Ալենուշ Տերյան` Իրանի առաջին կին աստղագետ, առաջին արևային աստղադիտարանի հիմնադիր

«Դստերս անունն արեգակ է, իսկ որդունս՝ լուսին»,- այս խոսքերն էր իր կարիերայի ընթացքում գրեթե միշտ հնչեցնում Իրանի առաջին կին աստղագետ, առաջին արևային աստղադիտարանի և հեռադիտակարանի հիմնադիր Ալենուշ Տերյանը:
Ալենուշ Տերյանը, ով առավել հայտնի է «Իրանի աստղագիտության մայր», «Իրանի արևային մայր» անուններով, ծնվել է 1920 թ. նոյեմբերի 9-ին Թեհրանում: Ալենուշի մայրը ֆրանսերենի ուսուցչուհի էր, իսկ հայրը, ով Նոր Ջուղայի հայերից էր, գրող էր, ինչպես նաև զբաղվում էր թարգմանչական գործունեությամբ:
Տերյանը մեծացել է երկրի հայկական հին համայնքում և ուսանել է Թեհրանի համալսարանի Գիտության ֆակուլտետում: 1964 թ. Ալենուշն արժանանում է պրոֆեսորի կոչման՝ դառնալով Իրանի առաջին կին պրոֆեսորը, ով աստղաֆիզիկա էր դասավանդում: 1966թ. ընտրվում է Թեհրանի համալսարանի Երկրաֆիզիկայի կոմիտեի անդամ, իսկ երեք տարի հետո նշանակվում Թեհրանի համալսարանի Երկրաֆիզիկայի հիմնարկի արևային ֆիզիկայի հետազոտությունների խմբի նախագահ և աշխատանքի անցնում արևային ֆիզիկայի աստղադիտարանում, որի հիմնադրման գործում իր ուրույն դերն է ունեցել:
Ալենուշ Տերյանի կարիերան սկսում է այն ժամանակ, երբ վերջինս, 1947 թվականին ավարտելով համալսարանը, աշխատանքի է անցնում նույն ֆակուլտետի ֆիզիկայի լաբորատորիայում, իսկ մեկ տարի հետո նշանակվում լաբորատորիայի գործառությունների պետ։
Լաբորատորիայում աշխատելու տարիներին նա ուսումը Ֆրանսիայում շարունակելու հրավեր է ստանում, սակայն դասախոսը մերժում է նրա կրթաթոշակի հայտը՝ կին լինելու պատճառով: Այնուամենայնիվ, Ալենուշը հավատարիմ մնալով իր երազանքին` հոր ֆինանսական օգնությամբ մեկնում է Փարիզ և ուսումը շարունակում Սորբոնի համալսարանի Մթնոլորտային ֆիզիկայի ֆակուլտետում: Չնայած Եվրոպայում աշխատելու բազմաթիվ առաջարկներին` Իրանի հանդեպ տածած սիրուց ելնելով որոշում է վերադառնալ և ծառայել հայրենի Թեհրանին:
Ալենուշ Տերյանն իր ողջ կյանքը նվիրել է գիտությանը և այդպես էլ ընտանիք չի կազմել: Նա ուշադրությունը կենտրոնացրել է գերազանցապես հետազոտությունների վրա. հայտնի է եղել որպես հոգատար ուսուցիչ և մեծ սեր է վայելել իր ուսանողների շրջանում։
Տերյանն Իրանի հեռուստատեսությամբ հեռարձակվող «Իմաստուններ» ծրագրի կողմից ճանաչվել է գիտության ոլորտի մնայուն դեմք։ Ավելին, 2003 թվականին նրա կյանքի մասին «Դեպի արև» վերնագրով վավերագրական ֆիլմ է նկարվել Իրանի հեռուստատեսության պատվերով: Իսկ 2006 թվականին Իրանի նախագահ Մահմուդ Ահմադինեժադի կողմից գնահատագրի ու շքանշանի է արժանացել։
1979 թվականին Ալենուշ Տերյանը թողել է դասախոսական աշխատանքը: Իր բնակարանը կտակելով Ջուղայի հայերին և հայ ուսանողներին` նա կյանքի վերջին տարիներն անցկացրել է Թեհրանի Թոհիդ ծերանոցում։ Այստեղ նա արդեն մահճակալին գամված արժանացել է «Վիկտոր Համբարձումյանի» անվան միջազգային մրցանակի:
Հայ գիտնականը մահացել է 2011 թվականին` 90 տարեկան հասակում: Մինչ օրս ամեն տարի նրա հիշատակի առթիվ միջոցառումներ են անցկացվում Իրանի բազմաթիվ պետական համալսարաններում:
Ալենուշ Տերյանն իր ողջ կյանքի ընթացքում ոչ միայն զգալի գիտական հայտնագործություններ է կատարել, այլև իր ներդրումն է ունեցել իրանական աստղաֆիզիկոսների մի քանի սերունդների կրթման գործում:
այլ նյութեր այս թեմայով
- Հակոբ Մարթայան. հայ, ում մասին թուրքերը չեն կարող չխոսել «Հայերը ճիշտ են անում, որ հիշում են իրենց հերոսներին»,-ասել է Աթաթուրքը՝ հավելելով, որ միևնույնն է թուրքերն են...
- Ասատուր Սարաֆյան` մեքենաների ավտոմատ փոխանցման տուփի գյուտարարը Սարաֆյանին են պատկանում նաև բենզինի տարրայի պոմպի, ինչպես նաև շարժիչի յուղի չափիչի գյուտերը:
- Ալեքսանդր Քեմուրջյան` առաջին մոլորակագնացների հեղինակը Ալեքսանդր Քեմուրջյանը ծնվել է 1921 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Վլադիկավկազում: Նրա հայրը սերում էր Տրապիզոնի հայերի...
- Աշխարհում առաջին կին օվկիանոսագետը եղել է հայազգի Անիտա Կարագոշյանը «Ծովի տիկին» անունը ձեռք բերած առաջին կին օվկիանոսագետն ուսումնասիրել և լուսանկարել է երկրագնդի բոլոր օվկիանոսները:
- Այվազովսկու հայկական սերը Աննան շատ էր սիրում Այվազովսկուն և չէր պահանջում ավելի մեծ ուշադրություն, քան նկարիչը կարող էր տալ: Այվազովսկին...
-
09:32
Արարատ Միրզոյանը հանդիպում է ունեցել Մյունխենի անվտանգության համաժողովի նախագահ Քրիստոֆ Հոյսգենի հետ
-
09:09
Ստեփանակերտը միջազգային հանրությանը կոչ է անում հրատապ քայլեր ձեռնարկել
-
09:03
ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
-
00:22
Ամուսնությունների թիվը նվազել է, իսկ ամուսնալուծությունների թիվն աճում է. ՀՀ դեմոգրաֆիական իրավիճակը
-
23:11
Դատարանը մերժել է Սաակաշվիլիին բանտից ազատ արձակելու միջնորդությունը
-
22:51
Ուկրաինայում հակամարտության խաղաղ կարգավորման հավանականությունը նվազում է. ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար
-
22:28
Խորվաթիայի ԱԳ նախարարը պաշտոնական այց կկատարի Հայաստան
-
21:54
Քննարկվում է երկրաշարժից տուժած երկրներին մարդասիրական ու փրկարարական օգնության տրամադրումը. ՀՀ ԱԳՆ խոսնակ
-
21:04
Արցախում փետրվարի 7-ից ժամանակավորապես կդադարեցվի գազով ջեռուցվող ուսումնական հաստատությունների աշխատանքը
-
20:30
Պետք է աշխատենք արդյունավետություն և զարգացում ապահովելու ուղղությամբ. Վարչապետն ընդունել է «իԳործ» ծրագրի մասնակիցներին
-
20:29
Փաշինյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Էմանուել Մակրոնի հետ
-
19:05
Միրզոյանը Յոհան Վադեֆուլի հետ քննարկել են տարածաշրջանային անվտանգությանն առնչվող հարցեր
-
18:44
ԼՂ-ն ի սկզբանե պատկանել է Հայաստանին և միշտ բնակեցված է եղել հիմնականում հայերով. Ջոֆրի Ռոբերտսոնի հոդվածը
-
18:25
Արայիկ Հարությունյանը հրավիրել է խորհրդակցություն իրավապահ համակարգի ղեկավար կազմի հետ
-
18:15
Թուրքիայի երկրաշարժը շատ ավելի ուժեղ է եղել, քան Սպիտակի երկրաշարժը. ՌԴ գիտությունների ակադեմիա
-
18:08
Երկրաշարժի հետևանքով Սիրիայում ՀՀ մարդասիրական առաքելության ներկայացուցիչները չեն տուժել
-
17:53
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը ցավակցագիր է հղել Սիրիայի նախագահին
-
17:43
Մենք շատ լավ գիտենք, թե մարդկային ինչպիսի ողբերգությունների պատճառ կարող է դառնալ ավերիչ երկրաշարժը. Արցախի պետնախարար
-
17:13
Արցախի ԱԺ-ն խստորեն դատապարտել է Գուրգեն Արսենյանի վտանգավոր վարքագիծը
-
17:07
Իսրայելում Ռուսաստանի դեսպանը հանդիպել է Երուսաղեմի Հայոց պատրիարքին
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
14:30
Պեսկովը կասկածի տակ է դրել Անկարայի կողմից Կիևին կասետային զինամթերքի մատակարարման մասին լուրերի հավաստիությունը
-
10:48
Թող Ամենակալի օգնականությամբ մեր տարածաշրջանը վերագտնի իր խաղաղությունը և միջազգային հանրության կողմից ճանաչվի Արցախի մեր ժողովրդի՝ հայրենի հողում ապահով, ազատ ու անկախ ապրելու իրավունքը․ Ն․Ս․Օ․Տ․Տ․ Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս
-
21:08
ԵՄ-ն ապացույցներ չունի, որ Իրանը Ռուսաստանին բալիստիկ հրթիռներ է մատակարարում
-
15:02
Հայաստանի մերժումից հետո ՀԱՊԿ-ը զորավարժություն կանցկացնի այլ երկրում
-
18:11
Երևանը ներառվել է աշխարհի ամենաանվտանգ քաղաքների թոփ 20-ում. Numbeo
-
17:31
Լծեն-Շամբ և Տաթև-Լծեն ճանապարհահատվածների շինարարությունը մինչև ամառ կավարտվի. Սանոսյան
-
18:30
Հայաստանի և Վրաստանի քաղաքացիները երկու երկրներ կկարողանան այցելել նաև ID քարտերով. Փաշինյանի ելույթը
-
18:08
Հայաստանը ՄԱԿ ԱԽ-ում կշարունակի իր աշխատանքները Լաչինի միջանցքի բացման հարցով․ ՀՀ ԱԳ նախարար
-
19:20
«Միքելանջելոն բալետում». հայուհի Ագրիպինա Վագանովան՝ ռուսական բալետի տեսության հիմնադիրը
-
19:37
ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև կարգավորումը չպետք է ԵՄ-ի և ՌԴ-ի միջև մրցակցության պատանդ դառնա․ ԵՄ ներկայացուցիչ
Խոնավություն՝ 87%
Քամի՝ 0,51 կմ/ժ