Եվրամիության հետ Հայաստանի համաձայնագիրը սպառնալիք չէ Ռուսաստանի համար

• 27.11.2017, 18:47
• Աննա Կարապետյան
•  Եվրոպա,  ԵԱՏՄ,  «Հայացք» վերլուծական կենտրոն,  Հայաստան

Նոյեմբերի 24-ին Եվրամիության և Հայաստանի միջև Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի կնքումը ռուսական մեդիա դաշտում և փորձագիտական շրջանակներում ոչ միանշանակ ընկալվեց: Առկա են ինչպես ընդգծված բացասական մեկնաբանություններ, որոնք թերևս գործընթացի թյուր ընկալման և պրոֆեսիոնալիզմի ոչ բարձր մակարդակի արդյունք են, այնպես էլ դրական և պրագմատիկ վերլուծություններ՝ հիմնավորող ՀՀ-ԵՄ համաձայնագրի կնքման անհրաժեշտությունն ու կարևորությունը, այդ թվում՝ ռուսական շահերի տեսանկյունից: 

ՀՀ-ԵՄ նոր համաձայնագրի վերաբերյալ ամբողջական պատկերացում կազմելու համար բավական կարևոր է հաշվի առնել մի քանի հանգամանք:

Առաջին հերթին, կարևոր է գիտակցել, որ այս համաձայնագրի կնքումը չի ենթադրում Եվրամիությանը Հայաստանի անդամակցության հեռանկար: Այն փոխարինելու է եկել ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունների իրավական հիմքերն ապահովող 1999թ.-ից գործող Գործընկերության և համագործակցության համաձայնագրին, որն այս տարիների ընթացքում հնացել էր և չէր արտացոլում առկա հարաբերությունների մակարդակը: Դրա նպատակն է ամրագրել տարբեր ոլորտում ԵՄ հետ համագործակցության տեսլականն ու կողմերի համատեղ նպատակները: Համաձայնագրի հիման վրա ԵՄ-ն օգնելու է Հայաստանին մի շարք բարեփոխումներ անցկացնել՝ ուղղված ինչպես ՀՀ քաղաքացու կյանքի որակի բարձրացմանը, այնպես էլ տնտեսության, արդարադատության տարբեր ոլորտները եվրոպական չափորոշիչներին մոտարկելուն: Վերջինս, իր հերթին, կհեշտացնի Եվրամիության հետ ապրանքաշրջանառությունն ու ՀՀ-ում արտադրվող ապրանքների մուտքը եվրոպական շուկա:

Այսպիսով, ԵԱՏՄ գործընկերները հնարավորություն կստանան Հայաստանում ներդրումներ կատարելով և արտադրություններ հիմնելով, իրենց ապրանքների համար ավելի հեշտ ելք ապահովել դեպի եվրոպական շուկա:

Երկրորդ, պետք է հաշվի առնել, որ ներկայիս համաձայնագիրը Հայաստանը բանակցել և կնքել է Եվրամիության հետ, արդեն իսկ լինելով ԵԱՏՄ լիարժեք անդամ: Իսկզբանե հայտարարվել է, որ ՀՀ-ԵՄ համաձայնագիրը կնքվելու է այն պայմաններով, որպեսզի դրանք որևէ կերպ չհակասեն ԵԱՏՄ-ում Հայաստանի ստանձնած պարտավորություններին: Ուստի, ՀՀ-ԵՄ համաձայնագիրը սկզբունքայնորեն չի կարող ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցության հետ որևէ հակասություններ ունենալ: 

Բացի այդ, այս համաձայնագրի բանակցություններն ու սպասվող կնքումը ոչ մեկի, այդ թվում՝ ՌԴ ղեկավարության համար գաղտնիք չէին: Հայաստանը Ռուսաստանի համար մշտապես եղել է վստահելի և թափանցիկ գործընկեր և, բնական է, որ պարբերաբար տեղեկացրել է նաև Եվրամիության հետ բանակցությունների ընթացքի վերաբերյալ: Ուստի, դաշնակից երկրի ղեկավարության համար թե´ համաձայնագրի կնքումը, թե´ դրա նպատակները որևէ կերպ անսպասելի չէին: 

Եվ երրորդ, չնայած ՌԴ-Արևմուտք հարաբերությունների առկա լարվածությանը, երկու կողմերն էլ գիտակցում են գլոբալ աշխարհաքաղաքական համատեքստում համագործակցության կարևորությունը, և ՌԴ ղեկավարությունն, ինքը բազմիցս հայտարարել է ԵՄ-ԵԱՏՄ համագործակցության հաստատման ցանկության մասին: Այսօր Եվրամիության հետ Հայաստանի ունեցած քաղաքական երկխոսության բարձր որակն ու արդյունքները լավագույն հնարավորությունն են ԵՄ-ԵԱՏՄ փոխգործակցության որոշակի, թեկուզ առաջին քայլերն անելու համար, որոնք հիմք կապահովեն հետագայում, լարվածության նվազումից հետո, երկու ինտեգրացիոն միավորումների միջև բնականոն երկխոսություն հաստատել համար: 

Ամփոփելով նշենք, որ այս ամենը շատ լավ հասկանում է թե՛ Ռուսասատանի, թե՛ մյուս ԵԱՏՄ երկրների ղեկավարությունը, այդ պատճառով էլ որևէ խոչընդոտներ չեն ստեղծել ՀՀ-ԵՄ համագործակցության համար և որևէ բացասական գնահատական չեն հնչեցնում կնքված համաձայնագրի հասցեին: Իսկ առանձին ռուս փորձագետների հայտարարություններն ինչ-որ տեղ վատ տեղեկացվածության, ինչ-որ չափով անհեռատեսության հետևանք են կամ հուզական արձագանք պրագմատիկ քաղաքականությանը:

Այնուամենայնիվ, առկա մեկնաբանություններում առողջ բանականությունը գերակշռում է, ինչն էլ լավատեսության տեղիք է տալիս, որ ոչ միայն Հայաստանը, այլև ԵԱՏՄ մյուս գործընկեր երկրներն ամեն ինչ կանեն բացվող այս հնարավորությունից առավելագույնս օգտվելու համար: