Իրանը միջուկային գործարքի մասով նախավերջին զգուշացնում է անում

• 06.11.2019, 19:41
•  Ամերիկա,  Տարածաշրջան,  Մերձավոր Արևելք,  Աշխարհ

u-f.ru

Թեհրանն այսօր՝ նոյեմբերի 6-ին, սկսում է ուրանի հարստացումը Ֆորդո օբյեկտում, որտեղ այդ գործընթացը 2015 թվականին կնքված միջուկային գործարքի արդյունքում կասեցվել էր 5 տոկոսի մակարդակում: Ինչպես նշել է Իրանի ատոմային էներգիայի կազմակերպության ղեկավար Ալի Աքբար Սալեհին, Ֆորդոյում ուրանի հարստացման գործընթացն ընթանալու է Միջազգային ատոմային գործակալության տեսուչների ներկայությամբ:

Սա Թեհրանի կողմից միջուկային գործարքով նախատեսված իր պարտավորությունների կրճատման չորրորդ փուլն է: Իրանական իշխանությունները 2019 թվականի մայիսից՝ ԱՄՆ կողմից միջուկային գործարքը միակողմանիորեն լքելուց մեկ տարի անց, հայտարարեցին իրենց պարտավորությունների փուլային կրճատման մասին: Առաջին փուլում Իրանը կրճատել է հարստացված ուրանի և ծանր ջրի պաշարների վերաբերյալ իր պարտավորությունները: Երկրորդ փուլում Թեհրանը սկսեց ուրանի հարստացումը պայմանագրով թույլատրելի 3,67 տոկոս շեմից բարձր մակարդակով՝ 4,5 տոկոս, իսկ երրորդում Թեհրանը գործարկել է ցենտրիֆուգերը՝ հայտարարելով, որ իրեն չի սահմանափակելու միջուկային հետազոտությունների ոլորտում:

Իրանի իշխանությունները հայտարարում են, որ  գործարքով նախատեսված իրենց պարտավորությունների կրճատումը հարկադրական միջոց է, և եթե Միացյալ Նահանգները վերադառնա իր պարտավորությունների կատարմանը, Իրանը կվարվի նույն կերպ:  Սակայն Վաշինգտոնում ոչ միայն մտադիր չեն վերադառնալու իրենց պարտավորություններին, այլև ավելի են մեծացնում ճնշումն Իրանի նկատմամբ՝ սահմանելով նոր պատժամիջոցներ: Նոյեմբերի 4-ին ԱՄՆ պատժամիջոցներ է սահմանել Իրանի գերագույն հոգևոր առաջնորդ Ալի Խամենեիի «հիմնական խորհրդականների»` այդ թվում Խամենեիի որդու և Իրանի ԶՈՒ շտաբի նկատմամբ: Ընդ որում, առաջիկայում ակնկալվում է, որ Իրանի նկատմամբ առավելագույն ճնշման քաղաքականությունը Վաշինգտոնն ավելի կխստացնի. ԱՄՆ-ում շուտով սկսվում է նախընտրական քարոզարշավը, և Թրամփն Իրանի հարցում վարած իր քաղաքականությունը փորձելու է որպես հաղթաթուղթ գործարկել:

Միևնույն ժամանակ պետք է նկատել, որ Թեհրանը գործարքը փրկելու հարցում ակնկալիքներ ունի ոչ միայն Միացյալ Նահանգներից, այլև գործարքի եվրոպական կողմից: Իրանի նախագահ Հասան Ռոուհանին եվրոպական երկրներին ևս երկու ամիս ժամանակ է տվել այս ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկելու համար: Մասնավորապես Թեհրանն ակնկալում է, որ եվրոպական երկրները, որոնք, ի դեպ, շահագրգռված են գործարքի պահպանմամբ, կմշակեն Իրանի դեմ ամերիկյան պատժամիջոցները շրջանցելու արդյունավետ մեխանիզմ: Թեև կողմերն այս ուղղությամբ բանակցությունները դեռ շարունակում են, սակայն հավանականությունը շատ փոքր է, որ վերջնական արդյունքում եվրոպական կողմին կհաջողվի դիմակայել ամերիկյան պատժամիջոցներին:

Առաջիկայում, ըստ էության, ակնկալվում են Իրանի կողմից իր պարտավորությունների հերթական կրճատումները, որոնք կարող են վերակենդանացնել իրանական միջուկային ծրագիրը: Թեև սա չի նշանակում, որ երկիրն միջուկային զենքի մշակում է սկսում, սակայն այն էական հարված կհասցնի տարածաշրջանային կայունությանն ու անվտանգությանը: