Ռուսաստան-Թուրքիա-Իրան բարդ հարաբերությունները Սիրիայում

Իրանն ու Թուրքիան մարտի 18-ին թուրք-իրանական սահմանին համատեղ հակաահաբեկչական գործողություն են իրականացրել Քրդստանի աշխատավորական կուսակցության զինյալների դեմ: Այս մասին հայտնել է Թուրքիայի ներքին գործերի նախարար Սուլեյման Սոյլուն:
Թուրքիայում ահաբեկչական համարվող ՔԱԿ-ի զինյալների դեմ գործողությունները, հատկապես նախընտրական շրջանում, լավ հնարավորություն են իշխող կուսակցության համար` իր կողմ գրավելու ազգայնական տրամադրություններ ունեցող ընտրազանգվածին: Ուստի, մարտի 31-ին կայանալիք ՏԻՄ ընտրություններին ընդառաջ Թուրքիայի նման նախաձեռնությունը միանգամայն սպասելի էր:
Այստեղ առավել հետաքրքրական է այդ գործողությանն Իրանի միանալը. սա ՔԱԿ-ի դեմ թուրք-իրանական առաջին համատեղ գործողությունն է: Թուրքիան Իրանի հետ ՔԱԿ-ի դեմ համատեղ գործողություն իրականացնելու մասին հայտարարել էր նաև 2018 թվականի հունիսին կայացած նախագահական ընտրություններից առաջ, սակայն Իրանը չմիացավ դրան:
Թուրքական իշխանությունները ՔԱԿ-ի դեմ գործողություններից ոչ միայն որոշակի քաղաքական դիվիդենտներ են քաղում, այլև լուծում են երկրի անվտանգային հարցերը: Իսկ Իրանի համար այս գործողությունն ավելի շատ գլխացավանք կարող է առաջացնել: Այսպես, Իրանի տարածքում գործում է «Քրդստանի ազատ կյանքի կուսակցությունը», որը համարվում է ՔԱԿ-ի իրանական տարբերակը: 2011 թվականից «Քրդստանի ազատ կյանքի կուսակցության» և իրանական իշխանությունների միջև ոչ պաշտոնական հրադադար է, սակայն ՔԱԿ-ի դեմ գործողությունները կարող են հանգեցնել կուսակցության ակտվացմանը` խնդիրներ առաջացնելով Իրանի ներսում: Թերևս այդ հարցում ունեցած մտահոգություններով էր պայմանավորված նախկինում հայտարարված գործողություններին Իրանի չմիանալը:
Պետք է նկատել, որ այժմ Թեհրանի այդ մտահոգությունները չեն փարատվել, սակայն կարծես թե մղվել են երկրորդ պլան: Վերջին շրջանում սիրիական ճակատում Իրանի համար լուրջ մարտահրավերներ են առաջացել. Սիրիայում իրանական ներկայության դեմ Իսրայելի սկսած արշավին Մոսկվան առանձնապես չի ընդդիմանում, ավելին` ըմբռնումով է մոտենում այդ երկրում իրանական ներկայության հետ կապված Թել-Ավիվի մտահոգությանը (Մոսկվայում մտավախություն ունեն, որ Սիրիան կարող է վերածվել Իրանի և Իսրայելի միջև բախումների թատերաբեմի` հակամարտությունը տեղափոխելով միանգամայն նոր փուլ):
Նման պայմաններում Թուրքիայի աջակցությունն այդ հարցում Թեհրանի համար շատ կարևոր է, քանի որ զգալիորեն կարող է մեղմել Ռուսաստանի ճնշումը. Մոսկվայի համար իմիջային լուրջ հարված կլինի Աստանայի ձևաչափի պառակտումը, ինչը կնվազեցնի սիրիական կարգավորման վրա Մոսկվայի ազդեցությունը:
Թուրքիայի համար թիվ մեկ խնդիրներից համարվող քուրդ զինյալների դեմ պայքարի հարցում Իրանի աջակցությունը թերևս այն գինն է, որ Թեհրանը վճարում է ռուս-իսրայելական համագործակցության առաջ Սիրիայում միայնակ չմնալու համար:
Ընդ որում, Անկարան ևս մտավախությամբ է վերաբերվում տարածաշրջանում իսրայելական ազդեցության մեծացմանը և ամեն կերպ փորձում է կանխել դա: Հետաքրքիր զուգադիպությամբ, վերջին օրերին Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուն և Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ էրդողանը հերթական լեզվակռիվն են սկսել` փոխադարձ մեղադրանքներ հնչեցնելով միմյանց հասցեին: Իհարկե, այստեղ մեծ դերակատարում ունի այն, որ երկու երկրում էլ նախընտրական շրջան է, սակայն էրդողան-Նեթանյահու լեզվակռիվը հերթական անգամ ցույց է տալիս, որ երկու երկրների միջև խորքային տարաձայնությունները պահպանվում են:
Այստեղ հարկ է նկատել, որ չնայած Թուրքիան դեմ է հանդես գալիս տարածաշրջանում իսրայելական ազդեցության աճին, այս հարցում Իրանին վերջինիս աջակցությունը կարող է սահմանափակ լինել: Թուրքիայի համար այս պահին ավելի կարևոր է Իդլիբի հարցում Ռուսաստանի հետ համաձայնության գալը: Մոսկվային արդեն նյարդայնացնում է Թուրքիայի վերահսկողությանը հանձնված սիրիական այդ նահանգում ահաբեկիչների առկայությունը, և նա չի բացառում սեփական ուժերով նահանգն ազատագրելու տարբերակը, ինչը բնավ չի բխում Անկարայի տարածաշրջանային շահերից:
Այս համատեքստում հետաքրքրական է Ռուսաստանի ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի` Թուրքիա այցի կրկնակի հետաձգումը. առաջին դեպքում պայմանավորված Լավրովի, երկրորդ դեպքում` Չավուշօղլուի ժամանակացույցում առկա ֆորս-մաժորային իրավիճակներով: Նշենք, որ այցի ընթացքում կողմերը պատրաստվում էին քննարկել սիրիական հակամարտությունը և ապրիլի սկզբին նախատեսվող Պուտին-էրդողան հանդիպման նախապատրաստումը:
Իհարկե, հանդիպման հետաձգումները կարող են իսկապես պայմանավորված լինել պաշտոնապես հայտարարված պատճառներով, սակայն չի բացառվում նաև, որ հետաձգումները պայմանավորված են կողմերի միջև Սիրիայում առկա տարաձայնություններով և ընթացող զարգացումներով:
Ըստ էության, Ռուսաստանը, Իրանը և Թուրքիան Սիրիայում հայտնվել են յուրօրինակ ծուղակում, որից դուրս գալու համար կողմերը դեռևս գործողության ծրագիր չունեն: Ավելին, եթե ռազմական գործողությունների ակտիվ փուլում կողմերը միակարծիք էին Սիրիայում տևական հրադադար հաստատելու հարցում, ապա այժմ, երբ այդ խնդիրը գրեթե լուծված է, հակամարտության կարգավորման հարցում Մոսկվայի, Անկարայի և Թեհրանի` իրարից միանգամայն տարբերվող մոտեցումները կարող են քաղաքական կարգավորման գործընթացը փակուղի մտցնել:
այլ նյութեր այս թեմայով
- Թուրքիան ցանկացած պահի կարող է Սիրիայի տարածքում նոր ռազմական գործողություն սկսել Նա նաև ընդգծել է, որ գործողությունն ուղղված չի լինելու Արաբական Հանրապետության տարածքային ամբողջականության դեմ։
- Ռուսաստանը, Իրանը և Թուրքիան քննարկել են թուրքական օպերացիայի անցկացումը Սիրիայում Լավրենտևի խոսքով՝ ռուսական կողմը փորձել է Անկարային համոզել լուծել խնդիրը խաղաղ ճանապարհով՝ առանց բռնության...
- Ասադի վերջին հնարավորությունը Սակայն այդ փոփոխությունները ոչ միայն բավարար չեղան երկրում ներքաղաքական ճգնաժամը հաղթահարելու համար, այլ ընդհակառակը,...
- Թուրքիան հարձակվել է Սիրիայի սահմանամերձ բնակավայրերի վրա. ԶԼՄ-ներ Թուրքիան շարունակում է ռազմական տեխնիկա ու զորք տեղափոխել Սիրիա: «Դեէսկալացիոն գոտի» մտած թուրքական զորամիավորումների...
- Ռուսաստանն ու Չինաստանը ՄԱԿ-ի ԱԽ-ում արգելափակել են Սիրիայի մասին բանաձևը Մոսկվայում ընդգծել են, որ մյուս երկու անցակետերի անհրաժեշտությունը վերացել է, քանի որ «երկրի վրա» իրադրությունը...
-
21:04
ՀՀ-ում ՌԴ և ՉԺՀ դեսպանատների տարածքում ռումբ չի հայտնաբերվել. ԱԻՆ
-
20:09
ԲԴԽ նախագահի պարտականությունները կկատարի Սերգեյ Չիչոյանը
-
19:59
«Լեռնային Արցախը» հանդես կգա VBET Հայաստանի Պրեմիեր Լիգայում
-
19:10
Արարատ Միրզոյանն ընդունել է Հնդկաստանի ԱԳՆ Արևմտյան ուղղության քարտուղար Սանջայ Վերմային
-
18:44
Թուրքական ընկերությունը դատի է տվել Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությանը
-
18:00
Շառլ Միշելն ու Իլհամ Ալիևը հեռախոսազրույց են ունեցել
-
17:00
ՀՀ ԱԺ նախագահի հայտարարությունը Տարածաշրջանային և եվրասիական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնից Արմեն Գևորգյանի հրաժարականի դիմումի մասին
-
16:27
Վարչապետն ընդունել է Ժողովրդավարության աջակցության ազգային հիմնադրամի նախագահին
-
16:12
Հայաստանն ու Հնդկաստանը ստորագրել են փոխըմբռնման հուշագիր
-
15:15
Սպասվում է փոփոխական եղանակ. առաջիկա 5 օրվա եղանակի կանխատեսում
-
14:50
Հնարավորություն կա բարելավելու և ընդլայնելու կրթական փոխանակումների ծրագրերը. Արարատ Միրզոյանի ելույթը Հայ-հնդկական միջկառավարական հանձնաժողովի 8-րդ նիստի բացմանը
-
14:00
Իրանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարները քննարկել են իրավիճակը տարածաշրջանում
-
13:36
ՀՀ նախագահի նստավայրում կայացել է դատավորների երդման արարողություն
-
13:11
Հայ-հնդկական միջկառավարական հանձնաժողովի 8-րդ նիստը մեկնարկել է
-
12:49
Մեկնարկել է Արարատ Միրզոյանի և Հնդկաստանի ԱԳՆ Արևմտյան ուղղության քարտուղար Սանջայ Վերմայի առանձնազրույցը
-
12:31
Սիրիան պատրաստվում է պաշտոնականացնել համագործակցությունը Դոնբասի հետ. ՌԴ-ում Սիրիայի դեսպան
-
11:42
ԵՄ-ն կարող է Ուկրաինային հատկացնել 500 միլիարդ եվրո՝ երկրի վերականգնման համար (Bloomberg)
-
11:10
Ոչ ոք չգիտի, թե որքան կտևի ռուսական օպերացիան Ուկրաինայում. Գերմանիայի կանցլեր
-
11:07
Որոշել եմ վայր դնել իմ պատգամավորական մանդատը. Արթուր Ղազինյան
-
10:31
Նիկոլ Փաշինյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Ջո Բայդենին
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
17:41
Ռուսական գազի էմբարգոն կկործանի Եվրոպայի տնտեսությունը. Հունգարիայի վարչապետ
-
17:41
Տեղի ունեցավ ՀԱՊԿ-ում Հայաստանի նախագահությանը նվիրված նամականիշի մարման արարողությունը
-
19:16
ԱԱԾ-ն բացահայտել և կանխել է պետական դավաճանության դեպքեր
-
20:06
Արցախի նախագահը հանրային գործիչների և ՀԿ-ների ներկայացուցիչների հետ քննարկել է հանրային խորհրդի ձևավորման հարցեր
-
10:47
Քոթանջյանի ներդրումն անգնահատելի է հայ թատրոնի և կինոյի զարգացման գործում. Փաշինյանը ցավակցել է Ռաֆայել Քոթանջյանի մահվան կապակցությամբ
-
14:56
Վրաստանը ողջունում է ԵՄ աջակցությունն Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության հաստատման հարցում. Զուրաբիշվիլի
-
18:42
«Ոսկե ծիրան»-ը «ԱՐՑԱԽ. չտեսնված հանրապետություն» խորագրով հատուկ ծրագիր կներկայացնի
-
19:49
Երկրները լինում են կա՛մ ինքնիշխան, կա՛մ գաղութ, միջանկյալ կարգավիճակ գոյություն չունի. Պուտին
-
19:06
Ադրբեջանի ցինիզմը նորանոր դրսևորումներ է ստանում
-
19:42
Հայկական ազգային ավիափոխադրող Fly Arna-ի առաջին օդանավը վայրէջք է կատարել Հայաստանում
Խոնավություն՝ 32%
Քամի՝ 6,69 կմ/ժ