Թուրքիայի աղետի գոտում իրավիճակը բավականին ծանր է. հարցազրույց Բագրատ Էստուկյանի հետ (բացառիկ)

Երկրաշարժերից հետո Թուրքիայում տիրող իրավիճակի, Թուրքիայում սպասվող նախագահական ընտրությունների շուրջ «Արմեդիա» ՏՎԳ-ն զրուցել է «Ակոս» շաբաթաթերթի հայերեն բաժնի խմբագիր Բագրատ Էստուկյանի հետ:
Հարցազրույցը իրականացվել է արևմտահայերենով: Սղագրված տարբերակը ներկայացված է արևելահայերենով:
-Պարո՛ն Էստուկյան, ավերիչ երկրաշարժերից այսքան օր անց ինչպիսի՞ն է իրավիճակը Թուրքիայում: Ի՞նչ տրամադրություններ են տիրում հասարակության շրջանում:
-Նախ նշեմ, որ աղետի գոտում իրավիճակը բավականին ծանր է: Այդ շրջանների բնակիչները ներկայումս ծանր կացության մեջ են հայտնվել՝ նրանք մինչ այսօր բնակարաններով ապահովված չեն: Շատ տեղերում էլ վրանների, ինչպես նաև կոնտեյներային տնակների կարիք կա: Բացի երկրաշարժից այդ նույն վայրերում մեկ այլ աղետ էլ պատահեց: Մեկ շաբաթ առաջ ջրհեղեղ տեղի ունեցավ Շանլըուրֆա և Ադըյաման նահանգներոմ, ինչի հետևանքով ևս 20 քաղաքացի մահացավ: Սակայն բացի զոհերից, բավականին մեծ թվով վրաններ անգործածելի դարձան: Ավելին՝ միլիոնավոր մարդիկ գաղթեցին այդ տարածքներից դեպի այլ քաղաքներ:
Ինչ վերաբերվում է նրան, թե ինչ տրամադրություններ են հասարակության շրջանում տիրում, ապա օրակարգի առաջնահերթությունը ներկայումս ընտրություններն են դարձել: Այսինքն՝ ժողովրդի ուշադրությունը երկրաշարժի թողած հետևանքներից հետզհետե շեղեցին դեպի ընտրություններ և հասարակությունն ավելի շատ սկսել է ընտրություններից խոսել: Թեկնածուներ են հայտնվում: Այս պահին նախագահական ընտրություններին մասնակցելու հայտ է ներկայացրել 11 թեկնածու, ինչն էլ տարակարծությունների պատճառ է դարձել: Հայտնի է, որ այդ 11 թեկնածուից հիմնական մրցակիցները երկուսն են լինելու՝ ընդդիմադիրների թեկնածուն և իշխանության թեկնածուն: Իշխանության թեկնածուն ներկայիս գործող նախագահն է, իսկ ընդդիմադիրներն էլ համաձայնության են եկել մեկ միասնական թեկնածուի շուրջ՝ ի դեմս Ժողովրդահանրապետական կուսակցության առաջնորդի: Իսկ մնացած թեկնածուների մասնակցությունը քվեները նվազեցնելու նպատակ է հետապնդում: Սա է դարձել գլխավոր օրակարգը:
-Կա՞ հստակ տեղեկատվություն, թե քանի՞ զոհ կա հայերի շրջանում: Ի՞նչ տեղեկություններ կան վիրավորների մասին և ընդհանուր առմամբ ի՞նչ իրավիճակում են գտնվում երկրաշարժից տուժած հայերը:
-Թուրքիայի հայ համայնքը երկրաշարժի հետևանքով ունեցել է 13 զոհ: Վիրավորվածների թիվը բավական քիչ էր, և ներկայումս նրանց կյանքին վտանգ չի սպառնում: Ընդհակառակը ապաքինման փուլում են:
Հայ համայնքի հետ կապված այլ մտահոգիչ երևույթներ տեղի ունեցան: Հատկապես դպրոցական տարիքի երեխա ունեցող ընտանիքներ տեղափոխվեցին Ստամբուլ, որպեսզի իրենց զավակները հայկական վարժարաններ հաճախեն:
Երկրորդ՝ միակ հայկական Վագըֆ գյուղը (Մուսա լեռան լանջին է գտնվում) երկրորդ երկրաշարժի հետևանքով ծանր վնասներ կրեց՝ 20-ից ավելի տներ փլուզվեցին կամ էապես վնասվեցին: Դրանք անգամ նորոգման ենթակա չեն, պետք է նորովի վերակառուցվեն: Մեծապես տուժել է նաև գյուղի եկեղեցին: Այդ բոլորը վերականգնելու աշխատանքներ ծրագրվում են այս պահին: Ինչ վերաբերվում է զոհերին, ապա, բարեբախտաբար, երկու երկրաշարժերի հետևանքով գյուղում մարդկային կորուստներ չենք ունեցել:
-Նշեցիք, որ այդ բոլորը վերականգնելու աշխատանքներ են ծրագրվում, իսկ հստակ գործողություններ դեռ չեն իրականցվո՞ւմ այդ ուղղությամբ:
-Ոչ, այս պահին չեն իրականացվում, սակայն առնվազն կարող եմ ասել, որ գյուղի համար բնակարանի խնդիր չկա: Գյուղն արդեն ապահովված է 20 տնակներով, ինչը բավականաչափ է տեղի բնակիչների կարիքները հոգալու համար: Եթե հաշվի ենք առնում այն, թե քանի ընտանիք է տեղափոխվել Ստամբուլ, ապա մնացածների համար այդ քսան տնակները բավարար պետք է լինեն: Սակայն մյուս կողմից էլ, ինչպես արդեն նշեցի, պետք է վերաշինության արշավ սկսվի:
-Երկրաշարժի արդյունքում կլինե՞ն արդյոք փոփոխություններ Թուրքիայի իշխանությունների արտաքին քաղաքական օրակարգում:
-Չեմ կարծում: Թուրքիայի արտաքին քաղաքականությունն արդեն իսկ ձևավորված է: Հնարավոր փոփոխություններ կարող են տեղի ունենալ ընտրությունների շրջանում: Այսինքն՝ ընտրությունների արդյունքով եթե ենթադրենք իշխանափոխություն տեղի ունենա, ապա այդ ժամանակ միայն կարող ենք միջազգային հարաբերություններում փոփոխություններ ակնկալել: Իսկ եթե իշխանափոխություն տեղի չունենա, ապա նախագահ Էրդողանը լարախաղացի նման դիրքորոշում պետք է պահի՝ հակասությունների պետք է մատնվի: Վերջին շրջանում հենց այդպիսին է նրա ռազմավարությունը արտաքին քաղաքական հարաբերություններում: Ստիպված եղավ երկխոսել, սակայն այս անգամ զրուցակիցներն են մերժում: Այդպիսի օրինակ է Սիրիայի նախագահ Ասադի պատասխանը: Երբ Պուտինի միջնորդությամբ փորձ արվեց Ասադ-Էրդողան հանդիպում կազմակերպել, Ասադը նախապայման առաջ քաշեց առ այն, որ Թուրքիան իր զորքերը հետ քաշի Սիրիայի տարածքից և հրաժարվի ահաբեկիչներին աջակցելուց: Թուրքիան այդ պայմանը անպատասխան թողեց և այդ երկխոսությունը տեղի չունեցավ Ասադի մերժման պատճառով: Իմ կարծիքով, Սիրիայի նախագահի նման վարքագիծը տեղին էր:
-Ընդամենը երկու ամսից Թուրքիայում նախատեսված են նախագահական և խորհրդարանական ընտրություններ: Ի՞նչ հնարավորություններ ունի Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը։ Ի՞նչ քաղաքական հետևանքներ կարող են թողնել երկրաշարժի հետևանքով սրված սոցիալ-տնտեսական խնդիրները:
-Մինչև երկրաշարժն արդեն իսկ բավական ծանր տնտեսական վիճակ էր տիրում երկրի ներսում: Թուրքիայի ազգային արժույթը՝ լիրան սոսկալի արժեզրկում ապրեց վերջերս և այդ արժեզրկումն էլ անմիջապես իր դրսևորումն ունեցավ շուկայի գների վրա: Մարդկանց համար դժվար էր նույնիսկ առաջին անհրաժեշտության սննդամթերք ապահովել: Նվազագույն աշխատավարձով հնարավոր չէր նույնիսկ սովի սահմաններից դուրս գալ: Այդպիսի երևույթ արդեն կար տնտեսական առումով և երկրաշարժը նոր բեռ ավելացրեց դրա վրա: Սակայն մյուս կողմից ականատես ենք լինում Արևմուտքի աջակցությանը Թուրքիայի՝ մասնավորապես Էրդողանի հանդեպ: Վերջերս Եվրոպական Միությունը մեծ գումարներ է սկսել խոստանալ Թուրքիային երկրաշարժի աղետի պատճառած վնասները մասամբ վերացնելու համար: Թե դա որքանով օգուտ կտա, չեմ կարող ասել, սակայն գաղտնիք չէ, որ թե՛ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի, թե՛ եվրոպական երկրների, թե՛ նույնիսկ Միացյալ Նահանգների համար Էրդողանը մշտապես նախընտրելի գործընկեր է:
Ինչ վերաբերվում է Էրդողանի հնարավորություններին, ապա վերջինիս ողջ քարոզչությունը հիմնված է հասարակության ամենանուրբ զգացմունքները շահագործելու վրա: Եվ հենց այդ ուղղություններով էլ շարունակելու է գործել: Նա իր բոլոր հակառակորդներին ներկայացնում է որպես ազգի դավաճան կամ ահաբեկիչ, կամ հավատքի թշնամի՝ անհավատներ: Իսկ այս առաջ քաշվող թեզերին հավատացող մարդիկ կան: Այսինքն՝ այս միջոցով է Էրդողանը ցանկանում նրանց աջակցությունը պահել: Սակայն թե որքանով կհաջողի, դեռ պարզ չէ, որովհետև մասնավորապես այս վերջին երկու տարվա ընթացքում Էրդողանի վարկանիշը բավական ընկել է:
-
20:26
Ժամը 18։00-ի դրությամբ ԼՂ-ից բռնի տեղահանված 100․480 անձ արդեն Հայաստանում է
-
19:54
Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունն ապատեղեկատվություն է տարածել
-
15:25
Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 7-10 աստիճանով, սպասվում է անձրև և ամպրոպ
-
13:16
Միացյալ Թագավորությունը 1 միլիոն ֆունտ ստեռլինգ կհատկացնի՝ աջակցելու Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանվածներին
-
12:25
Հայաստան է ժամանել բռնի տեղահանված 100 հազար 417 արցախցի
-
11:57
Հայաստանը դիմել է ՄԱԿ-ի արդարադատության միջազգային դատարան՝ Ադրբեջանի նկատմամբ միջանկյալ միջոցներ կիրառելու պահանջով
-
10:49
Կիպրոսը դիտարկում է Ղարաբաղից փախստականներին երկրում տեղավորելու հնարավորությունը
-
21:46
Ես հույս ունեմ, որ իմ այս նամակը Ձեր մեջ կարթնացնի արժանապատվություն
-
21:32
Պապիկյանի փոխարեն Տուլայում ԱՊՀ երկրների ՊՆ նախարարների խորհրդի նիստին մասնակցել է Արտակ Տոնոյանը
-
21:19
Հայաստան է ժամանել Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված 97 հազար 735 անձ
-
21:14
Մայր Աթոռն իր աջակցությունն է ցուցաբերում բռնի տեղահանված արցախահայությանը
-
19:11
Տիգրան Խաչատրյանը ԵՄ դեսպանին ներկայացրել Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված անձանց առաջնային կարիքները
-
19:06
«Ղարաբաղ Տելեկոմի»-ի հեռախոսահամարները Հայաստանի տարածքում կգործեն
-
18:55
Հռոմի ստատուտի վավերացման հարցով երեկ և այսօր շարունակվել է երկխոսությունը ՌԴ ԱԳՆ հետ, պատրաստ ենք երկկողմ պայմանագիր կնքել. Եղիշե Կիրակոսյան (Aysor.am)
-
18:49
Ադրբեջանի ԱԳ նախարարը և ՌԴ նախագահի խորհրդականը քննարկել են ԼՂ-ին առնչվող մի շարք հարցեր
-
18:41
Արցախից բռնի տեղահանվածների թիվը հասել է 93 000 -ի
-
18:27
Ադրբեջանի պետական անվտանգության ծառայությունը հաստատել է Լևոն Մնացականյանի ձերբակալության մասին լուրը
-
17:15
Կոչ ենք անում անհապաղ ազատ արձակել Ռուբեն Վարդանյանին․ «Ավրորա» մարդասիրական նախաձեռնություն
-
17:12
Ադրբեջանը առևանգել և ձերբակալել է ՊԲ հրամանատարի նախկին տեղակալ Դավիթ Մանուկյանին
-
17:01
Հրատապ է անխոչընդոտ մարդասիրական օգնության ցուցաբերումը ինչպես ԼՂ-ում գտնվողներին, այնպես էլ այնտեղից հեռացածներին․ ՀՀ-ում ԵՄ պատվիրակություն
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
20:10
Սահմանային լարվածության աճն ու նախագահի ընտրություններն Արցախում
-
21:13
Մոսկվան Թուրքիայի հարցում «մտրակի և բլիթի» յուրօրինակ քաղաքականություն է վարում
-
18:48
Թուրքիա-Հայաստան ֆուտբոլային հանդիպումը կսպասարկեն իտալացի մրցավարները
-
17:00
Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա 4-6 աստիճանով. եղանակը Հայաստանում
-
14:25
Հայաստանի հետ ոչ-ոքիից հետո Թուրքիայի հավաքականի մարզիչը պաշտոնանկ է արվել. ԶԼՄ
-
16:00
Հայաստանում այս շաբաթ կցրտի, այնուհետ կրկին տաքանա
-
17:00
Օդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա. եղանակը Հայաստանում
-
19:22
ՀԱՊԿ երկրների փրկարարները զորավարժություններ կանցկացնեն 2024 թվականին Ղազախստանում
-
16:08
Բուենոս Այրեսում SOS Artsakh կարգախոսով բողոքի ցույց է անցկացվել
-
16:56
Վահագն Խաչատուրյանը Երախտագիտության մեդալով է պարգևատրել Ստեփան Գրգեաշարեանին
Խոնավություն՝ 38%
Քամի՝ 0 կմ/ժ