Նոր իրողություններ հայ-վրացական հարաբերություններում

Հոկտեմբերի վերջին ՀՀ նախագահի երկօրյա այցը Վրաստան վերահաստատեց այն պնդումը, թե հայ-վրացական հարաբերությունները նոր փուլ են մտել: Այդ մասին են վկայում ինչպես երկկողմ հանդիպումների օրակարգը, այնպես էլ բարձր մակարդակի փոխայցելությունների հաճախակիությունը: Կարելի է պնդել, որ Երևանը և Թբիլիսին ամենատարբեր ոլորտներում փնտրում են ընդհանուր շահեր, որոնք կարող են հարաբերությունների` հռչակված բարիդրացիական բնույթը լիարժեք արտահայտել երկկողմ գործընկերությունում: Ընդհանուր շահերի առանձնացման օրինակներից է այն, որ թե՛ Վրաստանը, թե՛ Հայաստանը բարձր մակարդակով հայտարարել են, որ երկու երկրների ինտեգրացիոն տարբեր վեկտորները չեն կարող խոչընդոտել երկկողմ հարաբերություններին, ավելին՝ դրանք նոր հնարավորություններ են ստեղծում փոխգործակցության առավել ամրապնդման և խորացման տեսանկյունից:
Եթե փորձենք ներկայացնել հայ-վրացական օրակարգը՝ հիմնվելով երկկողմ հանդիպումների քննարկումների վրա, ապա այն ընդհանուր առմամբ կունենա հետևյալ տեսքը՝ տրանսպորտային, էներգետիկ, կրթամշակութային փոխգործակցություն, ինչպես նաև Վրաստանի հայկական համայնք և Հարավային Կովկասի անվտանգության ապահովման խնդիրներ: Հատկանշական է, ընդհանրական օրակարգը բավական զգայուն է աշխարհաքաղաքական և տարածաշրջանային զարգացումների նկատմամբ:
Նախագահի այցի հետ կապված` ցանկալի է առանձնացնել հատկապես Վրաստանի նախկին վարչապետ Բիձինա Իվանիշվիլիի հետ հանդիպումը, ով իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցության ղեկավարն է և բավական լուրջ ազդեցություն ունի նախարարների կաբինետի վրա: Չենք կարող բացառել, որ հանդիպման արդյունքում վերոնշյալ ազդեցությունը լրացուցիչ խթան հաղորդի հայ-վրացական գործընկերության սերտացմանը: Ասվածի համար հիմք է ծառայում հենց Իվանիշվիլիի օրոք Վրաստանի համեմատաբար հավասարակշռված տարածաշրջանային քաղաքականությունը, որն էականորեն տարբերվում էր Սահակաշվիլիի վարչակարգի՝ շատ հարցերում հակահայկական բնույթ կրող քաղաքականությունից:
Իվանիշվիլիի հավասարակշռված քաղաքականության դրսևորման օրինակներից էր հայ-վրացական հարաբերություններում բավական զգայուն թեմա հանդիսացող վիճելի մշակութային ժառանգության խնդիրը: Այս հարցում առավել կառուցողական դիրքորոշում որդեգրելուց բացի` Իվանիշվիլին անգամ իր ֆինանսական ներդրումն է ունեցել Թբիլիսիի Սուրբ Գևորգ հայկական եկեղեցու վերականգնողական աշխատանքներում, որի վերաօծման արարողությանը ներկա էր նաև ՀՀ նախագահը: Տվյալ նախագիծն ինքնին աննախադեպ էր, և վստահաբար կարող ենք պնդել, որ այն հայկական և վրացական կողմերի արդյունավետ համագործակցության բավական լավ օրինակ է, որը կարող է դառնալ նախադեպային:
Հետաքրքիր է նաև այն հանգամանքը, որ կարծես թե ուրվագծվում է հայ-վրացական շահերի հատման մեկ այլ ոլորտ: Խոսքը վերաբերում է Վրաստանի գազի ներկրման աղբյուրների դիվերսիֆիկացմանը, որի համար, որպես հնարավոր տարբերակ` դիտարկվում է ռուսական «Գազպրոմ» ընկերությունից գազի ներկրումը: Վրաստանի` գազի աղբյուրների դիվերսիֆիկացիայի որոշումը, ինչը կսահմանափակի Ադրբեջանի մենաշնորհային դիրքերն այս ոլորտում և հետևաբար նաև ազդեցությունը պաշտոնական Թբիլիսիի վրա, բնականաբար բխում է նաև Հայաստանի շահերից: Ավելին, խնդրի հետ կապված, Հայաստանի շահագրգռվածությունն առավել մեծ է, քանզի Վրաստանը նաև դիտարկում է Հայաստանի տարածքով իրանական գազի ներմուծման հեռանկարը: Տարածաշրջանային նշանակության նման նախագծի կյանքի կոչումը մի կողմից կմեծացնի ՀՀ տրանզիտային դերը տարածաշրջանային մակարդակով, մյուս կողմից հավասարակշռող գործոն կծառայի Հայաստան-Վրաստան հարաբերություններում` դառնալով նաև դրանց զարգացման նոր խթան:
Հաշվի առնելով խնդրի կարևորությունը և Հայաստանի շահագրգռվածությունը` չենք կարող բացառել, որ Վրաստանի էներգետիկ դիվերսիֆիկացման մակարդակի բարձրացման խնդիրը եղել է ՀՀ նախագահի և Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլիի երկկողմ հանդիպման օրակարգի առանցքային կետերից մեկը: Այդ մասին է վկայում նաև այն հանգամանքը, որ նախագահի այցից ընդամենը 2 օր անց ՀՀ էներգետիկայի նախարար Երվանդ Զախարյանը և Վրաստանի փոխվարչապետ ու էներգետիկայի նախարար Կախա Կալաձեն Թբիլիսիում քննարկել են հայ-վրացական էներգետիկ համագործակցության հեռանկարները, այդ թվում իրանական գազը Հայաստանով Վրաստան հասցնելու հնարավորությունը:
Այսպիսով` առկա գործընթացները փաստում են, որ Երևանի և Թբիլիսիի հարաբերություններում կենացային բարեկամությունից անցում է կատարվում պրակտիկ գործընկերության, որը պետք է իրացնի երկկողմ հարաբերությունների ամբողջ պոտենցիալը:
-
19:41
Հայտնի է սահմանազատման հարցերով հանձնաժողովի կազմը
-
18:58
Կրեմլը մեկնաբանել է Բորելի հայտարարությունները՝ ԵՄ զինված ուժերի ստեղծման անհրաժեշտության մասին
-
18:12
Ադրբեջանի կազմում որևէ կարգավիճակ անընդունելի է․ Արցախի նախագահի խոսնակ
-
18:01
Ուզբեկստանում ոստիկանները ղազախստանցի զբոսաշրջիկներին էլեկտրաշոկի են ենթարկել
-
17:33
Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի հետ
-
17:30
Կհանդիպենք մայիսի 24-ին՝ ժամը 08:00-ին. Իշխան Սաղաթելյան
-
17:16
ԵԱՀԿ-ում Լեհաստանի նախագահությունը ողջունում է Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև հանդիպումը
-
17:08
Ձեր ուժը ձեր գրչի զորությունն է. Արթուր Թովմասյանը շնորհավորել է լրագրողի մասնագիտական օրվա կապակցությամբ
-
16:51
ՀՀ ԱԺ պատգամավոր Անուշ Բեղլոյանը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել
-
16:40
Թեհրանում սպանել են Իրանի Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի սպայի
-
16:06
Հայաստանում քաղաքական իրավիճակը կայուն է. ՔՊ-ական պատգամավոր
-
15:38
Բանակցությունների հերթական ռաունդը. Ի՞նչ տվեց բրյուսելյան հանդիպումը
-
15:07
Մհեր Գրիգորյանն ընդունել է ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անջեյ Կասպրշիկին
-
15:00
Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 7-10 աստիճանով. առաջիկա 5 օրվա եղանակի կանխատեսում
-
14:44
Փաշինյանը շնորհավորել է կոմպոզիտոր Արամ Սաթյանի ծննդյան 75-ամյակի առիթով
-
14:27
ԱՄՆ-ի կառավարական պատվիրակությունը կայցելի Ղազախստան, Ղրղզստան, Ուզբեկստան և Տաջիկստան
-
13:00
Հայաստանում վերջին մեկ շաբաթում հաստատվել է կորոնավիրուսով վարակվելու 22 նոր դեպք
-
13:00
Ջոնսոնը Զելենսկիին խոստացել է հնարավորություններ գտնել ուկրաինական հացահատիկի արտահանման համար
-
12:20
Հայաստանում 2 միլիոն 193 հազար 307 քաղաքացի պատվաստվել է կորոնավիրուսի դեմ
-
12:01
Անհրաժեշտության դեպքում ԱՄՆ պատրաստ է ռազմական ճանապարհով պաշտպանել Թայվանը. Բայդեն
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
20:35
«Դիմադրություն» շարժման հանրահավաքը Ֆրանսիայի հրապարակում (ուղիղ)
-
19:06
Փաշինյանը Զարեհ Սինանյանին գործուղում է Լիբանան, Սիրիա և Իրան
-
08:54
Կրկնազատիկ (Նոր կիրակի)
-
09:04
Բաքուն պետք է կոնկրետացնի՝ որ տարածքներն է տեսնում Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության մեջ․ Արմեն Գրիգորյանը՝ Հաջիևին
-
16:57
Բայդենը խոստացել է, բարեփոխումներ է նախապատրաստել Մեքսիկայից այցելուներին քաղաքացիության տրամադրման մասով
-
11:20
Ցեղասպանության 107-րդ տարելից. աշխարհի արձագանքն ու Թուրքիայի ժխտողականությունը
-
18:23
Լևոն Արոնյանը վստահեցրել է, որ Հայաստանում իրավիճակի փոփոխման պարագայում, վերադառնալու է մեր կազմ․ Սերժ Սարգսյան
-
18:06
Սպառողական գների ինդեքսն այս տարվա առաջին եռամսյակում կազմել է 7,8 %
-
18:20
Արցախի ԱԳ նախարար Դավիթ Բաբայանը հանդիպել է ԱԺ խմբակցությունների ղեկավարների հետ
-
00:39
Պուտինն ասել է, որ Ռուսաստանը չի հրաժարվում Ուկրաինայի հետ բանակցություններից
Խոնավություն՝ 45%
Քամի՝ 4,63 կմ/ժ