ԵԱՏՄ-ում նախապատրաստում են գազի Ընդհանուր շուկայի ձևավորման մասին պայմանագիրը

Օրերս ԵՏՀ կոլեգիայի նախագահ Միխայիլ Մյասնիկովիչը Բելառուսի գործարար համայնքի հետ հանդիպումից հետո նշել է, որ Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովն աշխատում է գազի ընդհանուր շուկա ստեղծելու մասին պայմանագրի նախագծի շուրջ: Նրա խոսքով, կա նպատակադրում մինչև այս տարվա ավարտը պատրաստ փաստաթուղթն արդեն տամադրել անդամ երկրներին՝ ներպետական ընթացակարգեր անցնելու համար:
Ընդհանուր շուկայի կոնցեպտը
ԵԱՏՄ-ում գազի ընդհանուր շուկայի հայեցակարգի մշակումն ու հաստատումը սահմանվում է Եվրասիական տնտեսական միության մասին պայմանագրի (2014թ., 29 մայիս) երկու հոդվածներով՝ 83-րդ և 104-րդ:
Պայմանագրով նախատեսվում է, որ Միության անդամ պետությունները կունենան միատեսակ կանոններ, որոնք ենթադրում են գազի առևտրի պայմանների միասնականացում, շուկայում գնագոյացման և սակագնային քաղաքականության միասնական մոտեցումների ձևավորում, այդ ամենի համար անհրաժեշտ միջավայրի (օրենսդրական, հարկային) ներդաշնակեցում, ինչպես նաև՝ Միության անդամ երկրների տարածքներում գազի փոխադրման համակարգերին հասանելիության միասնական նորմերի մշակում: Ընդհանուր շուկայի ձևավորման վերջնաժամկետը 2024թ.-ն է:
Ընդհանուր շուկայի ստեղծման հիմնական խնդիրները
ԵԱՏՄ գազի Ընդհանուր շուկայի ձևավորման՝ Եվրասիական բարձրագույն խորհրդի 2016թ.-ին ընդունված N7 որոշման համաձայն, Ընդհանուր շուկայի ձևավորմանն անհրաժեշտ հիմնական խնդիրներն են.
- Ընդհանուր շուկայի մասնակիցների անխոչընդոտ հասանելիությունը Միության գազի շուկային,
- Ընդհանուր շուկայի մասնակիցների համար բարեխիղճ մրցակցային միջավայրի ապահովումը՝ Միությունում գազի մատակարարումների հարցում,
- Միության գազի ընդհանուր շուկայում շուկայակամն գնագոյացմանն անցումը,
- Գազի դիմաց վճարային հաշվարկներում ազգային արժույթների դիտարկում,
- Ներդրումների ներգրավման, ինչպես նաև փոխադարձ նախագծերում մասնակցության համար բարենպաստ պայմանների ստեղծումը,
- Մասնակիցների միջև գազատրանսպորտային հզորությունների բաշխման հավասար պայմանների ստեղծումը,
- Մասնակիցների համար գազատրանսպորտային համակարգերի գործարկման համար անհրաժեշտ տեխնիկական-նորմատիվային փաստաթղթերի ստանդարտների միասնականացումը,
- Ինֆորմացիայի փոխանակման ապահովումը, այդ թվում՝ գազի ներքին սպառման, փոխադրան և մատակարարման գնայոգայացումների մասին և այլն[1]:
Ընդհանուր շուկան միասնական շուկան չէ
Ինչպես երևում է, ընդհանուր շուկայում սահմանվում են խաղի միասնական կանոններ, ստեղծվում են հավասար պայմաններ, միասնական նորմեր, բարենպաստ մրցակցային միջավայր, մատակարարումների և փոխադրումների մոնոպոլիայի բացառում, միևնույն ժամանակ՝ բնական մոնոպոլիայի համար համապատասխան միջավայրի ապահովում:
Միասնական շուկայում գործում են բոլորի համար կենտրոնացված միասնական կարգավորիչներ, օրինակ, միասնական, կենտրոնացված բյուջետային, հարկային համակարգեր: Այսինքն սա ենթադրում է ինտեգրացիայի այլ՝ ավելի խորը տեսակ:
Ընդհանուր շուկան չի ենթադրում գազի միասնական սակագին
Երբ խոսում ենք գազի գնագոյացման կամ սակագնային քաղաքականության միասնական մոտեցումների ձևավորման մասին, դա չի ենթադրում, որ անդամ բոլոր երկրների համար ձևավորվելու է միասնական գին, առավել ևս՝ չի նշանակում, որ սակագինը լինելու է մատակարարող երկրի ներքին գների հետ նույնական: Չնայած Ընդհանուր շուկան ենթադրում է, օրինակ, գազի մատակարարումներում մոնոպոլիայի դրսևորումների բացառում (բացառությամբ բնական մոնոպոլիայի): Բայց այստեղ և՛ ներմուծող երկրի, և՛ մատակարարողի համար նախապատվությունը տրվելու է գազի տեղափոխման տնտեսապես շահավետ ուղիներին:
Ընդհանուր շուկայի ստեղծման ԵԱՏՄ հայեցակարգում սակագնային քաղաքականությանն անդրադարձ կատարվում է «գազի առևտրի կառուցվածքի» և «սակագնի որոշման մեխանիզմների մասին» կետերով:
Առաջինով սահմանվում է, որ առևտուրը կարգավորվելու է երկու հիմնական եղանակներով՝ ուղղակի բանակցություններով և բորսայական առևտրով:
Սակագնի որոշման մեխանիզմներին առնչվող կետը շատ հպանցիկ անդրադարձ ունի, և սահմանում է, որ դա «պետք է բխի անդամ պետությունների սպառողների, գազի մատակարարների և բնական մոնոպոլ սուբյեկտների շահերի հավասարակշռության պահպանումից ՝ ապահովելով մատուցվող ծառայությունների մատչելիությունը և սպառողների համար դրանց որակի համապատասխան մակարդակը, բնական մենաշնորհային սուբյեկտների արդյունավետ գործունեությունն ու զարգացումը» և այլն:
-
20:26
Ժամը 18։00-ի դրությամբ ԼՂ-ից բռնի տեղահանված 100․480 անձ արդեն Հայաստանում է
-
19:54
Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունն ապատեղեկատվություն է տարածել
-
15:25
Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 7-10 աստիճանով, սպասվում է անձրև և ամպրոպ
-
13:16
Միացյալ Թագավորությունը 1 միլիոն ֆունտ ստեռլինգ կհատկացնի՝ աջակցելու Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանվածներին
-
12:25
Հայաստան է ժամանել բռնի տեղահանված 100 հազար 417 արցախցի
-
11:57
Հայաստանը դիմել է ՄԱԿ-ի արդարադատության միջազգային դատարան՝ Ադրբեջանի նկատմամբ միջանկյալ միջոցներ կիրառելու պահանջով
-
10:49
Կիպրոսը դիտարկում է Ղարաբաղից փախստականներին երկրում տեղավորելու հնարավորությունը
-
21:46
Ես հույս ունեմ, որ իմ այս նամակը Ձեր մեջ կարթնացնի արժանապատվություն
-
21:32
Պապիկյանի փոխարեն Տուլայում ԱՊՀ երկրների ՊՆ նախարարների խորհրդի նիստին մասնակցել է Արտակ Տոնոյանը
-
21:19
Հայաստան է ժամանել Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված 97 հազար 735 անձ
-
21:14
Մայր Աթոռն իր աջակցությունն է ցուցաբերում բռնի տեղահանված արցախահայությանը
-
19:11
Տիգրան Խաչատրյանը ԵՄ դեսպանին ներկայացրել Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված անձանց առաջնային կարիքները
-
19:06
«Ղարաբաղ Տելեկոմի»-ի հեռախոսահամարները Հայաստանի տարածքում կգործեն
-
18:55
Հռոմի ստատուտի վավերացման հարցով երեկ և այսօր շարունակվել է երկխոսությունը ՌԴ ԱԳՆ հետ, պատրաստ ենք երկկողմ պայմանագիր կնքել. Եղիշե Կիրակոսյան (Aysor.am)
-
18:49
Ադրբեջանի ԱԳ նախարարը և ՌԴ նախագահի խորհրդականը քննարկել են ԼՂ-ին առնչվող մի շարք հարցեր
-
18:41
Արցախից բռնի տեղահանվածների թիվը հասել է 93 000 -ի
-
18:27
Ադրբեջանի պետական անվտանգության ծառայությունը հաստատել է Լևոն Մնացականյանի ձերբակալության մասին լուրը
-
17:15
Կոչ ենք անում անհապաղ ազատ արձակել Ռուբեն Վարդանյանին․ «Ավրորա» մարդասիրական նախաձեռնություն
-
17:12
Ադրբեջանը առևանգել և ձերբակալել է ՊԲ հրամանատարի նախկին տեղակալ Դավիթ Մանուկյանին
-
17:01
Հրատապ է անխոչընդոտ մարդասիրական օգնության ցուցաբերումը ինչպես ԼՂ-ում գտնվողներին, այնպես էլ այնտեղից հեռացածներին․ ՀՀ-ում ԵՄ պատվիրակություն
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
20:10
Սահմանային լարվածության աճն ու նախագահի ընտրություններն Արցախում
-
21:13
Մոսկվան Թուրքիայի հարցում «մտրակի և բլիթի» յուրօրինակ քաղաքականություն է վարում
-
18:48
Թուրքիա-Հայաստան ֆուտբոլային հանդիպումը կսպասարկեն իտալացի մրցավարները
-
17:00
Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա 4-6 աստիճանով. եղանակը Հայաստանում
-
14:25
Հայաստանի հետ ոչ-ոքիից հետո Թուրքիայի հավաքականի մարզիչը պաշտոնանկ է արվել. ԶԼՄ
-
16:00
Հայաստանում այս շաբաթ կցրտի, այնուհետ կրկին տաքանա
-
17:00
Օդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա. եղանակը Հայաստանում
-
19:22
ՀԱՊԿ երկրների փրկարարները զորավարժություններ կանցկացնեն 2024 թվականին Ղազախստանում
-
16:08
Բուենոս Այրեսում SOS Artsakh կարգախոսով բողոքի ցույց է անցկացվել
-
16:56
Վահագն Խաչատուրյանը Երախտագիտության մեդալով է պարգևատրել Ստեփան Գրգեաշարեանին
Խոնավություն՝ 77%
Քամի՝ 0 կմ/ժ