Ուժերի բալանսը Ղարաբաղում՝ որակի, այլ ոչ թե քանակի արդյունք

Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման շուրջ վերջին զարգացումներն ու գարունը կրկին ստիպեցին տարբեր փորձագետներին խոսել Արցախում ռազմական գործողությունների վերսկսման հավանականության մասին: Ցավոք, դրանք միայն մերկապարանոց հայտարարություններ չեն. Ադրբեջանի իշխանություններն` ի դեմս Ալիևի, նույնիսկ չեն թաքցնում նման մտադրությունը` պարբերաբար անելով ռազմատենչ հայտարարություններ և անցկացնելով լայնամասշտաբ զորավարժություններ անմիջականորեն ԼՂՀ հետ սահմանին, ինչպես նաև խոսելով ուժի և ոչ թե իրավունքի առաջնայնության մասին:
Ալիևի` ռազմական գործողություններն ակտիվացնելու այդ անթաքույց մտադրությունն անուղղակիորեն հաստատեցին նաև ԵԱՀԿ Մինսկի Խմբի համանախագահները` հայտարարելով լարվածության թուլացման ու հրահրող հռետորաբանության նվազեցման խիստ անհրաժեշտության մասին, ինչպես նաև կոչ անելով «կողմերին զերծ մնալ հայտարարություններից ու գործողություններից, որոնք ենթադրում են տեղում իրադրության փոփոխություն (Ադրբեջանի զորվարաժությունները – խմբ.), նախապես վճռում են ապագա բանակցությունների արդյունքը կամ ստեղծում են նախապայմաններ, առանց մյուս կողմի համաձայնեցման պահանջում են ձևաչափի միակողմանի փոփոխություն կամ ցույց են տալիս պատրաստակամություն՝ վերսկսելու ռազմական գործողությունները (Ադրբեջանի ռազմատենչ հռետորաբանությունը – խմբ.)»:
Տարիներ ի վեր համարվել է, որ ստատուս-քվոն Ղարաբաղում պահպանվում է ուժերի բալանսի հաշվին: Եվ իսկապես, աշխարհում այնքան էլ շատ չեն հակամարտող պետությունների միջև սահմաններ, որոնք պահպանվում են ոչ թե խաղաղապահների, այլ հակամարտող կողմերի զինվորների կողմից: Դա հնարավոր է այն դեպքում, երբ երկու կողմերն էլ հասկանում են, որ ռազմական գործողությունները ցանկալի արդյունքի չեն հանգեցնի: 2016թ. Ադրբեջանի կողմից սանձազերծված ապրիլյան քառօրյա պատերազմը ցույց տվեց, որ, չնայած պաշտոնական Բաքվի` ռազմական ուժի և զինտեխնիկայի աննկարագրելի ու անհավասարակշիռ վիճակի մասին հոխորտանքներին, Հայաստանի պետական բյուջեի չափով ռազմական բյուջեի ու ձեռքբերված զենքի առկայությանը, այնուամենայնիվ, Ղարաբաղյան հակամարտության գոտում ուժերի բալանս կար: Այն ստեղծվում է որակի, այլ ոչ թե քանակի հաշվին: Հայկական զինված ուժերը միշտ գտնվում են պաշտպանողական դիրքում, իսկ հայրենիքը պաշտպանելիս հոգեբանորեն միշտ առավելություն ունես հակառակորդի նկատմամբ: Հայկական ուժերը և՛ տեխնիկապես, և՛ աշխարհագրորեն, անկասկած, որևէ կերպ չեն զիջում ադրբեջանականին` որքան էլ վերջիններս ջանասիրաբար մարզվեն թուրք հրահանգիչների ղեկավարությամբ:
Ուժերի բալանսը պահպանվում է նաև տարածաշրջանում տարբեր դերակատարների շահերի միջոցով, և այսօր, ինչպես և մի քանի տարի առաջ, ռազմական գործողությունների վերականգնումը ձեռնտու չէ միջազգային դերակատարներին: Ճիշտ է, 2016թ. ապրիլին նրանք, հավանաբար, տրվեցին Ադրբեջանի հետ հարաբերությունները բարելավելու գայթակղությանը և «համաձայնություն տվեցին» ապրիլյան արկածախնդրությունը, բայց և' նրանք, և' բազուկներ ցույց տվող Ադրբեջանը հասկացան, որ պատերազմում ներդրված ֆինանսներն ու մարդկային ռեսուրսները համարժեք չեն այն արդյունքներին, որոնց սպասումով Ադրբեջանը տարիներ շարունակ «սնել» է իր ժողովրդին:
Ինչևէ, այսօր շատ փորձագետներ նշում են, որ, չնայած վերջին զորավարժությունների ընթացքում ԼՂՀ սահմանների մոտ բերված հսկայածավալ զինտեխնիկային և 10.000 զինվորականներին, տարածաշրջանում լայնամասշտաբ պատերազմ չի լինի: Որոշ վերլուծաբաններ չեն բացառում կարճաժամկետ, սակայն կանխատեսելի արդյունքներով ռազմական գործողություններ. ինչպես և ապրիլին, կլինեն բազմաթիվ զոհեր (Ադրբեջանի կողմից իրական զոհերի քանակը թաքցվել է), բայց չի լինի հակամարտության կարգավորում:
Իսկ ընդհանրապես, պատերազմական ճանապարհով խնդրի կարգավորում իսկապես հնարավոր չէ: Հնարավոր չէ գրավել Արցախն ու սրի քաշել այնտեղ բոլոր հայերին: Նման փորձ եղավ 1990-ականներին, երբ Ադրբեջանը մի քանի անգամ ավելի ուժեղ ու ավելի հարուստ էր, իսկ Ղարաբաղը չուներ նույնիսկ սեփական բանակ: Թե ինչպես ավարտվեց պատերազմը` գիտենք բոլորս: Դժվար թե ադրբեջանցիներն այսօր մոռացած լինեն ընդամենը 20 տարվա վաղեմության պատմությունը: Եվ որքան էլ նրանք ուզեն հավատալ իրենց առավելության միֆին, մտածող մարդիկ հասկանում են` խաղաղությունը տարածաշրջանում պահպանվում է ուժերի բալանսի շնորհիվ: Իսկ ուժերի բալանսը, կրկնենք, հիմնված է որակակական, այլ ոչ թե քանակական ցուցիչների վրա:
Եվ հենց սա է ամենակարևորը, որ պետք է իմանալ մինչ պատերազմ սկսելու հրաման արձակելը…
-
23:59
ՌԴ խաղաղապահների հրամանատարությունը շարունակում է բանակցությունները Լաչինի միջանցքով երթևեկության վերականգնման հարցով
-
23:19
Բլինքենի ծրագրված այցը Չինաստան հետաձգվել է օդապարիկի միջադեպի պատճառով
-
22:58
ԵՀ-ն հայտարարել է ԵՄ-ին անդամակցելու հարցում Ուկրաինայի պատրաստվածության ցածր մակարդակի մասին
-
22:02
ՀՀ ԱԳՆ-ն պարզաբանել է Վրաստան և ԱՄԷ Հայաստանի քաղաքացիների մուտքի հետ կապված հարցերը
-
21:12
Թուրքիան և Ադրբեջանը 2023-ին համատեղ 10-ից ավել զորավարժություն են նախատեսել
-
20:10
Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինն այցելել է Ջերմուկ քաղաք
-
19:45
2022թ․ Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը՝ ռիսկային և ոչ կայուն
-
18:18
«Ճոճանակը» պատասխանում է այսօր դաշտում առկա մի շարք մանիպուլյացիների. Աննա Կարապետյան
-
17:59
ՆԱՏՕ-ի երկրները կարծում են, որ Ռուսաստանը չի կատարում «START»-ի պայմանները
-
17:28
ԵԱՏՀ-ն և ԱՊՀ Գործադիր կոմիտեն ստորագրել են փոխգործակցության խորացման միջոցառումների ծրագիր
-
17:23
ՀՀ ֆինանսների նախարարն ընդունել է Սեբաստիան Մոլինեուսին
-
16:40
2022–ի արդյունքներով ԵԱՏՄ ընդհանուր ՀՆԱ–ն կկրճատվի շուրջ 1,9%–ով. ԵՏՀ–ի ներկայացուցիչ
-
16:34
ՌԴ-ն բանակցություններն «իր ձեռքը հավաքելու» փորձ է անում
-
16:31
Քննարկվել են hայ մեծանուն կոմպոզիտոր Արամ Խաչատրյանի120-ամյակին նվիրված միջոցառումները բարձր մակարդակով անցկացնելուն ուղղված հարցեր
-
16:27
Պեսկովը հերքել է լուրը, թե իբր ԱՄՆ-ն Ռուսաստանին խաղաղություն կնքելու դիմաց առաջարկել է Ուկրաինայի տարածքի 20 %-ը
-
16:25
Արցախում 5528 երեխա չի կարողանում մանկապարտեզ հաճախել՝ զրկվելով համապատասխան խնամք և սնունդ ստանալու հնարավորությունից
-
16:10
Թուրքիայի ՆԳ նախարարն ԱՄՆ դեսպանին հորդորել է «կեղտոտ ձեռքեը քաշել Թուրքիայից»
-
16:10
Եգիպտոսի նախագահի տարածաշրջանային այցը. ի՞նչ շահեր է հետապնդում Կահիրեն
-
15:20
Չնայած աշխարհաքաղաքական լարվածությանը, ԵԱՏՄ-ում փոխադարձ առևտուրը շարունակում է դրական դինամիկա դրսևորել. Փաշինյան
-
15:15
Եղանակը Հայաստանում. առաջիկա 5 օրվա կանխատեսում
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
19:09
SOS - ԱՐՑԱԽ․ Հրատապ գործողությունների ծրագիր
-
14:30
Պեսկովը կասկածի տակ է դրել Անկարայի կողմից Կիևին կասետային զինամթերքի մատակարարման մասին լուրերի հավաստիությունը
-
15:02
Հայաստանի մերժումից հետո ՀԱՊԿ-ը զորավարժություն կանցկացնի այլ երկրում
-
21:08
ԵՄ-ն ապացույցներ չունի, որ Իրանը Ռուսաստանին բալիստիկ հրթիռներ է մատակարարում
-
10:48
Թող Ամենակալի օգնականությամբ մեր տարածաշրջանը վերագտնի իր խաղաղությունը և միջազգային հանրության կողմից ճանաչվի Արցախի մեր ժողովրդի՝ հայրենի հողում ապահով, ազատ ու անկախ ապրելու իրավունքը․ Ն․Ս․Օ․Տ․Տ․ Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս
-
18:11
Երևանը ներառվել է աշխարհի ամենաանվտանգ քաղաքների թոփ 20-ում. Numbeo
-
19:37
ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև կարգավորումը չպետք է ԵՄ-ի և ՌԴ-ի միջև մրցակցության պատանդ դառնա․ ԵՄ ներկայացուցիչ
-
09:27
Կոչ ենք անում անհապաղ վերականգնել Լաչինի միջանցքի հասանելիությունը․ ԵԱՀԿ-ում ԱՄՆ ներկայացուցիչ
-
13:58
Կրակոցներ իրանա-ադրբեջանական սահմանին. վիրավոր կա
-
18:30
Հայաստանի և Վրաստանի քաղաքացիները երկու երկրներ կկարողանան այցելել նաև ID քարտերով. Փաշինյանի ելույթը
Խոնավություն՝ 68%
Քամի՝ 0 կմ/ժ