Հայաստանի տնտեսությունը 2018թ.-ին

• 04.01.2019, 11:02
• Լիլիա Ամիրխանյան
•  «Հայացք» վերլուծական կենտրոն,  Հայաստան,  Վերլուծություն

2018թ.-ը Հայաստանի տնտեսության համար ցնցումների տարի էր, պատճառը՝ երկրում տեղի ունեցած քաղաքական ակտիվ գործընթացներն են, որոնք առանձնահատուկ ազդեցություն ունեցան մեր երկրի տնտեսության վրա: Իսկ թե հատկապես ինչպիսի ազդեցության մասին է խոսքը, տարին պայմանականորեն բաժանենք երկու ժամանակաշրջան՝ հեղափոխությունից առաջ և հետո (պայմանականորեն՝ հունվարից մայիս և մայիսից դեկտեմբեր ընկած ժամանակահավտածները՝ իհարկե հաշվի առնելով, որ տնտեսությանը միառժամանակ բնորոշ է լինում իներցիոն ընթացքը) և վերլուծենք իրավիճակն առանցքային մակրոտնտեսական ցուցանիշների հիման վրա:

Տնտեսության ընդհանուր դրության հիմնական ցուցիչներից մեկը՝ տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը, տարեսկզբին փաստեց` տնտեսական տարին լավ էր մեկնարկած: Սակայն հետագայում ցուցանիշի անկումն այլ բան ցուցադրեց: Հունվարին այն կազմել է 11.6%, սեպտեմբերին ունեցել ենք նաև բացասական աճ՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ՝ 99.8%: Հոկտեմբերին տնտեսության աճը կազմել է 3%:  

Աղյուսակ 1.

Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը, % / 2018

Համախառն ներքին արդյունքը, որը տնտեսական դրության փաստացի արձանագրող արդյունք է, եռամսյակային կտրվածքով ցուցադրում է հետևյալ պատկերը.

Ակնհայտ է՝ հեղափոխությունից հետ ունենք ցուցանիշի անկում:

Արտաքին առևտրաշրջանառությունում ևս անկումը տարեսկզբի համեմատ շեշտակի է. հունվարին ցուցանիշը նախորդ տարվա նկատմամբ գրանցել է 44,6%-ի աճ,  հոկտեմբերին աճը կազմել է 11,4%:  Հատկանշանակ է, որ տարվա ընթացքում ամենաբարձր աճն ապահովվել է մայիսին՝ 30,8%, ամենացածրը սեպտեմբերին՝ 96,8%:

Օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների ոլորտում այս տարի ստեղծվեց Հայաստանի համար բավական մտահոգիչ ֆոն՝ ի դեմս գործող խոշոր ներդրումային ծրագրերի շուրջ ստեղծված փակուղային իրավիճակների: Որպես արդյունք, օրինակ, Ջերսիից ստացավող ներդրումները կրճատվել են 38 259.8 մլն դրամով: Նշենք, որ Ամուլսարի հանքը Ջերսիից ամերիկյան կազմակերպության կողմից իրականացվող ներդրումային ծրագիր էր:  Այս իմաստով ՀՀ կառավարությունը մեծ անելիք ունի ներդրումների համար վստահության ֆոնը վերականգնելու ուղղությամբ, ինչն, անշուշտ, առաջիկայում բացարձակ արժեքով անկումային հետևանք կունենա:

Գյուղատնտեսության ոլորտի գրաֆիկական պատկերը տարեսկզբից բարձրացող և տարեվերջին անկում ապրող կորի տեսք ունի: Ոլորտի համախառն արտադրանքի ծավալը 2017թ.–ի համապատասխան ժամանակահատվածի համեմատ` 2018-ի հունվար-հուլիս ամիսներին պահպանել է աճի միտումը, օգոտսոսց սկսած՝ անկում ապրել (Տե՛ս աղյուսակ 2): Հասկանալի է, որ ամռան վերջում գյուղատնտեսության գրանցած արդյունքները տարեսկզբյան գործունեության հետևանքներ են, իսկ աշնան կողմ՝ արդեն ավելի ուշ ժամանակահատվածի: Ոլորտի նման անկման պատճառը հայտնի է՝ Սևանից ջրառի հետ կապված խնդիրը, որը, ճիշտ էր, թե սխալ, զգալի հարված հասցրեց ոռոգվող տնտեսությանը:

Աղյուսակ 2. Գյուղատնտեսության համախառն արտադրանքի ծավալը, / 2018[1]

Արդարության համար պետք է նշել, որ հետհեղափոխական շրջաններին բնորոշ են տնտեսական անկումները, իսկ նոր կառավարության գործունեության արդյունավետությունը կարելի է գնահատել եկող տարվա արդյունքներով:

[1] Աղբյուրը՝ www.armstat.am