ԵԱՏՄ-ում նախապատրաստում են գազի Ընդհանուր շուկայի ձևավորման մասին պայմանագիրը

Օրերս ԵՏՀ կոլեգիայի նախագահ Միխայիլ Մյասնիկովիչը Բելառուսի գործարար համայնքի հետ հանդիպումից հետո նշել է, որ Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովն աշխատում է գազի ընդհանուր շուկա ստեղծելու մասին պայմանագրի նախագծի շուրջ: Նրա խոսքով, կա նպատակադրում մինչև այս տարվա ավարտը պատրաստ փաստաթուղթն արդեն տամադրել անդամ երկրներին՝ ներպետական ընթացակարգեր անցնելու համար:
Ընդհանուր շուկայի կոնցեպտը
ԵԱՏՄ-ում գազի ընդհանուր շուկայի հայեցակարգի մշակումն ու հաստատումը սահմանվում է Եվրասիական տնտեսական միության մասին պայմանագրի (2014թ., 29 մայիս) երկու հոդվածներով՝ 83-րդ և 104-րդ:
Պայմանագրով նախատեսվում է, որ Միության անդամ պետությունները կունենան միատեսակ կանոններ, որոնք ենթադրում են գազի առևտրի պայմանների միասնականացում, շուկայում գնագոյացման և սակագնային քաղաքականության միասնական մոտեցումների ձևավորում, այդ ամենի համար անհրաժեշտ միջավայրի (օրենսդրական, հարկային) ներդաշնակեցում, ինչպես նաև՝ Միության անդամ երկրների տարածքներում գազի փոխադրման համակարգերին հասանելիության միասնական նորմերի մշակում: Ընդհանուր շուկայի ձևավորման վերջնաժամկետը 2024թ.-ն է:
Ընդհանուր շուկայի ստեղծման հիմնական խնդիրները
ԵԱՏՄ գազի Ընդհանուր շուկայի ձևավորման՝ Եվրասիական բարձրագույն խորհրդի 2016թ.-ին ընդունված N7 որոշման համաձայն, Ընդհանուր շուկայի ձևավորմանն անհրաժեշտ հիմնական խնդիրներն են.
- Ընդհանուր շուկայի մասնակիցների անխոչընդոտ հասանելիությունը Միության գազի շուկային,
- Ընդհանուր շուկայի մասնակիցների համար բարեխիղճ մրցակցային միջավայրի ապահովումը՝ Միությունում գազի մատակարարումների հարցում,
- Միության գազի ընդհանուր շուկայում շուկայակամն գնագոյացմանն անցումը,
- Գազի դիմաց վճարային հաշվարկներում ազգային արժույթների դիտարկում,
- Ներդրումների ներգրավման, ինչպես նաև փոխադարձ նախագծերում մասնակցության համար բարենպաստ պայմանների ստեղծումը,
- Մասնակիցների միջև գազատրանսպորտային հզորությունների բաշխման հավասար պայմանների ստեղծումը,
- Մասնակիցների համար գազատրանսպորտային համակարգերի գործարկման համար անհրաժեշտ տեխնիկական-նորմատիվային փաստաթղթերի ստանդարտների միասնականացումը,
- Ինֆորմացիայի փոխանակման ապահովումը, այդ թվում՝ գազի ներքին սպառման, փոխադրան և մատակարարման գնայոգայացումների մասին և այլն[1]:
Ընդհանուր շուկան միասնական շուկան չէ
Ինչպես երևում է, ընդհանուր շուկայում սահմանվում են խաղի միասնական կանոններ, ստեղծվում են հավասար պայմաններ, միասնական նորմեր, բարենպաստ մրցակցային միջավայր, մատակարարումների և փոխադրումների մոնոպոլիայի բացառում, միևնույն ժամանակ՝ բնական մոնոպոլիայի համար համապատասխան միջավայրի ապահովում:
Միասնական շուկայում գործում են բոլորի համար կենտրոնացված միասնական կարգավորիչներ, օրինակ, միասնական, կենտրոնացված բյուջետային, հարկային համակարգեր: Այսինքն սա ենթադրում է ինտեգրացիայի այլ՝ ավելի խորը տեսակ:
Ընդհանուր շուկան չի ենթադրում գազի միասնական սակագին
Երբ խոսում ենք գազի գնագոյացման կամ սակագնային քաղաքականության միասնական մոտեցումների ձևավորման մասին, դա չի ենթադրում, որ անդամ բոլոր երկրների համար ձևավորվելու է միասնական գին, առավել ևս՝ չի նշանակում, որ սակագինը լինելու է մատակարարող երկրի ներքին գների հետ նույնական: Չնայած Ընդհանուր շուկան ենթադրում է, օրինակ, գազի մատակարարումներում մոնոպոլիայի դրսևորումների բացառում (բացառությամբ բնական մոնոպոլիայի): Բայց այստեղ և՛ ներմուծող երկրի, և՛ մատակարարողի համար նախապատվությունը տրվելու է գազի տեղափոխման տնտեսապես շահավետ ուղիներին:
Ընդհանուր շուկայի ստեղծման ԵԱՏՄ հայեցակարգում սակագնային քաղաքականությանն անդրադարձ կատարվում է «գազի առևտրի կառուցվածքի» և «սակագնի որոշման մեխանիզմների մասին» կետերով:
Առաջինով սահմանվում է, որ առևտուրը կարգավորվելու է երկու հիմնական եղանակներով՝ ուղղակի բանակցություններով և բորսայական առևտրով:
Սակագնի որոշման մեխանիզմներին առնչվող կետը շատ հպանցիկ անդրադարձ ունի, և սահմանում է, որ դա «պետք է բխի անդամ պետությունների սպառողների, գազի մատակարարների և բնական մոնոպոլ սուբյեկտների շահերի հավասարակշռության պահպանումից ՝ ապահովելով մատուցվող ծառայությունների մատչելիությունը և սպառողների համար դրանց որակի համապատասխան մակարդակը, բնական մենաշնորհային սուբյեկտների արդյունավետ գործունեությունն ու զարգացումը» և այլն:
-
19:05
Թուրքիայից ապրանքների արտահանումը դեպի Ռուստաստան շարունակում է մնալ խնդրահարույց
-
17:40
Նոր էսկալացիա չի լինի. Փաշինյան
-
17:30
Մոսկվան հույս ունի, որ շուտով Ռուսաստան-Ադրբեջան-Իրան ձևաչափով հանդիպում տեղի կունենա. Զախարովա
-
17:24
Թուրքիայի աղետի գոտում իրավիճակը բավականին ծանր է. հարցազրույց Բագրատ Էստուկյանի հետ (բացառիկ)
-
17:20
Սուրեն Պապիկյանն այցելել է հանրապետության հարավարևելյան սահմանագոտի
-
17:09
Մարտի 25-ին, ժամը 20:30-21:30-ին անջատել բոլոր լույսերը՝ միանալով «Երկրի ժամը» նախաձեռնությանը
-
16:41
Վահագն Խաչատուրյանն ընդունել է Հայաստանի ֆոնդային բորսայի Դիտորդ խորհրդի անդամներին
-
16:22
Զախարովան Հայաստանում ԵՄ-ի դիտորդների առաքելության մասին
-
16:07
Արցախում չեն բացառում միջազգային խաղաղապահների տեղակայումը
-
16:00
Կհստակեցվեն վարժական հավաքների կանչված և աշխատող պահեստազորայինների աշխատավարձի պահպանման հետ կապված հարաբերությունները
-
15:51
ԵԱՏՄ-ում համաձայնեցրել են ազգային արժույթի օգտագործման մոտեցումները․ Միշուստին
-
15:48
Խաղաղության պայմանագրով պետք է ապահովվի ՀՀ անկախությունը, ինքնիշխանությունը և անվտանգությունը. ՔՊ խմբակցության քարտուղար
-
15:42
Ցեղասպանությունների կանխարգելումը Հայաստանի կարևորագույն առաջնայնություններից է միջազգային օրակարգում. ԱԳ փոխնախարար
-
15:36
Ադրբեջանական անպատժելիությանը վերջ դնելու համար միջազգային դերակատարների կոչերը պետք է փոխարինվեն պատժիչ գործողություններով․ Արցախի ՄԻՊ-ը՝ Արգենտինայում
-
15:32
Ռուսաստանը կոչ է անում վերսկսել հայ-ադրբեջանական բանակցությունները բոլոր ուղղություններով
-
15:32
Երևանում Արթուր Աբրահամի անվան ժամանակակից մարզահամալիր կկառուցվի
-
15:30
Կընդլայնվի պետպատվերի շրջանակում մատուցվող նորագույն և թանկարժեք տեխնալոգիաների կիրառմամբ մատուցվող բժշկական ծառայության շահառուների շրջանակը
-
15:23
Եղանակը Հայաստանում. առաջիկա 5 օրվա կանխատեսում
-
14:57
Չի կարող լինել արցախահայության ու Ադրբեջանի համատեղում, բացառված է. Արցախի ԱԳՆ
-
14:30
Հայկական ատոմային էլեկտրակայանի 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման նախագծային ժամկետը կերկարաձգվի ևս 10 տարով
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
13:48
Անդամակցությունը Միջազգային քրեական դատարանին դրական կանդրադառնա Հայաստանի միջազգային վարկանիշի վրա․ Վ․Հակոբյան
-
10:42
Արագ, որակյալ և հասանելի. ժամանակակից աշխարհի գեղեցկության ինդուստրիայի գլխավոր թրենդն է. ոճաբան-վարսահարդար
-
20:03
Իսրայելը պատրա՞ստ է Իրանի դեմ պատերազմի
-
13:38
Կբացվի՞ արդյոք Լաչինի միջանցքը
-
12:35
Մոլդովայի շուրջ ՌԴ-Արևմուտք առճակատման խորացումը մեծացնում է ռիսկերը նաև Հարավային Կովկասի համար
-
18:08
Պետական պարտքն ավելացել է
-
11:49
Արցախ-Ադրբեջան երկխոսության ստորջրյա քարերը
-
18:20
Հայաստանը կանգնած է «Հյուսիս-Հարավ» նախագծից իզոլացման ռիսկի առաջ
-
18:57
Լիրայի անկումը. Թուրքիայի ոչ ավանդական մոնետար քաղաքականության հետևանք
-
13:09
Հայաստանը դո՞ւրս է մնում «Հյուսիս-Հարավ» նախագծից
Խոնավություն՝ 25%
Քամի՝ 5,14 կմ/ժ