Եվրախորհրդարանի բանաձևում կարևորվեց Արցախի ինքնորոշման իրավունքը

• 20.11.2017, 11:40
• Գրետա Ավետիսյան
•  «Հայացք» վերլուծական կենտրոն,  ԼՂՀ,  Վերլուծություն

ԱլԳ երկրների հետ համագործակցության ակնկալիքներն ու ԱլԳ հետագա զարգացումը ուրվագծող բանաձևը, որն ընդունվեց նոյեմբերի 15-ին՝ Արևելյան Գործընկերության գագաթաժողովին ընդառաջ, կարևորվեց այդ թվում` Ղարաբաղյանը հակամարտությանն անդրադարձի տեսանկյունից: Բանաձևում կոչ է արվում ոչ միայն դադարեցնել ռազմական թշնամանքը, որը վտանգում է զինվորների և քաղաքացիական անձանց կյանքը, այլ նաև անդրադարձ է կատարում հայկական կողմերի համար կարևոր մի շարք հարցերի:

Նախ, բանաձևն անդրադառնում է ինքնորոշման իրավունքին՝ նշելով, որ Եվրախորհրդարանը աջակցում է 2009թ.-ին ընդունված հիմնական սկզբունքները՝ տարածքային ամբողջականություն, ազգերի ինքնորոշում, ուժի չկիրառում: Ավելին, կոչ է արվում հակամարտության կողմերին կիրառել այդ սկզբունքները՝ լուծելու Ղարաբաղյան հակամարտությունը: Նշենք, որ մեկ անգամ չէ, որ հայկական կողմերը հայտարարել են, որ Ղարաբաղյանը հակամարտությունը պետք է լուծվի՝ հիմք ունենալով հենց այդ սկզբունքները՝ միևնույն ժամանակ շեշտելով, որ Արցախի ժողովուրդը պետք է ինքը որոշի իր ճակատագիրը: 

Երկրորդ, Եվրախորհրդարանը կոչ է անում իրականացնել վստահության կառուցման միջոցառումներ, ինչպես նաև հայ ու ադրբեջանցի քաղհասարակության անդամների միջև ապահովել երկխոսություն: Այն, որ փոխվստահության մթնոլորտի ստեղծումը անչափ կարևոր է հակամարտության կարգավորման գործընթացում, մշտապես բարձրաձայնվել է նաև հայկական կողմերից, հատկապես Ապրիլյան պատերազմից հետո: Հիշեցնենք, որ Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածությունները (ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի գրասենյակի ընդլայնում, հետաքննության մեխանիզմների ներդրում), որոնք ադրբեջանական կողմը հրաժարվում է իրականացնել, ուղղված են հենց նպաստելու հանրությունների միջև վստահության ձևավորմանը:

Երրորդ, բանաձևում կոչ է արվում նաև պահպանել հրադադարի ռեժիմը: Թե´ միջազգային հանրության և թե´ ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների համար առավել քան ակնհայտ է, որ հրադադարի ռեժիմի խախտողը մշտապես եղել և մնում է Ադրբեջանը: Այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով մի շարք հանգամանքներ (որոնք, սակայն, միշտ չէ, որ միանշանակ ընկալելի են լինում հայկական կողմերի համար), հասցեական հայտարարություններ գրեթե չեն հնչում: Սա, բնականաբար, չի կարող իր բացասական ազդեցությունը չունենալ ընդհանուր իրավիճակի վրա, քանզի միջազգային հանրության լռությունն Ադրբեջանի կողմից ընկալվում է որպես աջակցություն:

Ամփոփելով, պետք է նշել, որ չնայած այն հանգամանքին, որ Եվրախորհրդարանի այս բանաձևը որևէ պարտադիր ուժ չունի և միայն խորհրդատվական բնույթ է կրում, Ղարաբաղյան հակամարտության համատեքստում այն անդրադառնում է հայկական կողմերի համար բավականին կարևոր հարցերի: Նման բանաձևերն, իհարկե, ապահովում են դրական ֆոն, ինչը, սակայն, բավարար չէ հակամարտության կարգավորման իրական առաջընթացին նպաստելու համար: