Լիրայի անկումը. Թուրքիայի ոչ ավանդական մոնետար քաղաքականության հետևանք

Թուրքական լիրայի փոխարժեքը կրկին ցնցումների է ենթարկվում: Անցյալ շաբաթ թուրքական ազգային արժույթը նոր ռեկորդային ցածր փոխարժեք սահմանեց՝ կազմելով 18.96 դոլար: Լիրայի փոխարժեքի անկման կարճաժամկետ ազդեցության գործոնների թվում ավերիչ երկրաշարժից կանխատեսվող սոցիալ-տնտեսական հետևանքներն են ու մայիսին սպասվող համապետական ընտրությունները, որոնք միասին ձևավորել են քաղաքական և տնտեսական անորոշությունների մեծ ֆոն այդ երկրում:
Հիշեցնենք, սակայն, որ լիրայի անկայունությունը պայմանավորված չէ բացառապես և առաջին հերթին սպասվող կամ արդեն իսկ տեղի ունեցած իրադարձություններով: Լիրայի շուրջ ստեղծված անորոշությունները նախապատմություն ունեն:
Ընդհանուր առմամբ թուրքական տնտեսության դինամիկան դժվար է բացասական բնութագրելը: Առնվազն մակրոտնտեսական հիմնական ցուցանիշներով, այդ թվում՝ ՀՆԱ աճով այդ երկիրը զարգացում է ցուցադրում: Մասնավորապես, 2021թ.-ին ՀՆԱ աճը կազմել է 11.4 %, 2022 թ.-ին՝ 5.6 %: Թուրքիան քովիդյան ճգնաժամը հաջողությամբ հաղթահարած երկրներից է: Միևնույն ժամանակ 2021թ.-ից սկսած և հատկապես 2022թ.-ին այդ երկրի տնտեսությունն առերեսվում է հիպերգնաճի երևույթին: Նշենք, որ գնաճը 2022թ.-ին Թուրքիայում հատեց 80 %-ի շեմը: Եվ իհարկե, լուջ խնդիրներ կան ազգային արժույթի՝ լիրայի հետ:
Պատճառն իշխող ուժի կողմից վարվող, այսպես ասած, ոչ ավանդական մոնետար քաղաքականությունն է:
Զարգացած և զարգացող տնտեսությունների ավանդական կարգավորիչները գնաճի զսպման իրենց քաղաքականության հիմքում դիտարկում են հիմնական տոկոսադրույքի բարձրացմամբ տնտեսական աճի, ապա նաև՝ սպառողական պահանջարկի զսպումն, ինչն ի վերջո միտված է հանգեցնելու գնաճի զսպման: Թուրքական իշխանություններն՝ Էրդողանի գլխավորությամբ որդեգրել են փափուկ մոնետար քաղաքականությունը, կամ ալ խոսքերով, հիմնական տոկոսադրույքն անընդհատ նվազեցնում են, չնայած՝ թանկացումների ավելացմանը:
Հիշեցնենք, որ վերջին անգամ Թուրքիայում հիմնական տոկոսադրույքը բարձրացվել է 2021թ.-ի մարտին (19%), ինչից անմիջապես հետո ԿԲ ղեկավարը պաշոնաթող արվեց և նրան փոխարինեց Էրդողանի գաղափարակիցը:
Էրդողանի մոտեցմամբ, հիմնական տոկոսադրույքի նվազեցումը կհանգեցնի տնտեսական աճին, արտահանման խթանմանը, որի արդյունքում կմեծանա լիրայի նկատմամբ պահանջարկը, հետևապես՝ այն կկայունանա, ինչի արդյունքում գները շատ ավելի արագ ու արդյունավետ կնվազեն:
2021թ.-ի մարտից այդ երկրի որդեգրած քաղաքականությունն առայժմ առանձնապես արդյունավետություն չի ցուցաբերել: Փոխարենն, այդ ամենից բավական մեծ հարվածներ է ստանում լիրան՝ ըստ էության դառնալով աշխարհի ամենաանկայուն փոխարժեքներից մեկը: Մյուս կողմից, Թուրքիայի պահուստներն են անընդհատ նվազում:
Իհարկե դժվար է առայժմ միանշանակ գնահատականներ հնչեցնել թուրքական ոչ ավանդական դրամային քաղաքականության վերաբերյալ: Տնտեսագիտական դիսկուրսում առկա է օբյեկտիվ վեճ՝ որքանով է արդյունավետ հիմնական տոկոսադրույքի բարձրացման գործիքը՝ որպես գնաճի միջոց:
Մինչդեռ ամենայն հավանականությամբ ադ քաղաքականության բացասական ազդեցությունը լիրայի դիրքերի վրա կարճաժամկետ և միջինաժամկետ հեռանկարում կպահպանվի՝ հատկապես հաշվի առնելով նաև դրան նպաստող նոր պատճառների ի հայտ գալու հանգամանքը:
Այլ հարց է՝ երկարաժամկետ կտրվածքում որքանով իրեն կարդարացնի Էրդողանի որդեգրած ոչ ավանդական մոտեցումը և որ շատ կարևոր է, կհասցնի՞ արդյոք այն (արդարացվելու պարագայում) Էրդողանին տալ հաջողելու և քաղաքականապես կապիտալիզացենոլւ շանսը՝ հաշվի առնելով մայիսի սպասվող ընտրությունները Թուրքիայում:
այլ նյութեր այս թեմայով
- Թուրքիայում նոր երկրաշարժ է տեղի ունեցել «Ժամը 12:57-ին Քահրամանմարաշ նահանգի Էքինեզյուի շրջանում 4,3 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել», -...
- Հարևան երկրների միջև դրական փոխգործակցությունը հիմքեր կստեղծի տարածաշրջանում խաղաղության հաստատման. Աբդոլլահյանը՝ Չավուշօղլուին Այդ որոշումը կնպաստի իսլամական աշխարհի դիրքերի ամրապնդմանը և իսլամական երկրների միջև համագործակցության միջոցով...
- Թուրքիայում ընտրությունները տեղի կունենան մայիսի 14-ին Նշվում է, որ քվեարկությունը տեղի կունենա մայիսի14-ին։ Այսպիսով` փետրվարին երկրում տեղի ունեցած հզոր երկրաշարժերի...
- Թուրքիայում ընդդիմությունն առաջադրեց իր թեկնածուին Էրդողանի դեմ պայքարում Չնայած ընտրության հարցում եղած տարաձայնություններին՝ թուրքական ընդդիմադիր կուսակցությունները երկուշաբթի օրը...
- Պուտինը Էրդողանի հետ հեռախոսազրույցում երկկողմ օրակարգի մի շարք արդիական հարցեր է քննարկել Անդրադարձ է կատարվել երկկողմ օրակարգի որոշ արդիական թեմաների»,- ասված է Կրեմլի կայքի հաղորդագրության մեջ։
-
17:40
Նոր էսկալացիա չի լինի. Փաշինյան
-
17:30
Մոսկվան հույս ունի, որ շուտով Ռուսաստան-Ադրբեջան-Իրան ձևաչափով հանդիպում տեղի կունենա. Զախարովա
-
17:24
Թուրքիայի աղետի գոտում իրավիճակը բավականին ծանր է. հարցազրույց Բագրատ Էստուկյանի հետ (բացառիկ)
-
17:20
Սուրեն Պապիկյանն այցելել է հանրապետության հարավարևելյան սահմանագոտի
-
17:09
Մարտի 25-ին, ժամը 20:30-21:30-ին անջատել բոլոր լույսերը՝ միանալով «Երկրի ժամը» նախաձեռնությանը
-
16:41
Վահագն Խաչատուրյանն ընդունել է Հայաստանի ֆոնդային բորսայի Դիտորդ խորհրդի անդամներին
-
16:22
Զախարովան Հայաստանում ԵՄ-ի դիտորդների առաքելության մասին
-
16:07
Արցախում չեն բացառում միջազգային խաղաղապահների տեղակայումը
-
16:00
Կհստակեցվեն վարժական հավաքների կանչված և աշխատող պահեստազորայինների աշխատավարձի պահպանման հետ կապված հարաբերությունները
-
15:51
ԵԱՏՄ-ում համաձայնեցրել են ազգային արժույթի օգտագործման մոտեցումները․ Միշուստին
-
15:48
Խաղաղության պայմանագրով պետք է ապահովվի ՀՀ անկախությունը, ինքնիշխանությունը և անվտանգությունը. ՔՊ խմբակցության քարտուղար
-
15:42
Ցեղասպանությունների կանխարգելումը Հայաստանի կարևորագույն առաջնայնություններից է միջազգային օրակարգում. ԱԳ փոխնախարար
-
15:36
Ադրբեջանական անպատժելիությանը վերջ դնելու համար միջազգային դերակատարների կոչերը պետք է փոխարինվեն պատժիչ գործողություններով․ Արցախի ՄԻՊ-ը՝ Արգենտինայում
-
15:32
Ռուսաստանը կոչ է անում վերսկսել հայ-ադրբեջանական բանակցությունները բոլոր ուղղություններով
-
15:32
Երևանում Արթուր Աբրահամի անվան ժամանակակից մարզահամալիր կկառուցվի
-
15:30
Կընդլայնվի պետպատվերի շրջանակում մատուցվող նորագույն և թանկարժեք տեխնալոգիաների կիրառմամբ մատուցվող բժշկական ծառայության շահառուների շրջանակը
-
15:23
Եղանակը Հայաստանում. առաջիկա 5 օրվա կանխատեսում
-
14:57
Չի կարող լինել արցախահայության ու Ադրբեջանի համատեղում, բացառված է. Արցախի ԱԳՆ
-
14:30
Հայկական ատոմային էլեկտրակայանի 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման նախագծային ժամկետը կերկարաձգվի ևս 10 տարով
-
14:21
Սուրեն Պապիկյանն այցելել է հանրապետության N զորամիավորման ենթակա զորամասերից մեկը
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
13:48
Անդամակցությունը Միջազգային քրեական դատարանին դրական կանդրադառնա Հայաստանի միջազգային վարկանիշի վրա․ Վ․Հակոբյան
-
10:42
Արագ, որակյալ և հասանելի. ժամանակակից աշխարհի գեղեցկության ինդուստրիայի գլխավոր թրենդն է. ոճաբան-վարսահարդար
-
20:03
Իսրայելը պատրա՞ստ է Իրանի դեմ պատերազմի
-
13:38
Կբացվի՞ արդյոք Լաչինի միջանցքը
-
12:35
Մոլդովայի շուրջ ՌԴ-Արևմուտք առճակատման խորացումը մեծացնում է ռիսկերը նաև Հարավային Կովկասի համար
-
18:08
Պետական պարտքն ավելացել է
-
11:49
Արցախ-Ադրբեջան երկխոսության ստորջրյա քարերը
-
18:20
Հայաստանը կանգնած է «Հյուսիս-Հարավ» նախագծից իզոլացման ռիսկի առաջ
-
18:57
Լիրայի անկումը. Թուրքիայի ոչ ավանդական մոնետար քաղաքականության հետևանք
-
13:09
Հայաստանը դո՞ւրս է մնում «Հյուսիս-Հարավ» նախագծից
Խոնավություն՝ 24%
Քամի՝ 3,6 կմ/ժ