխատում, իսկ հիմա դրանցից միայն 10 տոկոսն է աշխատում: Գյուղատնտեսությունը բարձիթողի է և՛ ՀՀ-ում, և՛ Լեռնային Ղարաբաղում: Կոլեկտիվ տնտեսությունները քանդեցին և հանձնեցին գյուղացուն, բայց եղավ հակառակը՝ գյուղացուն «հանձնեցին հողին»: Նախկին կառավարությունը չէր ուզում աշխատել: Կոլեկտիվ տնտեսություն վարելու համար անհրաժեշտ է համակարգված աշխատանք, անհրաժեշտ է մատակարարել պարարտանյութեր, քիմիկատներ, և այս ամենը պետք է կատարվեր կառավարության կողմից: Այս առումով Հայաստանն ու ԼՂՀ նույն կարգավիճակում են գտնվում: ՀՀ մի շարք գյուղերում գյուղացիները վարկեր են վերցրել, սակայն տոկոսները բարձր են, և կարծում եմ, որ դրա անհրաժեշտությունը չկա:

Կումունիստներին զուտ թվեր պետք չեն, մեզ անհրաժեշտ է մեր ժողովրդի կենսամակարդակի բարձրացումը: Մեր նախընտրական ծրագիրը ցույց է տալիս բոլոր այն մեխանիզմները, թե ինչ ձևով կարելի է հասնել դրան: