Իսրայել. բոլոր քաղաքացիները հավասար են, բայց հրեաներն ավելի հավասար են

Իսրայելի խորհրդարանը հուլիսի 19-ին ընդունել է բավականին վիճելի օրենք` պետության հրեական բնույթի մասին, ինչը սպառնում է նոր բաժանարար գծեր առաջացնել իսրայելական հասարակության ներսում և պաղեստինա-իսրայելական հակամարտության կարգավորման գործընթացը դեռ երկար ժամանակ պահել փակուղում:
Այսպես, նոր օրենքն Իսրայելը հռչակում է որպես հրեաների պատմական հայրենիք և ազգային տուն,որտեղ ինքնորոշվելու իրավունք ունեն բացառապես հրեաները: Օրենքը կրկին անգամ Իսրայելի միակ և անբաժանելի մայրաքաղաք է հռչակում Երուսաղեմը և իրավական առումով ամրագրում է արդեն իսկ գոյություն ունեցող հրեական պետական խորհրդանիշները, հրեական օրացույցը և տոները: Պետության միակ պաշտոնական լեզու է ճանաչվում եբրայերենը, իսկ արաբերենին, որը մինչ այս նույնպես հանդիսանում էր պետական լեզու, տրվում է հատուկ կարգավիճակ: Օրենքը Արևմտյան ափում հրեական բնակավայրերի շինարարությունը հայտարարում է ազգային արժեք և ամրագրում է դրանց ստեղծման և զարգացման անհրաժեշտությունը:
Նման օրենքի ընդունումը բնականաբար չի կարող լուրջ դժգոհություն չառաջացնել ինչպես Իսրայելի արաբների, ովքեր կազմում են երկրի 8 միլիոնանոց բնակչության 20 տոկոսը, այնպես էլ պաղեստինյան իշխանությունների մոտ: Օրենքն անդրադառնում է պաղեստինա-իսրայելական հակամարտության կարգավորման հիմնական հակասություններից Երուսաղեմի կարգավիճակին, հրեական բնակավայրերի կառուցմանը և Իսրայելի`հրեական բնույթին:
Այս առումով ընդունված օրենքը դժվար թե ազդեցություն չունենա պաղեստինա-իսրայելական կարգավորման գործընթացի վրա: Այսպես, Պաղեստինը թեև ճանաչել է Իսրայել պետությունը, սակայն մշտապես մերժում է ճանաչել դրա հրեական բնույթը: Այժմ օրենքի ընդունումից հետո ստացվում է, որ Պաղեստին ճանաչում է հրեական բնույթ ունեցող Իսրայել պետությունը: Չի բացառվում, որ նման պայմաններում Պաղեստինն ընդհանրապես հետ կանչի Իսրայելի ճանաչումը: Միևնույն ժամանակ օրենքով ամրագրելով, որ Իսրայելի տարածքում ինքնորոշվելու իրավունք ունեն միայն հրեաները` Իսրայելն էլ ավելի է բարդացնում հակամարտությունը «երկու պետությունների» սկզբունքով կարգավորելու գործընթացը: Արդյունքում կողմերը ևս մեկ քայլով հեռանում են կարգավորման գործընթացից, որն արդեն 4 տարի է փակուղում է:
Օրենքը կարող է էական ազդեցություն ունենալ նաև Իսրայելի ներսում արաբների և հրեաների միջև լարվածության մեծացման տեսանկյունից: Թերևս գործնականում այն որևէ էական փոփոխություն չի առաջացնում Իսրայելի արաբների կյանքում, սակայն հիմնական օրենքով պետության հրեական բնույթի ամրագրումը, արաբերենի կարգավիճակի իջեցումը, Արևմտյան ափում հրեական բնակավայրերը` ազգային արժեք ճանաչելը չի կարող էմոցիոնալ արտահայտում չստանալ արաբների մոտ, ովքեր երկար տարիներ է բողոքում են Իսրայելում փաստացի խտրականնությունների ենթարկվելու կապակցությամբ: Այս էմոցիոնալ ֆոնը կարող է բավականին արդյունավետորեն օգտագործվել քաղաքական նպատակներով` հատկապես ռադիկալ տրամադրված ուժերի, ինչպես օրինակ ՀԱՄԱՍ-ի կողմից:
Ընդ որում, հարկ է նկատել, որ հրեաների շրջանում էլ օրենքը միանշանակ չի ընդունվել: Թեև ի սկզբանե Իսրայելը ստեղծվել է որպես ազգային պետություն, սակայն քաղաքական որոշ ուժեր կարծում են, որ հիմնական օրենքով երկրի հրեական բնույթը ամրագրելը մեծ հարված է հասցնում պետության միջազգային հեղինակությանը, քանի որ այդպիսով Իսրայելը ներկայանում է որպես ռասիստական պետություն:
Սակայն աջ ուժեր միանգամայն այլ սկզբունքներով են առաջնորդվել այս հարցում. վերջիններիս մոտ լուրջ մտավախություններ կան, որ Իսրայելի ստեղծման ազգային սկզբունքները կարող են շատ մոտ ապագայում հայտնվել սպառնալիքի տակ ինչպես միջազգային ընկալումներում այս հարցում տեղի ունեցած և շարունակվող տրանսֆոմացիաների, այնպես էլ բնակչության արաբ հատվածի ծնելիության բարձր տեմպերի պատճառով: Սա կարող էր որոշակի փուլում հանգեցնել հակամարտության կարգավորման միանգամայն այլ տարբերակի: Նշենք, որ Իսրայելի հրեական բնույթն ամրագրելու օրինագիծն Իսրայելում քննարկում են դեռ 2011 թվականից: Օրենքի ընդունմանը վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուն դեմ էր հանդես գալիս միջազգային արձագանքի պատճառով, սակայն Թրամփի իշխանության գալով այս հարցում բավականին հարմար պահ ստեղծվեց. Թրամփի վարչակազմն ակնհայտ պրոիսրայելական է, և իսրայելական իշխանությունները հույս ունեն, որ Վաշինգտոնը դեմ հանդես չի գա օրենքին:
Պետք է նկատել, որ օրենքի ընդունման պահը բավականին շահեկան էր ընտրված Նեթանյահուի կողմից նաև ներքաղաքական տեսանկյունից. Իսրայելում ակտիվորեն քննարկվում է աշնանը խորհրդարանական ընտրություններ անցկացնելու հարցը, և նման օրենքի ընդունումը քաղաքական լուրջ դիվիդենտներ կբերի վերջինիս: Նեթանյահուն այսպես թե այնպես արաբ էլեկտորատի ձայները ստանալու մեծ հույսեր չի կարող ունենալ, փոխարենը նման օրենքի ընդունումն էականորեն կարող է ավելացնել հասարակության աջ, ռադիկալ տրամադրված հատվածի աջակցության շանսերը:
այլ նյութեր այս թեմայով
- Իսրայելացի զինվորականները ոչնչացրել են ՀԱՄԱՍ-ի թունելը Գազայի հատվածի հետ սահմանի շրջանում Բանակում ընդգծել են, որ «թույլ չեն տա Իսրայելի ինքնիշխանության խախտում ինչպես երկրի վրա, այնպես էլ դրա տակ»:
- «Ալ Ջազիրա»-ի լրագրողուհուն գնդակահարել են Հորդանան գետի ափին Նշվում է, որ Աբու Ակլեն եղել է սաղավարտով և զրահաբաճկոնով՝ «Մամուլ» մակագրությամբ:
- Իսրայելի և ՀԱՄԱՍ-ի միջև հրադադարն ուժի մեջ է մտել Ռազմական գործողությունների հետևանքով Գազայում զոհվել է 232 մարդ, Իսրայելում՝ 12:
- Ո՞ւմ է ձեռնտու պաղեստինա-իսրայելական ընթացիկ սրացումը Սակայն այսօր տեղի ունեցողն էականորեն տարբերվում է նախորդ տարիների լարվածությունից: Այն կարելի է ասել ամենամեծն...
- Հայաստանը սատարում է Պաղեստինյան հիմնահարցի` երկու պետության սկզբունքի հիման վրա կարգավորումը. ԱԳՆ Հայաստանը սատարում է Պաղեստինյան հիմնահարցի` երկու պետության սկզբունքի հիման վրա կարգավորումը: Այս մասին այսօր...
-
16:12
Ադրբեջանական մարտական դիրքերից կրակել են քաղաքացիական անձանց ուղղությամբ. ԱՀ ՆԳՆ
-
12:21
Սպորտը պետք է հաշտեցնի ազգերին. ՀՀ նախագահը շնորհակալություն է հայտնել Հայաստանի և Թուրքիայի հավաքականներին
-
10:20
Գալստյան կիրակի
-
09:50
ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ
-
00:06
Ռուս խաղաղապահները դիրքավորվել են Ադրբեջանի գրաված բարձունքին. Տեղեկատվական շտաբ
-
23:59
ՄԱԿ-ի ԱԽ-ն պետք է կոնկրետ հավաքական քայլեր ձեռնարկի՝ ուղղված Լաչինի միջանցքի անհապաղ բացմանն ու Ադրբեջանի ցեղասպան քաղաքականության զսպմանը. Արցախի ԱԳՆ
-
22:58
Հայաստանի ազգային հավաքականը զիջեց Թուրքիայի ընտրանուն
-
21:08
Բաքուն Շուշիի շրջանում խախտել է շփման գիծը. ՌԴ ՊՆ
-
20:09
Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա ևս 2-4 աստիճանով
-
19:07
Այսօր 21:00 Երևանում տեղի կունենա Հայաստան-Թուրքիա ֆուտբոլային խաղը
-
18:35
Ադրբեջանը խախտել է շփման գիծը և որոշակի դիրքային առաջխաղացում ապահովել Արցախի Հանրապետության տարածքում
-
17:56
Վլադիմիր Պուտինը և Ռեջեփ Էրդողանը քննարկել են թուրք-սիրիական հարաբերությունների կարգավորումը
-
17:45
Նիկոլ Փաշինյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Շառլ Միշելի հետ
-
16:06
Հայաստանում ՌԴ դեսպանն այցելել է Տավուշի մարզ
-
16:02
Արցախում պետական դավաճանության մեղադրանքով երկու քաղաքացի է կալանավորվել
-
14:43
Առաջիկա ամիսներին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բաց պատերազմի վտանգը իրական է և թերագնահատված. ՆԱՏՕ նախկին գլխավոր քարտուղար
-
13:47
Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը փակ է բեռնատարների համար
-
11:15
Վարչապետը շնորհավորական ուղերձ է հղել Հունաստանի վարչապետին
-
10:10
Ս. Գրիգոր Լուսավորչի սոսկալի չարչարանքների ու վիրապ մտնելու հիշատակության օր
-
09:52
ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
13:48
Անդամակցությունը Միջազգային քրեական դատարանին դրական կանդրադառնա Հայաստանի միջազգային վարկանիշի վրա․ Վ․Հակոբյան
-
10:42
Արագ, որակյալ և հասանելի. ժամանակակից աշխարհի գեղեցկության ինդուստրիայի գլխավոր թրենդն է. ոճաբան-վարսահարդար
-
13:38
Կբացվի՞ արդյոք Լաչինի միջանցքը
-
12:35
Մոլդովայի շուրջ ՌԴ-Արևմուտք առճակատման խորացումը մեծացնում է ռիսկերը նաև Հարավային Կովկասի համար
-
18:08
Պետական պարտքն ավելացել է
-
11:49
Արցախ-Ադրբեջան երկխոսության ստորջրյա քարերը
-
18:20
Հայաստանը կանգնած է «Հյուսիս-Հարավ» նախագծից իզոլացման ռիսկի առաջ
-
18:57
Լիրայի անկումը. Թուրքիայի ոչ ավանդական մոնետար քաղաքականության հետևանք
-
13:09
Հայաստանը դո՞ւրս է մնում «Հյուսիս-Հարավ» նախագծից
-
17:24
Հայ-ադրբեջանական բանակցություններ. առաջընթա՞ց, թե՞ ֆունդամենտալ տարաձայնություններ
Խոնավություն՝ 44%
Քամի՝ 1,03 կմ/ժ