Բրեքսիթի հանրաքվեն ՄԲ-ում ազգայնականության դրսևորման պլատֆորմ ծառայեց. Արիս Գեորգոպուլոս (ԲԱՑԱՌԻԿ)

• 12.04.2017, 20:14
•  Եվրոպա,  Աշխարհ,  Հարցազրույց

 Ձեզ ենք ներկայացնում «Արմեդիա» ՏՎԳ հարցազրույցը Նոթինգեմի համալսարանի իրավունքի ֆակուլտետի եվրոպական և հասարակական իրավունքի դասախոս, գիտությունների դոկտոր, Աթենքի փաստաբանների կոլեգիայի անդամ Արիս Գեորգոպուլոսի հետ:

 - Մարտի 29-ին Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Թերեզա Մեյը հայտարարեց Լիսաբոնի 50-րդ հոդվածի դրույթների իրականացման մեկնարկի մասին, իսկ դա նշանակում է, որ Եվրամիությունից Բրիտանիայի անջատման գործընթացն արդեն սկսվել է: Ի՞նչ եք կարծում,  որո՞նք կլինեն բրիտանական կառավարության հիմնական խնդիրները «ապահարզանի» երկամյա գործընթացի ընթացքում և որո՞նք կլինեն հիմնական դժվարությունները, որոնց առջև կկանգնի Բրիտանիան:

- Սա շատ բարդ գործընթացի սկիզբ է: Գոյություն ունեն տարբեր մարտահրավերներ, որոնց առջև կկանգնեն կառավարությունը և բանակցությունների բոլոր մասնակիցները: Միացյալ թագավորության տեսանկյունից` հիմնարար խնդիր կլինի վերջին ավելի քան 40 տարիների ողջ օրենսդրական բազայի վերանայումն՝ այնպես, որ դա ուժի մեջ մնա նաև Եվրամիությունից Միացյալ թագավորության դուրս գալուց հետո:

Այդ գործընթացը, որն անվանել են «Չեղարկման մեծ օրենք» այժմ քննարկվում է պառլամենտներում (Խոսքը գնում է 1972թ. ընդունված Եվրոպական համայնքների մասին ակտը չեղարկելու վերաբերյալ, որը Մեծ Բրիտանիայի տարածքում ԵՄ օրենսդրությունը ուժի մեջ էր մտցրել) : Դա կլինի առաջին մարտահրավերը: Առաջին խնդրի գործնական պահն այն է, թե ինչպես մենք այդ ամենը կներառենք Մեծ Բրիտանիայի իրավական կարգի մեջ, ինչպիսի մեխանիզմներ կգործադրենք: Ապա գալիս է այդ կարգավորող հարցերի քննարկման գործընթացը և ընտրությունը` նրանցից որը պահպանել, իսկ որը` ոչ:

- Դուք արդեն խոսեցիք «Չեղարկման մեծ օրենքի» մասին: Այդ օրինագծի կապակցությամբ կան բացարձակապես տարբեր կարծիքներ: Ո՞րն է ձեր մոտեցումը:

- Նախևառաջ, ես կարծում եմ, որ «Չեղարկման մեծ օրենքը» (ես օգտագործում եմ «Փոփոխման մեծ օրենք» եզրույթը) կփոխարինի ԵՄ-ի ողջ 40-ամյա դրույթները, մինչև որ օրենսդրական մարմինները և կառավարությունը կորոշեն, թե նորմատիվ բազայի որ մասը պետք է պահպանել, իսկ որը` ոչ:  Դա անելու տարբերակներից մեկը (բավականին տեխնիկական) այն է, որ օգտագործվի գործընթացը, որն իր մեջ ներառում է Եվրոպական համայնքների մասին օրենքի հակառակ գործընթացը` գործող իրավաբանական մեխանիզմ, որը փոփոխում է իրավաբանական հրամանները և ըստ էության կիրառում է Եվրամիության իրավունքը ներքին օրենսդրության վրա, թեև, խիստ ասած, դա գտնվում է Անգլիայի, Ուելսի , ողջ Միացյալ թագավորության  իրավական կարգից և իրավասությունից դուրս:

Այդպիսով, մենք հակառակ պրոցեսի մեջ կգտնվենք: Հարցն այն է, թե որքանով  ազատ կլինի կառավարությունը և գործադիր իշխանությունը այդ փոփոխությունները կատարելու համար, առանց պառլամենտ մտնելու անհրաժեշտության: Թեև կարծում եմ, որ դա անխուսափելի է: Այդ դեպքում հարց է ծագում` ի՞նչ կերպ պառլամենտները կներգրավվեն վերահսկողության որոշակի մակարդակի իրականացման մեջ: 

- Մարտի 28-ին Շոտլանդիայի պառլամենտն աջակցեց անկախության մասին հանրաքվեի անցկացմանը: Կարծո՞ւմ եք արդյոք, որ հանրաքվեն կկայանա մոտ ապագայում: Արդյո՞ք դրա արդյունքները  կտարբերվեն նախորդ հանրաքվեի արդյունքներից:

- Դա բավականին բարդ հարց է: Իրավաբանորեն խոսելով` կառավարական պայմանավորվածությունների համաձայն, որպեսզի հանրաքվեն ունենա պարտադիր իրավական ուժ, պետք է թույլատրվի Վեսթմիսթերյան պառլամենտի կողմից, այսինքն` Մեծ Բրիտանիան պետք է համաձայնություն տա նման հանրաքվե անցկացնելուն: Դա իրավաբանական ենթատեքստն է, բայց, իհարկե, կա քաղաքական իրականությունը: Այն փաստը, որ Շոտլանդիայի պառլամենտը աջակցում է երկրորդ հանրաքվեի անցկացումը, կարևոր է այն տեսակտից, որ դա դաբրիտանական կառավարության վրա քաղաքական ճնշում է գործադրելու:

Ինչ վերաբերում է մոտ ապագայում հանրաքվեի անցկացման հարցին, մենք պետք է հարց տանք` կանցկացվի՞ դա 50-րդ հոդվածի շուրջ բանակցությունների երկամյա ժամանակահատվածում, թե՞ դրանից հետո: Հիմնականում Շոտլանդիայի Առաջին նախարարի մտադրությունները կայանում էին նրանում, որպեսզի այն անցկացվի մինչև երկամյա ժամկետի ավարտը՝ ակնկալիքով, որ մինչ այդ ԵՄ-Միացյալ թագավորություն ապագա հարաբերությունների կարգավորման չափանիշները և կանոնները պարզ կլինեն:

Խնդիրն այն է, որ բանակցությունների համար երկու տարին շատ կարճ ժամանակահատված է, և շատ հավանական է, որ երկու տարվա ավարտին ոչ ոք չի իմանա, թե ինչպիսին կլինեն Մեծ Բրիտանիայի և ԵՄ միջև հարաբերությունների պայմանները:

Կտարբերվե՞ն հանրաքվեի արդյունքները: Այո’: Անկախության առաջին հանրաքվեի ժամանակ  շոտլանդական ժողովրդի մեծամասնությունը, կարծես թե, քվեարկեց հաշվի առնելով տնտեսական հետևանքները`կարծելով, որ անկախությունը բացասաբար կազդի տնտեսության վրա:

Թե ինչ փոփոխություններ կարող են տեղի ունենալ, իմ կարծիքով, կախված է այն բանից, թե ինչպես կընթանան բանակցությունները, արդյո՞ք շոտլանդացիները կկանգնեն նույն հարցի առջև երկրորդ անգամ` իրենց ընտրոթյունը կատարել ռացիոնալ տնտեսական չափանիշների հիման վրա, թե՝ ոչ: Որքան ես տեսնում եմ, Բրեքսիթի հանրաքվեն Մեծ Բրիտանիայում ի հայտ բերեց ազգայնականության նոր տեսակ, և դա անգլիական նացիոնալիզմն է:

Չգիտեմ, թե դա ինչպես է ազդել շոտլանդական ընտրազանգվածի վրա: Արդյո՞ք դա կբերի նրան, որ նրանք էլ որոշում կընդունեն, որը հիմնված չի լինի տնտեսական չափանիշների վրա, այլ կունենա ուրիշ, սենտիմենտալ գործոններ, որոնք առաջին հանրաքվեի ժամանակ մեծ դեր չխաղացին: Բայց, ինչպես արդեն ասացի, դեռ դժվար է ասելը: