Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածություններ. Իշխանության կողմից շահարկումները հասկանալի չեն

• 04.08.2020, 13:25
• Հասմիկ Վարդանյան
•  Տարածաշրջան,  «Հայացք» վերլուծական կենտրոն,  Աշխարհ,  Հայաստան,  ԼՂՀ

Իշխանությունը շարունակում է մանիպուլյացիաները կապված 2016 թվականին ձեռք բերված Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածությունների հետ:

«Շանթ» հեռուստաընկերության եթերում ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանն, անդրադառնալով հարցին՝ թե ինչու չի նշվում այդ պայմանավորվածությունների մասին, հայտարարեց, որ Ադրբեջանը չի համաձայնել այդ ամենին՝ ըստ էության հերքելով նման պայմանավորվածությունների առկայությունը:

Վիեննայում 2016 թվականի մայիսի 16-ին  Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը մասնակցել են ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրների արտաքին գործերի նախարարների նախաձեռնությամբ և ԱՄՆ պետքարտուղար Ջոն Քերիի, ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի, Ֆրանսիայի եվրոպական հարցերով պետքարտուղար Արլեմ Դեզիրի մասնակցությամբ տեղի ունեցած քննարկմանը, որի արդյունքներով նախարարների համատեղ հայտարարության մեջ, մասնավորապես, նշվել է. «Հետագայում բռնության ռիսկը նվազեցնելու համար նրանք (խմբ. նախագահները) համաձայնել են հնարավոր ամենակարճ ժամկետներում ավարտին հասնել ԵԱՀԿ հետաքննությունների մեխանիզմների շուրջ աշխատանքը: Նախագահները նաև համաձայնել են ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի գրասենյակի ընդլայնման շուրջ»:

Ավելի ուշ՝ նույն թվականի հունիսի 3-ին, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարներին են ներկայացրել ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի գրասենյակի ընդլայնման և հետաքննություների մեխանիզմների ներդրման վերաբերյալ փաստաթղթերի նախագիծը:

Այնուհետև հունիսի 20-ին Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի նախագահների՝ Սանկտ Պետերբուրգում կայացած եռակողմ հանդիպման արդյունքներով արված հայտարարությամբ Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահները «վերահաստատեցին Վիեննայում մայիսի 16-ին կայացած հայ-ադրբեջանական գագաթաժողովի պայմանավորվածությունները` ուղղված հակամարտության գոտում իրավիճակի կայունացմանը և խաղաղ գործընթացի առաջընթացին նպաստող մթնոլորտի ստեղծմանը: Այդ նպատակով նրանք համաձայնեցին մասնավորապես ավելացնել հակամարտության գոտում միջազգային դիտորդների թվաքանակը»: 

Համանախագահները մինչև 2018 թվականի իշխանափոխությունը և Դուշանբեի վերելակային պայմանավորվածությունն իրենց հայտարարություններում մշտապես հղվել են Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածությունների վրա՝ կարևորելով դրանց կյանքի կոչումը: Ընդ որում այդ ընթացքում կողմերից և ոչ մեկ չի հերքել նման պայմանավորվածությունների գոյությունը: Պայմանավորվածությունները կատարելուց Ադրբեջանի հրաժարվելը միանգամայն այլ հարց է:

Այսպիսով, նախարարի պնդումը, որ Ադրբեջանը չի համաձայնել ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի գրասենյակի ընդլանմանը կամ հետաքննությունների մեխանիզմների ներդմանն, առնվազն կոռեկտ չէ:

Մյուս հարցը վերաբերում է այդ պայմանավորվածությունների բովանդակությանը:  «Մենք մշտադիտարկման հարցում ոչ թե խոսում ենք ուղղակի մոնիթորների թվի ավելացման մասին, այլ խոսում ենք շատ ավելի կիրառական ձևով մշտադիտարկման համակարգն աշխատեցնելու մասին, որպեսզի կարողանանք ունենալ ավելի իրական, գործուն մեխանիզմ, որը նվազեցնում է ռիսկերը, ինչպես մենք ենք ձևակերպում, որը լավագույնս կառավարում է զինադադարի կայունությունը, զինադադարի համակարգի ապահովումը: Նույնը վերաբերում է հետաքննություններին: Մենք դրանից ավել ենք ասում նաև, մենք խոսում ենք այն մասին, որ անհրաժեշտ է ունենալ նաև ուղիղ կապ տեղում, որպեսզի կարողանանք ոչ միտումնավոր իրավիճակներին լուծումներ տալ, դրանք վերահսկել», - նշել է նախարարը:

Միամտության է կարծել, որ Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածություներով խոսքը եղել է ընդամենը մշտադիտարկումների թվի ավելացումը, և Բաքուն ջանք չի խնայել դրանից հրաժարվելու համար:  Ուստի, այստեղ ևս առկա է մանիպուլիացիա: Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածություններում, ըստ էության, խոսք չի եղել միայն ուղիղ կապի մասին:

Նախարարը պնդում է նաև, որ այս հարցը վերջին երկու տարների ընթացքում եղել է մեր օրակարգում: Միգուցե և եղել է օրակարգում, սակայն Դուշանբեի պայմանավորվածությունից հետո չի ունեցել այն առաջնահերթությունը կողմերի համար, ինչ նախկինում: Սա հստակ երևում է համանախագահների հայտարարություններից:

Այսպիսով, սեփական սխալներն ընդունելու փոխարեն՝ ՀՀ ԱԳՆ-ն փորձում է մանիպուլյացիաների միջոցով արդարացնել Ղարաբաղյան կարգավորման հարցում իշխանության վարած չհիմնավորված քաղաքականությունը, և մասնավորապես Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածությունների հետ կապված իրենց ունեցած  բարդույթը,  ինչն արդյունքում, առնվազն անլրջացնում է նախարարին և նրա ղեկավարած գերատեսչությունը: Արդեն իսկ ձեռք բերված պայմանավորվածությունների կյանքի կոչման ուղղությամբ աշխատելու, Ադրբեջանի նկատմամբ միջազգային հանրության ճնշումը մեծացնելու փոխարեն ԱԳՆ-ն նախընտրում է նորից հասնել նման պայմանավորվածությունների ձեռքբերման, և նկատենք, որ չկան երաշխիքներ, որ նոր պայմանավորվածությունները Բաքուն կատարելու է:  Իշխանության նման մոտեցումը և շահարկումներն անհասկանալի են պետական շահերի տեսանկյունից: