Կրթական նոր չափորոշիչների շուրջ աղմուկն ու իրական մարտահրավերները

Դպրոցական առարկաների կրթական նոր չափորոշիչների վերաբերյալ վերջին օրերին բավական շատ են խոսում: Պատմաբաններն ահազանգում են, որ այս գործընթացները լուրջ վտանգ են ներկայացնում, այդ թվում, ազգային անվտանգության տեսանկյունից: Մասնագետների պնդմամբ՝ հիմնական խնդիրն այն է, որ նոր չափորոշիչները լի են բացթողումներով, որ չափորոշիչների մշակման փուլում չեն իրականացվել լայն քննարկումներ պատմաբանների ու մասնագետների հետ (ի դեպ, վերջիններիս պնդմամբ՝ նախարարությունն է կարգադրել զերծ մնալ նման քննարկումներից) և որ չորս դպրոցական առարկաների փորձագիտական թիմի ղեկավարը համահեղինակն է նաև 2017-ին և 2019-ին հրապարակված և վերահրապարակված «Պատմության ուսուցումը Թուրքիայի, Հայաստանի դպրոցներում. քննադատություն, այլընտրանքներ» խորագրով բավական խնդրահարույց աշխատության:
Հասկանալու համար, թե իրականում ի՞նչ իրավիճակի հետ գործ ունենք այսօր և թե որքանո՞վ են վտանգավոր պատմաբանների կողմից բարձրաձայնվող մտահոգությունները, մի փոքր ուսումնասիրություն իրականացրինք՝ նախ փորձելով հասկանալ, թե ի՞նչ է իրենից ներկայացնում այսչափ մեծ աղմուկ բարձրացրած վերոնշյալ աշխատությունը: «Պատմության ուսուցումը Թուրքիայի, Հայաստանի դպրոցներում. քննադատություն, այլընտրանքներ» վերնագրով աշխատությունը Եվրոպական միության կողմից իրականացվող «Աջակցություն Հայաստան-Թուրքիա կարգավորման գործընթացին» բազմափուլ ծրագրի մի մասն է: Ծրագիրն իրականացվել է Երիտասարդ պատմագետների ասոցիացիայի (Հայաստան), History Foundation - Tarih Vakfı (Թուրքիա) և “Imagine Center for Conflict Transformation” (ԱՄՆ) համագործակցությամբ:
Այն, որ հայ-թուրքական այս համատեղ ծրագրի արդյուքում հրապարակված աշխատությունը պատմագիտական առումով լի է բացթողումներով ու վտանգավոր ձևակերպումներով, պատմաբաններն արդեն նշել են: Վառ օրինակը Հայկական լեռնաշխարհը Կովկաս ու Անատոլիա անվանելն է (էջ 52), հայ ժողովրդի ծագման ժամանակագրությունը հարցականի տակ դնելն (էջ 67) ու ապրիլյան քառօրյայի վերաբերյալ պատմության դասագրքերի անդրադարձը «միլիտարիզմի գաղափարախոսությամբ պատմությունը լցնել» անվանելը (էջ 56): Սակայն ընդհանուր տպավորությունն այս աշխատությունից այնպիսին է, որ հեղինակները կոնկրետ խնդիր են փորձել լուծել՝ հավասարի նշան դնելով Հայաստանում ու Թուրքիայում պատմության դասավանդմանն առնչվող հարցերի միջև: Ասվածի վկայությունը Հայաստանի և Թուրքիայի պատմության դասագրքերում կնոջ դերի վերաբերյալ հեղինակների եզրակացությունն է՝ որպես գենդերային հավասարության ապահովման տեսանկյունից անբավարար և միակողմանի (էջ 42, 69):
Հետաքրքրական է նաև հայ-թուրքական այս պրոյեկտի հայաստանցի մասնակիցների վերաբերյալ տեղեկատվությունը: Պարզվում է՝ նրանցից երկուսն այսօր ՀՀ ԱԺ պատգամավորներ են, մեկը՝ դպրոցական առարկայական ծրագրերի չափորոշիչների լրամշակման թիմի անդամ, մեկ ուրիշը՝ նույն թիմի ղեկավար:
Այս ծրագրի և դրա արդյունք հանդիսացող աշխատության վերաբերյալ կարելի է երկար գրել, բայց խնդիրն այսօր ոչ այնքան դրա բովանդակությունն է, որքան փաստը, որ նման ծրագրի անմիջական մասնակցին ու նման մոտեցումներ կրող պատմաբանին վստահվել է դպրոցական միանգամից չորս առարկայական ծրագրի չափորոշիչների մշակումը, որ հայոց պատմության նկատմամբ նման մոտեցումներ ունեցողներն այսօր Ազգային ժողովում են, որ պետական ամենաբարձր մակարդակով հովանավորվում է հայկականության, մեր արմատների ու պատմության դեմ սկսված այս արշավը:
-
18:19
Երկրաշարժ Նախիջևան քաղաքից 34 կմ հյուսիս-արևելք. այն զգացվել է նաև Հայաստանում
-
18:04
Հայաստանի և Արցախի պաշտոնյաները կունենան արցախցիների սոցիալական խնդիրները լուծելու միասնական օրակարգ
-
17:35
ՀՀ-ից Արցախ մեկնած բժիշկները տեղի գործընկերների հետ քննարկում են համակարգային խնդիրները
-
16:46
Իրանի ԱԳՆ ղեկավարը ԱՄՆ նոր վարչակազմին կոչ է արել չեղարկել Թրամփի օրոք սահմանված բոլոր պատժամիջոցները
-
16:22
Բայդենը ծագումով քուրդ է և նրա ընտանիքը Երևանից է ԱՄՆ գաղթել. թուրք նախկին պատգամավոր
-
16:15
Արցախի ԱԳՆ ղեկավարը հանդիպում է ունեցել ՀՀ Սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարի հետ
-
16:04
Հունվարի 26-28-ը Հանրապետության ողջ տարածքում ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 7-10 աստիճանով
-
15:02
ԱՀԿ-ն գնահատել է COVID-19-ի բրիտանական շտամի պատճառով մահացությունների աճի վերաբերյալ տվյալները
-
14:37
Արցախի ՊԲ–ն հերոսական դրվագներ է հրապարակել
-
14:11
Արցախում ռազմամթերքի վնասազերծում է նախատեսվում. պայթյունի ձայնն ուժեղ է լինելու
-
14:03
Արցախում որոնումների ընթացքում հայտնաբերվել է ևս 5 զինծառայողի աճյուն
-
13:29
«Առնո Բաբաջանյան․ Սիրո դար» ֆիլմի պրեմիերան այսօր՝ ռուսական Առաջին ալիքով
-
12:06
50 հազար 521 հայրենազրկված արցախցի փոխադրվել է Ստեփանակերտ
-
11:29
Մենք ինչ-որ բան կանենք, սակայն ոչ հիմա. Թրամփը շփվել է զրուցել է մամուլի հետ
-
11:27
Արցախի ՊԲ–ն ևս 72 զոհված զինծառայողի անուն է հրապարակել
-
11:00
Հայաստանում կորոնավիրուսի հաստատված դեպքերի թիվը հասել է 165909-ի
-
10:26
Լուսադեմին Աշոցքում գրանցվել է մինչև -35 աստիճան սառնամանիք
-
09:44
ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ
-
01:29
Մեծ Բրիտանիայի լորդերի պալատի անդամները հանդես են եկել հայտարարություններով՝ ի աջակցություն Արցախի
-
23:13
Ադրբեջանում քրեական գործ է հարուցվել լիբանանցի երկու հայերի նկատմամբ, որոնք գերի են ընկել Արցախում
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
19:33
Գուրգեն Կարապետյանին նվիրված բրոնզե քանդակ է տեղադրվել Դնեպրում
-
16:43
Գործող իշխանությունն այսօր նույնիսկ մարդասիրական օրակարգ չի կարողանում առաջ մղել
-
20:14
Գազի սակագինն առաջին եռամսյակի համար մնաց անփոփոխ. գազային բանակցությունները՝ կրկին ձախողված
-
20:40
Մեր պահանջն է՝ Երևանը որևէ համաձայնագրի ստորագրությամբ չվտանգի Հայաստանի պետականությունը. Արամ Առաջին
-
16:25
Ինչո՞ւ ՌԴ ԱԳՆ-ն որոշեց պատասխանել Փաշինյանին
-
12:41
Լեռնային Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների դեմ սադրանքներ չեն կատարվել. Լավրով
-
15:48
ԱՄՆ-ում առաջին անգամ կորոնավիրուսի «բրիտանական» շտամ է հայտնաբերվել
-
23:23
Հուսանք, որ 2021-ը կվերականգնի մեր կորսված ինքնասիրությունը
-
10:11
Ադրբեջանի նախագահի հայտարարությունը հակասում է 2020թ. նոյեմբերի 9-ի հայտարարության 8-րդ կետի պահանջին. Թաթոյան
-
15:50
Իրանի կառավարության խոսնակը ամանորյա հայալեզու ուղերձ է հղել
Խոնավություն՝ 54%
Քամի՝ 3 կմ/ժ