Թուրքիայում բնակվող հայ. 1915 թվականի իրադարձությունները չեն կարող մոռացվել

Թեպետ անցած 100 տարիների ընթացքում շատ դրական փոփոխություններ են տեղի ունեցել, 1915 թվականի իրադարձությունները չեն կարող մոռացվել: 1915 թվականին էր, երբ հենց Պոլսում սպանվեց մոտ 215 հայ մտավորական: Արևմտյան Հայաստանում տեղի ունեցածի դեպքերի մանրամասների մասին ես սկսեցի տեղեկանալ 23-24 տարեկանից հետո միայն: Այդ տեղեկությունները մեզանից գաղտնի էին պահում, չէին ուզում, որ մենք սովորենք, իմանանք: Նրանք, ովքեր գիտեին դրանց մասին, գաղտնի էին խոսում, հանկարծ ինչ-որ մեկը չլսի, չիմանա: Ժամանակի ընթացքում ես տեղի ունեցածի մասին ավելի մանրամասն կարդացի համացանցում: Բայց չեմ ուզում շատ կարդալ, որովհետև զայրանում են: Մեր մեծերն էլ էին մեզ խորհուրդ տալիս շրջապատողներին չպատմել այդ ամենի մասին, որպեսզի նրանց մեջ զայրույթ չառաջացնենք:

Այնուամենայնիվ, վերջին 10-15 տարիներին մենք խնդիրներ չունենք, լավ ենք ապրում: Մեր կալվածքները՝ եկեղեցիները, գերեզմանները մեզ հետ են վերադարձվում: Մեզ համար բաց են եկեղեցիները, 12-ամյա հայկական դպրոցները, վարժարանները: Միայն Պոլսում հայկական համալսարան չունենք, և մեր երեխաները հայերեն ուսանելու համար գնում են Հայաստան կամ շարունակում են ուսումը թուրքական համալսարաններում, բայց թուրքերեն լեզվով: Խնդիր եղած դեպքում, երբ դիմում ենք քաղաքապետարան, սիրով արձագանքում և լուծում են դրանք: Նման վերաբերմունքի են արժանանում նաև Թուրքիայում բնակվող այլ փոքրամասնությունները, ինչպես, օրինակ, հույները, հրեաները և այլն:

Ինչ վերաբերում է ապագային, ապա հույս ունեմ, որ հայերը և թուրքերն ի վերջո կհաշտվեն: Խնդիրը իշխանությունների միջև է, և նրանք պետք է դա լուծեն: Իմ նման հասարակ մարդիկ ոչինչ առաջարկել կամ անել չեն կարող: Մեզ մնում է միայն հուսալ, որ սահմանները կբացվեն, և երկու ժողովուրդներն ազատ ելումուտ կանեն: