Ուժերի բալանսը Ղարաբաղում՝ որակի, այլ ոչ թե քանակի արդյունք

Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման շուրջ վերջին զարգացումներն ու գարունը կրկին ստիպեցին տարբեր փորձագետներին խոսել Արցախում ռազմական գործողությունների վերսկսման հավանականության մասին: Ցավոք, դրանք միայն մերկապարանոց հայտարարություններ չեն. Ադրբեջանի իշխանություններն` ի դեմս Ալիևի, նույնիսկ չեն թաքցնում նման մտադրությունը` պարբերաբար անելով ռազմատենչ հայտարարություններ և անցկացնելով լայնամասշտաբ զորավարժություններ անմիջականորեն ԼՂՀ հետ սահմանին, ինչպես նաև խոսելով ուժի և ոչ թե իրավունքի առաջնայնության մասին:
Ալիևի` ռազմական գործողություններն ակտիվացնելու այդ անթաքույց մտադրությունն անուղղակիորեն հաստատեցին նաև ԵԱՀԿ Մինսկի Խմբի համանախագահները` հայտարարելով լարվածության թուլացման ու հրահրող հռետորաբանության նվազեցման խիստ անհրաժեշտության մասին, ինչպես նաև կոչ անելով «կողմերին զերծ մնալ հայտարարություններից ու գործողություններից, որոնք ենթադրում են տեղում իրադրության փոփոխություն (Ադրբեջանի զորվարաժությունները – խմբ.), նախապես վճռում են ապագա բանակցությունների արդյունքը կամ ստեղծում են նախապայմաններ, առանց մյուս կողմի համաձայնեցման պահանջում են ձևաչափի միակողմանի փոփոխություն կամ ցույց են տալիս պատրաստակամություն՝ վերսկսելու ռազմական գործողությունները (Ադրբեջանի ռազմատենչ հռետորաբանությունը – խմբ.)»:
Տարիներ ի վեր համարվել է, որ ստատուս-քվոն Ղարաբաղում պահպանվում է ուժերի բալանսի հաշվին: Եվ իսկապես, աշխարհում այնքան էլ շատ չեն հակամարտող պետությունների միջև սահմաններ, որոնք պահպանվում են ոչ թե խաղաղապահների, այլ հակամարտող կողմերի զինվորների կողմից: Դա հնարավոր է այն դեպքում, երբ երկու կողմերն էլ հասկանում են, որ ռազմական գործողությունները ցանկալի արդյունքի չեն հանգեցնի: 2016թ. Ադրբեջանի կողմից սանձազերծված ապրիլյան քառօրյա պատերազմը ցույց տվեց, որ, չնայած պաշտոնական Բաքվի` ռազմական ուժի և զինտեխնիկայի աննկարագրելի ու անհավասարակշիռ վիճակի մասին հոխորտանքներին, Հայաստանի պետական բյուջեի չափով ռազմական բյուջեի ու ձեռքբերված զենքի առկայությանը, այնուամենայնիվ, Ղարաբաղյան հակամարտության գոտում ուժերի բալանս կար: Այն ստեղծվում է որակի, այլ ոչ թե քանակի հաշվին: Հայկական զինված ուժերը միշտ գտնվում են պաշտպանողական դիրքում, իսկ հայրենիքը պաշտպանելիս հոգեբանորեն միշտ առավելություն ունես հակառակորդի նկատմամբ: Հայկական ուժերը և՛ տեխնիկապես, և՛ աշխարհագրորեն, անկասկած, որևէ կերպ չեն զիջում ադրբեջանականին` որքան էլ վերջիններս ջանասիրաբար մարզվեն թուրք հրահանգիչների ղեկավարությամբ:
Ուժերի բալանսը պահպանվում է նաև տարածաշրջանում տարբեր դերակատարների շահերի միջոցով, և այսօր, ինչպես և մի քանի տարի առաջ, ռազմական գործողությունների վերականգնումը ձեռնտու չէ միջազգային դերակատարներին: Ճիշտ է, 2016թ. ապրիլին նրանք, հավանաբար, տրվեցին Ադրբեջանի հետ հարաբերությունները բարելավելու գայթակղությանը և «համաձայնություն տվեցին» ապրիլյան արկածախնդրությունը, բայց և' նրանք, և' բազուկներ ցույց տվող Ադրբեջանը հասկացան, որ պատերազմում ներդրված ֆինանսներն ու մարդկային ռեսուրսները համարժեք չեն այն արդյունքներին, որոնց սպասումով Ադրբեջանը տարիներ շարունակ «սնել» է իր ժողովրդին:
Ինչևէ, այսօր շատ փորձագետներ նշում են, որ, չնայած վերջին զորավարժությունների ընթացքում ԼՂՀ սահմանների մոտ բերված հսկայածավալ զինտեխնիկային և 10.000 զինվորականներին, տարածաշրջանում լայնամասշտաբ պատերազմ չի լինի: Որոշ վերլուծաբաններ չեն բացառում կարճաժամկետ, սակայն կանխատեսելի արդյունքներով ռազմական գործողություններ. ինչպես և ապրիլին, կլինեն բազմաթիվ զոհեր (Ադրբեջանի կողմից իրական զոհերի քանակը թաքցվել է), բայց չի լինի հակամարտության կարգավորում:
Իսկ ընդհանրապես, պատերազմական ճանապարհով խնդրի կարգավորում իսկապես հնարավոր չէ: Հնարավոր չէ գրավել Արցախն ու սրի քաշել այնտեղ բոլոր հայերին: Նման փորձ եղավ 1990-ականներին, երբ Ադրբեջանը մի քանի անգամ ավելի ուժեղ ու ավելի հարուստ էր, իսկ Ղարաբաղը չուներ նույնիսկ սեփական բանակ: Թե ինչպես ավարտվեց պատերազմը` գիտենք բոլորս: Դժվար թե ադրբեջանցիներն այսօր մոռացած լինեն ընդամենը 20 տարվա վաղեմության պատմությունը: Եվ որքան էլ նրանք ուզեն հավատալ իրենց առավելության միֆին, մտածող մարդիկ հասկանում են` խաղաղությունը տարածաշրջանում պահպանվում է ուժերի բալանսի շնորհիվ: Իսկ ուժերի բալանսը, կրկնենք, հիմնված է որակակական, այլ ոչ թե քանակական ցուցիչների վրա:
Եվ հենց սա է ամենակարևորը, որ պետք է իմանալ մինչ պատերազմ սկսելու հրաման արձակելը…
-
10:25
Բելգիայի խորհրդարանի հանձնաժողովում Լաչինի միջանցքի շրջափակումը դատապարտող բանաձև են ընդունել
-
10:20
Իրանի խորհրդարանականում խոստացել են պատասխանել Սպահանի վրա անօդաչու թռչող սարքերով հարձակմանը
-
10:11
ԱՄՆ-ն խստացնում է պատժամիջոցները դրոններ արտադրող իրանական ընկերությունների դեմ
-
09:10
ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
-
23:42
Բայդենը մտադիր է հեռախոսազրույց ունենալ Զելենսկիի հետ՝ զենքի մատակարարումների վերաբերյալ (AFP)
-
23:28
Ռուս խաղաղապահները մարդասիրական բեռով շարասյուն են ուղեկցել Արցախ
-
23:05
Լավրովն ու Բայրամովը քննարկել են Լաչինի միջանցքի շուրջ ստեղծված իրավիճակը. ՌԴ ԱԳՆ
-
22:29
Թուրքիան Հայաստանին համագործակցության է հրավիրում «Միջին միջանցքի» շրջանակում. Չավուշօղլու
-
20:56
Բաքուն հավաքել է ականները ՀՀ ինքնիշխան տարածքից. Հաագայում հայկական կողմն արձագանքում է Ադրբեջանի պահանջներին
-
20:48
Անընդունելի ենք համարում խաղաղապահների հետ կապված ցանկացած չստուգված տեղեկության հանրայնացումը. Արցախի դատախազություն
-
19:33
Փաշինյանի գլխավորությամբ քննարկվել է 2024-2026 թթ. ՄԺԾԾ նախնական հարկաբյուջետային շրջանակը
-
18:48
Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Ճապոնիայի ԱԳ նախարարի հետ
-
18:44
Լավրովը հայտնել է Իրանին Թուրքիայի և Սիրիայի հարաբերությունների կարգավորման գործընթացում ներառելու որոշման մասին
-
18:14
Փաշինյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Վլադիմիր Պուտինի հետ
-
17:12
Վարչապետին ներկայացվել է Ջրային կոմիտեի 2022թ. գործունեության հաշվետվությունը
-
17:00
Օպերատիվ շտաբի նիստում ներկայացվել է պարենային ապրանքների, վառելիքի շուկաներում, ենթակառուցվածքների ոլորտում իրավիճակը
-
16:43
Մհեր Գրիգորյանը Իրանի նախագահի տեղակալ Սեյեդ Մասուդ Միրքազեմիին հրավիրել է Երևան
-
16:11
ԵՄ-ն Ադրբեջանին կոչ է արել ապահովել ազատ տեղաշարժը Լաչինի միջանցքով. Ժոզեպ Բորելը պատասխանել է ԵԽ պատգամավորի հարցերին
-
16:01
Բլինկենը և Նեթանյահուն հայտարարել են, որ ձգտում էին ամրապնդել իրենց համագործակցությունը՝ ընդդեմ Իրանի
-
15:38
Աշխատանքային այցով Թեհրան մեկնած Արցախի ՄԻՊ-ն ընդգծել է սփյուռքի աջակցության կարևորությունը
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
19:09
SOS - ԱՐՑԱԽ․ Հրատապ գործողությունների ծրագիր
-
14:30
Պեսկովը կասկածի տակ է դրել Անկարայի կողմից Կիևին կասետային զինամթերքի մատակարարման մասին լուրերի հավաստիությունը
-
15:02
Հայաստանի մերժումից հետո ՀԱՊԿ-ը զորավարժություն կանցկացնի այլ երկրում
-
14:52
Հունվարի 1-ից բարձրացել են մինչև երկու տարեկան երեխայի խնամքի նպաստի չափերը
-
21:08
ԵՄ-ն ապացույցներ չունի, որ Իրանը Ռուսաստանին բալիստիկ հրթիռներ է մատակարարում
-
15:01
Մեզ հիմա անհրաժեշտ է աշխարհի ուշադրությունը․ Քիմ Քարդաշյանը՝ Արցախում ստեղծված հումանիտար ճգնաժամի մասին
-
09:27
Կոչ ենք անում անհապաղ վերականգնել Լաչինի միջանցքի հասանելիությունը․ ԵԱՀԿ-ում ԱՄՆ ներկայացուցիչ
-
13:58
Կրակոցներ իրանա-ադրբեջանական սահմանին. վիրավոր կա
-
10:48
Թող Ամենակալի օգնականությամբ մեր տարածաշրջանը վերագտնի իր խաղաղությունը և միջազգային հանրության կողմից ճանաչվի Արցախի մեր ժողովրդի՝ հայրենի հողում ապահով, ազատ ու անկախ ապրելու իրավունքը․ Ն․Ս․Օ․Տ․Տ․ Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս
-
19:37
ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև կարգավորումը չպետք է ԵՄ-ի և ՌԴ-ի միջև մրցակցության պատանդ դառնա․ ԵՄ ներկայացուցիչ
Խոնավություն՝ 93%
Քամի՝ 0 կմ/ժ