Եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրում. որտե՞ղ է խնդիրը

Հայաստանի Կառավարությունը կրկին քննարկման օրակարգ է բերել եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրման հարցը: Նիկոլ Փաշինյանը պնդում՝ 2024թ.-ից 2023թ.-ի եկամուտները կհայտարագրվեն: Փաշինյանին հաջորդում է ՊԵԿ նախագահ Ռուստամ Բադասյանն, ով խոստովանում է՝ Կառավարությունում դեռ չկա հստակություն՝ միանգամի՞ց անցում կկատարեն համակարգին, թե՞ փուլ առ փուլ:
Նշենք, որ եկամուտների մասնակի հայտարարագրման մեխանիզմ Հայաստանում գործում է. հայտարարագրվում են պետական պոշտոնյաների եկամուտները: Այսօր խոսքը համընդհանուր հայտարարգմանն է առնչվում, որին անցման համաշխարհային փորձը բավական հարուստ է: Պարտադիր հայտարարագրման հաջողված փորձերից ունի ԱՄՆ, որտեղ հայտարարագրումն իրականացվում է էլեկտրոնային տարբերակով, իսկ եկամուտների կառավարման ծառայությունն այն լրացնելու անվճար ծառայություն է տրամադրում: Պարտադիր հայտարարագրերի փորձ ունեն Մեծ Բրիտանիան, Սլովենիան, Ֆինլանդիան, Էստոնիան: Պարտադիր հայտարարագրում գործում է նաև Ղազախստանում:
Միջազգային փորձի ուսումնասիրությունը վկայում է՝ եկամուտների ամբողջական հայտարարագրումը քաղաքացուն դուրս է բերում ստվերից, փոխարենը տալիս այլ արտոնություններ, հնարավորություններ, օրինակ՝ որոշակի վարկատեսակներից օգտվելու, պետության կողմից գերավճարների հետ վերադարձի և այլնի տեսքով: Կան նաև հայտարարագրման ընթացակարգերի խախտման (օրինակ՝ ներկայացման ժամկետից ուշացում) կամ սխալ տեղեկատվություն ներկայացնելու պարագայում գործող պատժիչ մեխանիզմներ:
Իրականացման ձևի և կիրառվող գործիքակազմի ընդօրինակման տեսանկյունից, Հայաստանի համար որպես փորձ դիտարկելուց պետք է հասկանալ՝ ի՞նչ մոդելով է առաջնորդվելու պետությունը: Ամբողջակա՞ն, թե՞ մասնակի հայտարարագրում է իրականացվելու, համակարգին անցումն ի՞նչ ընթացակարգով է լինելու և այլն: Այս մասով չունենք հստակություն, փոխարենը՝ հարցադրումների մի ամբողջ շարք:
Եկամուտների հարկման խնդիրը: Պարզ չէ, թե հայտարարագրված եկամուտների ո՞ր մասն է հարկվելու: Այս համատեքստում՝ մասնավոր տրանսֆերտները, նվիրատվությունը կամ ստացված ժառանգությունը հարկվելու՞ են, թե ոչ: Ընդ որում, խնդիրն այստեղ պարզապես փաստն արձանագրելու մեջ չէ: Հարցն ինստիտուտցիոնալ բնույթի է. եկամտի ինստիտուտը Հայաստանում կայացա՞ծ է այնքան, որ հստակ տարանջատվի՝ միջին բարեկեցություն ապահովող եկամուտը ճոխության եկամտից, կամ որ ավելի բարդ է՝ պարզապես կենսական ապահովման նվազագույն եկամտից: Նույն տրամաբանությամբ՝ ժառանգության ինստիտուտը. մենք ունե՞նք արդարացի գնահատման համակարգ, որը կտարբերակի խորհրդանշական ժառանգությունը առևտրային նպատակներին ծառայեցվողներից և այլն:
Արդարադատության թափանցիկ, ընկալելի ինստիուտի խնդիրը: Արդյո՞ք Հայաստանում ձևավորվել է այնպիսի համակարգ, որն իսպառ բացառում է սելեկտիվ արդարադատության իրականացման հավանականությունը: Տեսնում ենք, որ՝ ոչ: Ուրեմն որքանո՞վ ենք վստահ, որ հայտարարագրման գործընթացում ևս այդպիսի կամայականությունները կբացառվեն…
Ժողովրդավարության իրական բարձր մակարդակի խնդիրը: Արդյո՞ք Հայաստանում այսօր իրապես ժողովրդավարության ցուցիչը գտնվում է վստահություն ներշնչող մակարդակի վրա…
Հայտարարգրման ողջ գրոծընթացն ուղիղ կապի մեջ է հայտարարգրման պրոցեսում պետության ու անհատի միջև հնարավոր վեճի հավանականության հետ, ուստի՝ անհրաժեշտ է նաև անկախ աուդիտորական ծառայությունների մատուցում: Ունի՞ այսօր միջին վիճակագրական քաղաքացին հարկ եղած պարագայում այդպիսի ծառայություններից օգտվելու հնարավորություն: Ապահովվա՞ծ են վերոթվարկյալ բոլոր տարրերը այսպիսի գործընթացի համար օբյեկտիվ միջավայրի ձևավորման համար:
Այս հարցադրումներն են այսօր խնդրահարույց մեզ համար, և ոչ՝ աշխարհում ընդունված պրակտիկա հանդիսացող հայտարարգրման գործընթացը:
Եվ ի վերջո, խոսքը վերաբերում է մարդկանց եկամուտներին, որոնք ենթակա են լինելու սահմանված դեպքերում ամբողջական հարկման: Թույլ տալի՞ս են այսօրվա սոցիալ-տնտեսական իրողությունները մարդկանց եկամուտների ու բարեկեցության մակարդակը համարել բավարար: Այս խնդրին նույն տրամաբանության ներքո անդրադարձել ենք նաև 2020թ.-ին: Ցավոք, այդ ժամանակաշրջանին հաջորդող իրադարձություններն ու դրանց հոգեբանական, սոցիալ-տնտեսական հետևանքներն ավելի բարենպաստ պայմաններ չեն ստեղծել, այլ՝ ճիշտ հակառակը:
այլ նյութեր այս թեմայով
- ՀՀ–ում կարգելվի արտարժույթով հիփոթեքային վարկերի տրամադրումը. ԱԺ–ն ընդունեց նախագիծը Նախագծի համահեղինակ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Գևորգ Պապոյանը երեկ խորհրդարանում նախագիծը...
- 100 փաստ՝ մինուս մեկ. ՀՀ հետընթացը Տնտեսական ազատության ինդեքսում Տեսանելի է, որ նվազման միտում ցուցադրած ենթաինդեքսները և՛ քանակապես են գերազանցում, և՛ անկման տեմպով: Դրական տեղաշարժ...
- Վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը թողնվել է անփոփոխ՝ 10.75 տոկոս Նա նշեց, որ 2023 թվականի սկզբին ՀՀ-ի տնտեսությունում ձևավորված բարձր ակտիվությունը պահպանվում է, որին շարունակում...
- ԵԱԶԲ-ն 2023 թվականին Հայաստանում կանխատեսում Է ՀՆԱ-ի տեմպերի և գնաճի նվազում Ըստ բանկի սպասումների՝ արտահանման աճը կզսպվի մեր երկիր արժույթի ներհոսքի (այստեղ տեղափոխված օտարերկրյա քաղաքացիների,...
- Պետական պարտքն ավելացել է Բայց ցանկացած պարագայում պարտքի ներգրավման գործընթացում առանցքային նշանակության հարց է՝ դրա արդունավետ ծախսումը,...
-
17:40
Նոր էսկալացիա չի լինի. Փաշինյան
-
17:30
Մոսկվան հույս ունի, որ շուտով Ռուսաստան-Ադրբեջան-Իրան ձևաչափով հանդիպում տեղի կունենա. Զախարովա
-
17:24
Թուրքիայի աղետի գոտում իրավիճակը բավականին ծանր է. հարցազրույց Բագրատ Էստուկյանի հետ (բացառիկ)
-
17:20
Սուրեն Պապիկյանն այցելել է հանրապետության հարավարևելյան սահմանագոտի
-
17:09
Մարտի 25-ին, ժամը 20:30-21:30-ին անջատել բոլոր լույսերը՝ միանալով «Երկրի ժամը» նախաձեռնությանը
-
16:41
Վահագն Խաչատուրյանն ընդունել է Հայաստանի ֆոնդային բորսայի Դիտորդ խորհրդի անդամներին
-
16:22
Զախարովան Հայաստանում ԵՄ-ի դիտորդների առաքելության մասին
-
16:07
Արցախում չեն բացառում միջազգային խաղաղապահների տեղակայումը
-
16:00
Կհստակեցվեն վարժական հավաքների կանչված և աշխատող պահեստազորայինների աշխատավարձի պահպանման հետ կապված հարաբերությունները
-
15:51
ԵԱՏՄ-ում համաձայնեցրել են ազգային արժույթի օգտագործման մոտեցումները․ Միշուստին
-
15:48
Խաղաղության պայմանագրով պետք է ապահովվի ՀՀ անկախությունը, ինքնիշխանությունը և անվտանգությունը. ՔՊ խմբակցության քարտուղար
-
15:42
Ցեղասպանությունների կանխարգելումը Հայաստանի կարևորագույն առաջնայնություններից է միջազգային օրակարգում. ԱԳ փոխնախարար
-
15:36
Ադրբեջանական անպատժելիությանը վերջ դնելու համար միջազգային դերակատարների կոչերը պետք է փոխարինվեն պատժիչ գործողություններով․ Արցախի ՄԻՊ-ը՝ Արգենտինայում
-
15:32
Ռուսաստանը կոչ է անում վերսկսել հայ-ադրբեջանական բանակցությունները բոլոր ուղղություններով
-
15:32
Երևանում Արթուր Աբրահամի անվան ժամանակակից մարզահամալիր կկառուցվի
-
15:30
Կընդլայնվի պետպատվերի շրջանակում մատուցվող նորագույն և թանկարժեք տեխնալոգիաների կիրառմամբ մատուցվող բժշկական ծառայության շահառուների շրջանակը
-
15:23
Եղանակը Հայաստանում. առաջիկա 5 օրվա կանխատեսում
-
14:57
Չի կարող լինել արցախահայության ու Ադրբեջանի համատեղում, բացառված է. Արցախի ԱԳՆ
-
14:30
Հայկական ատոմային էլեկտրակայանի 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման նախագծային ժամկետը կերկարաձգվի ևս 10 տարով
-
14:21
Սուրեն Պապիկյանն այցելել է հանրապետության N զորամիավորման ենթակա զորամասերից մեկը
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
13:48
Անդամակցությունը Միջազգային քրեական դատարանին դրական կանդրադառնա Հայաստանի միջազգային վարկանիշի վրա․ Վ․Հակոբյան
-
10:42
Արագ, որակյալ և հասանելի. ժամանակակից աշխարհի գեղեցկության ինդուստրիայի գլխավոր թրենդն է. ոճաբան-վարսահարդար
-
20:03
Իսրայելը պատրա՞ստ է Իրանի դեմ պատերազմի
-
13:38
Կբացվի՞ արդյոք Լաչինի միջանցքը
-
12:35
Մոլդովայի շուրջ ՌԴ-Արևմուտք առճակատման խորացումը մեծացնում է ռիսկերը նաև Հարավային Կովկասի համար
-
18:08
Պետական պարտքն ավելացել է
-
11:49
Արցախ-Ադրբեջան երկխոսության ստորջրյա քարերը
-
18:20
Հայաստանը կանգնած է «Հյուսիս-Հարավ» նախագծից իզոլացման ռիսկի առաջ
-
18:57
Լիրայի անկումը. Թուրքիայի ոչ ավանդական մոնետար քաղաքականության հետևանք
-
13:09
Հայաստանը դո՞ւրս է մնում «Հյուսիս-Հարավ» նախագծից
Խոնավություն՝ 25%
Քամի՝ 5,14 կմ/ժ