Փորձաշրջան՝ թուրք-ամերիկյան հարաբերություններում

Թուրք-ամերիկյան հարաբերություններում լարվածությունը աստիճանաբար մեծանում է: Վերջին շրջանում լարվածության ալիքը բարձրացավ երկու հիմնական դեպքի առնչությամբ՝ Թուրքիայում կալանավորված ամերիկացի հոգևորական Էնդրյու Բրանսոնին ազատ արձակելու ամերիկյան կողմի միջնորդության ու Թուրքիայի կողմից դրա մերժման և ամերիկյան F-35 կործանիչները Թուրքիային վաճառելուց հրաժարվելու ԱՄՆ որոշման:
Առաջինի պարագայում Անկարան կտրականապես հրաժարվեց ազատ արձակել 2016-ին Թուրքիայում հեղաշրջման փորձի մասնակիցների ու քուրդ զինյալների հետ կապեր ունենալու մեղադրանքով կալանավորված ամերիկացի հոգևորականին: Դրան հետևեցին ամերիկյան պատժամիջոցները, որոնք դեռևս սահմանափակվում են թուրք երկու նախարարների ամերիկյան հաշիվներն ու ակտիվները սառեցնելով: Այս խնդրի շուրջ ավելի վաղ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հնչեցրել էր թուրքական կողմի առաջարկը, այն է՝ փոխանակել Բրանսոնին ԱՄՆ-ում գտնվող Ֆեթթուլլահ Գյուլենի հետ, ում Թուրքիան մեղադրում է 2016-ի հեղաշրջման փորձը կազմակերպելու մեջ: Ի դեպ, Գյուլենի գործոնը մեծ նշանակություն ունի թուրք-ամերիկյան հարաբերությունների վատթարացման մեջ, քանի որ հեղաշրջման փորձի տապալումից հետո Թուրքիան բազմիցս դիմել է ԱՄՆ-ին՝ պահանջելով իրեն հանձնել ընդդիմադիր իսլամիստ քարոզչին, ում մեջ Էրդողանը միշտ հիմնական մրցակից է տեսել:
Ինչ վերաբերում է ամերիկյան կործանիչների վաճառքին, ապա այս հարցում խնդիրներ առաջ եկան այն բանից հետո, երբ 2017-ին Թուրքիան Ռուսաստանի հետ կնքեց պայմանագիր՝ C-400 զենիթա-հրթիռային համակարգերի մատակարարման շուրջ, ինչն առաջ բերեց ամերիկյան կողմի ակնհայտ դժգոհությունը: Դրանից հետո Սենատում սկսեց քննարկվել F-35 կործանիչները Թուրքիային վաճառելու նպատակահարմարությունը, ինչը սակայն հետ չպահեց թուրքական կողմին ռուսական հրթիռային համակարգերը ձեռք բերելու մտքից: Արդյունքում Սենատը որոշում ընդունեց արգելել Թուրքիային կործանիչների վաճառքը այնքան ժամանակ, մինչև Պենտագոնը զեկույց կներկայացնի F-35-ի գործարքին Անկարայի մասնակցության գնահատականի վերաբերյալ, ինչպես նաև կգնահատի ռուսական հրթիռային համալիները գնելու Թուրքիայի մտադրության ռիսկերը:
Թուրքիան բավական կոշտ դիրքորոշում է որդեգրել ամերիկյան պատժամիջոցների ու կործանիչները վաճառելուց հրաժարվելու հարցերում: Նախ, թուրքական կողմը պնդում է, որ եթե ԱՄՆ-ն հրաժարվի կատարել դեռ 10 տարի առաջ կնքված երկկողմ պայմանագրային պարտավորությունները, այն է ապահովի F-35 կործանիչների մատակարարումը, ինքը կդիմի միջազգային արբիտրաժային դատարան և դատական կարգով կլուծի խնդիրը: Քաղաքական հարթության մեջ Թուրքիան սպառնում է ԱՄՆ-ին դաշնակիցների կորստով: Նախագահ Էրդողանն այս առնչությամբ բաց տեքստով ասել է, որ եթե Վաշինգտոնը չփոխի իր վերաբերմունքը, հնարավոր է կորցնի անկեղծ դաշնակցի:
Էրդողանը, ամրապնդելով դիրքերը երկրի ներսում՝ վերընտրվելուց հետո փորձում է ամրապնդել դիրքերը նաև արտաքին աշխարհում: Թուրքիան փորձում է ԱՄՆ-ին հնարավորինս թանկ վաճառել իր հետ «դաշնակից լինելը»՝ ցույց տալով, որ Վաշինգտոնը կարող է կորցնել տարածաշրջանում իր հիմնական հենարանը: Այս իրավիճակում դեռ անորոշ է, թե մինչև ուր կարող է գնալ այս առճակատումը և ով ու որ պահից կանի հետքայլը: Այն, որ երկկողմ համագործակցությունը բխում է երկու երկրների շահերից էլ, բնականաբար, շատ լավ գիտակցում են թե՛ Վաշինգտոնում, թե՛ Անկարայում:
այլ նյութեր այս թեմայով
- Թուրքերը ևս մեկ հին հայկական եկեղեցի են վաճառքի հանել Հայտարարությունում, որտեղ մանրամասներ չկան եկեղեցու անվան և վայրի մասին, նշվում է, որ պատմական եկեղեցին կարող...
- C-400-ից հրաժարվելը չափազանց խնդրահարույց կլինի․ Թուրքիայի պաշտպանության նախարար Աքարը նաև հաստատել է, որ Թուրքիան C-400 պաշտպանական համակարգերի երկրորդ խմբաքանակի ձեռքբերման շուրջ Ռուսաստանի...
- Դինքի սպանության գործով ձերբակալվել է ժանդարմերիայի ևս 1 սպա Օրեր առաջ թուրքական դատարանի որոշմամբ Դինքի սպանության գործով ձերբակալվել էին նաև ժանդարմերիայի հետախուզության...
- Թուրքիայի ԱԳՆ-ն կանչել է Իրանի դեսպանին Էրդողանի հասցեին մեղադրանքների պատճառով Լրատվականի տվյալնելով՝ իրանցի դիվանագետին հաղորդել են Անկարայի արձագանքը Թուրքիայի նախագահ Թայիփ Էրդողանի հասցեին...
- ԵՄ-ի ղեկավարները կարող են քննարկել Թուրքիայի նկատմամբ պատժամիջոցները Ցավոք, ամեն անգամ տեղի են ունենում նոր սադրանքներ, ուստի դա Թուրքիայի ձեռքում Է: Եթե մինչև դեկտեմբեր Թուրքիայից...
այլ նյութեր այս թեմայով
- ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպանը ներկա կգտնվի նախագահ Բայդենի երդմնակալությանը «ԱՄՆ նախագահի երդմնակալության արարողությանը Հայաստանի Հանրապետության կողմից կմասնակցի ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպան Վարուժան...
- Եվս մեկ հայազգի պաշտոնյա` ԱՄՆ նախագահի աշխատակազմում Նշվում է, որ Մարությանը հեռացել է Տրանսպորտային վարչության շրջանային վարչության (DDOT) տնօրենի պաշտոնից, որպեսզի...
- Կոնգրեսը ԱՄՆ հետախուզությանը կոչ է անում զեկույց ներկայացնել Արցախի դեմ Ադրբեջանի ագրեսիայի վերաբերյալ Արցախի վերաբերյալ Կոնգրեսի հայտը ներառված է 2021 ֆինանսական տարում արտասահմանյան օգնության մասին օրինագծում, որը...
- Ղարաբաղյան հակամարտությունը պետք է կարգավորվի Մինսկի խմբի շրջանակներում. Պոմպեո «ԱՄՆ-ը, Ֆրանսիայի և Ռուսաստանի հետ միասին, Մինսկի խմբի համանախագահներ են, որոնց հիմնական նպատակը Լեռնային Ղարաբաղի...
- Շերը Հայաստանին ու Արցախին օգնելու խնդրանքով դիմել է ԱՄՆ կառավարությանը Մեր աշխատանքը դեռ ավարտված չէ, մեր ժողովուրդը դեռ աջակցության կարիք ունի, եւ դուք կարող եք ինչ-որ բան անել։
-
01:29
Մեծ Բրիտանիայի լորդերի պալատի անդամները հանդես են եկել հայտարարություններով՝ ի աջակցություն Արցախի
-
23:13
Ադրբեջանում քրեական գործ է հարուցվել լիբանանցի երկու հայերի նկատմամբ, որոնք գերի են ընկել Արցախում
-
22:01
Տեղի է ունեցել Հայաստանի և Վրաստանի արտգործնախարարների հանդիպումը
-
21:42
ԵՄ ԱԳՆ ղեկավարները հունվարի 25-ին կքննարկեն Նավալնու գործի հետ կապված Ռուսաստանի դեմ հնարավոր պատժամիջոցների հարցը
-
20:23
ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետն ընդունել է ԱՄՆ դեսպանին
-
19:18
Գագիկ Ջհանգիրյանն ու Դավիթ Խաչատուրյանն ընտրվեցին ԲԴԽ անդամի պաշտոնում
-
19:04
Արցախի ԱԳՆ-ն կարևորել է Եվրախորհրդարանի բանաձևերը
-
18:29
Երկրագունդ. Արցախյան հակամարտությունը Եվրախորհրդարանի բանաձևերում
-
17:14
Եղանակը Հայաստանում. առաջիկա 5 օրվա եղանակի կանխատեսում
-
15:13
ԱՄՆ-Չինաստան նոր առճակատում՝ ույղուրների հարցի շուրջ
-
14:43
Արցախի հարցը լուծված չէ, այլ պարտադրված հրադադար է, որը ևս Ադրբեջանը խախտում է. Ադամ Շիֆ
-
14:40
Ի՞նչ քաղաքական ուղի է անցել ԱՄՆ Կլիմայի և գիտության գործակալության անձնակազմի նախագահի հատուկ օգնական Ջեֆ Մարությանը
-
14:18
Արտակ Բեգլարյանը Կարմիր խաչի Արցախի գրասենյակի ղեկավարի հետ քննարկել է մարդասիրական մի շարք ծրագրեր
-
14:17
Էկոնոմիկայի նախարարը ծանոթացել է Սյունիքի մարզի տնտեսական իրավիճակին
-
14:02
Արցախում հայտնաբերվել է 1 զինծառայողի և 3 քաղաքացիական անձի աճյուն
-
13:58
ԵԱՏՄ երկրների կառավարությունների ղեկավարներն Ալմաթիում կմասնակցեն Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի նիստին
-
13:04
Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցի քաղաքական լուծումը կարևոր է տարածաշրջանային խաղաղության և կայունության ամրապնդման համար. ԱՄՆ դեսպան
-
12:59
Արցախում հայտնաբերվել է կորոնավիրուսով վարակվելու 8 նոր դեպք
-
12:56
Զորավարժությունները չեն վկայում, որ թուրք-ադրբեջանական ղեկավարությունը խաղաղ մտադրություններ ունի Հայաստանի հանդեպ. ԱԳՆ
-
12:49
Հայաստանի սահմանների որոշման գործընթացն ուղեկցվում է Ադրբեջանի կողմից սպառնալիքներով. ՄԻՊ-ը դիմել է ԵԱՀԿ գործող նախագահին և այլ կառույցների ղեկավարներին
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
19:33
Գուրգեն Կարապետյանին նվիրված բրոնզե քանդակ է տեղադրվել Դնեպրում
-
16:43
Գործող իշխանությունն այսօր նույնիսկ մարդասիրական օրակարգ չի կարողանում առաջ մղել
-
20:14
Գազի սակագինն առաջին եռամսյակի համար մնաց անփոփոխ. գազային բանակցությունները՝ կրկին ձախողված
-
20:40
Մեր պահանջն է՝ Երևանը որևէ համաձայնագրի ստորագրությամբ չվտանգի Հայաստանի պետականությունը. Արամ Առաջին
-
12:41
Լեռնային Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների դեմ սադրանքներ չեն կատարվել. Լավրով
-
16:25
Ինչո՞ւ ՌԴ ԱԳՆ-ն որոշեց պատասխանել Փաշինյանին
-
15:48
ԱՄՆ-ում առաջին անգամ կորոնավիրուսի «բրիտանական» շտամ է հայտնաբերվել
-
23:23
Հուսանք, որ 2021-ը կվերականգնի մեր կորսված ինքնասիրությունը
-
10:11
Ադրբեջանի նախագահի հայտարարությունը հակասում է 2020թ. նոյեմբերի 9-ի հայտարարության 8-րդ կետի պահանջին. Թաթոյան
-
15:50
Իրանի կառավարության խոսնակը ամանորյա հայալեզու ուղերձ է հղել
Խոնավություն՝ 55%
Քամի՝ 5 կմ/ժ