Ռուսաստան-Թուրքիա. համագործակցություն ընդդեմ Արևմուտքի՞

• 12.10.2016, 21:42
•  Տարածաշրջան,  Մերձավոր Արևելք,  Աշխարհ

kremlin.ru

Ռուս-թուրքական հարաբերությունների ճգնաժամից հետո Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի առաջին այցը Թուրքիա ավարտվեց շատերի համար անսպասելի արդյունքներով: Մասնավորապես պարզ դարձավ, որ Ռուսաստանի ու Թուրքիայի հարաբերությունների ճգնաժամը երկարատև բացասական ազդեցություն չի ապահովի, ինչպես ենթադրում էին Արևմուտքում:

Պուտինն ու էրդողանը բանակցությունների ժամանակ անդրադարձել են երկկողմ հարաբերությունների գրեթե բոլոր ոլորտներին և որոշ՝ բավականին կարևոր հարցերում կարողացան համաձայնության գալ: Այսպես, կողմերը վերջապես ստորագրեցին «Թուրքական հոսք» գազատարի վերաբերյալ միջկառավարական համաձայնագիրը, որը նախատեսում է մինչև 2019 թվականի դեկտեմբերը գազատարի երկու ճյուղի կառուցում: Սա Ռուսաստանին թույլ կտա ազատվելու դեպի Եվրոպա գազի մատակարարման համար Ուկրաինայի տարածքով տարանցման կախվածությունից՝ փոխարենը մեծացնելով Եվրոպայի կախվածությունը ռուսական գազից:

Իհարկե  գործարքից շահում է նաև Թուրքիան. Ռուսաստանն ու Թուրքիան պայմանավորվել են «Թուրքական հոսք» նախագծի շրջանակներում գազի գնի զեղչման հարցի շուրջ ևս։ Ռուսաստանի էներգետիկայի նախարար Ալեքսանդր Նովակը հայտարարել է, որ «Գազպրոմ»-ին հանձնարարվել է տարբերակներ մշակել Թուրքիային մատակարարվող գազի գնին զեղչելու համար։

Միևնույն ժամանկ Ռուսաստանի կառավարությունը որոշել է ընդունել թուրքական գյուղմթերքը: Նշվում է, որ թուրք գործընկերների համար ռուսական շուկա վերադառնալը գնահատվում է տարեկան 500 միլիոն դոլար:

Բանակցությունների ժամանակ քննարկվել է նաև երկու երկրների միջև պաշտպանական արդյունաբերության ոլորտում համագործակցությունը։ Թուրքական NTV հեռուստաալիքը, վկայակոչելով դիվանագիտական շրջանակներում իր աղբյուրը, հայտնում է, որ Թուրքիան կարող է դիտարկել հակահրթիռային պաշտպանության համակարգի մշակման վերաբերյալ ռուսական առաջարկը։ Պուտինի խոսքերով՝ Ռուսաստանը պատրաստ է ռազմատեխնիկական ոլորտում Թուրքիայի հետ փոխգործակցությանը, որը հագեցած է խոշոր նախագծերով և որոնց շուրջ բանակցություններ են ընթանում։

Կողմերը քննարկել են նաև Ղրիմի թաթարների հարցը և սիրական հակամարտությունը: Ինչպես մեկնաբանել են Կրեմլում, այս հարցերում կողմերի դիրքորոշումները տարբերվում են, սակայն երկխոսություն կա: «Թե՛ Ռուսաստանը, թե՛ Թուրքիան հանդես են գալիս արյունահեղության շուտափույթ դադարեցման օգտին։  Ռուսաստանն ու Թուրքիան շարունակելու են համագործակցությունը Սիրիային հումանիտար օգնություն ցուցաբերելու համար։ Այդ համագործակցությունը իրականացվելու է մասնավորապես զինվորականների, հետախուզության, արտգործնախարարությունների կողմից», - բանակցությունների արդյունքում հայտարարել է Պուտինը։ Նա ընդգծել է, որ Ռուսաստանն ու Թուրքիան պաշտպանում են Հալեպից զինյալների դուրսբերման վերաբերյալ ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի հատուկ ներկայացուցիչ Ստաֆան դե Միստուրայի առաջարկությունն՝ արյունահեղությանը վերջ դնելու համար:

Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև Սիրիայի հարցում նման պայմանավորվածությունների ձեռքբերումը և ընդհանրապես ռուս-թուրքական հարաբերությունների նման որակական փոփոխությունը կարելի է դիտարկել սիրիական հակամարտության հարցում Ռուսաստան-Արևմուտք հակասությունների վերջին սրացման համատեքստում: Արևմուտքի կողմից մեկուսացման հերթական ալիքի ֆոնին Ռուսաստանին անհրաժեշտ էր միջազգային ասպարեզում իր դիրքերի որոշակի բարելավում: Ռուս-թուրքական այս մերձեցումը վերլուծաբանները հակված են դիտարկել որպես համագործակցություն՝ ընդդեմ Արևմուտքի: Նշենք, որ չնայած Թուրքիան մասնակցում է ԱՄՆ-ի գլխավորած կոալիցիային՝ այժմ նա լարված հարաբերություններ ունի ԱՄՆ-ի և ԵՄ-ի հետ, բացի այդ Անկարայի համար շատ կարևոր էր ՌԴ հետ առևտրատնտեսական համագործակցության հարցի լուծումը: