Աթաթուրքի աղջկա հայկական գաղտնիքը

Թուրքիայի առաջին նախագահ Քեմալ Աթաթուրքի որդեգիր աղջկա՝ Սաբիհա Գյոքչենի պատմությունը, մինչ օրս շատերի համար մնում է անհասկանալի: Որոշ աղբյուրներ պնդում են, որ նա եղել է Աթաթուրքի դուստրը, որոշներն էլ՝ սիրուհին, սակայն այս կապուտաչյա գեղեցկուհու պատմության ամենախորհրդավոր մասը նրա ծագման հարցն է:
Թուրքական աղբյուրների և հենց Սաբիհայի հարցազրույցի համաձայն՝ Գյոքչեն ծնվել է 1913 թվականի մարտի 22-ին: Ծնողները եղել են Մուստաֆա Իզզիետ Բեյը և Հայրիյե Խանումը, որոնք էթնիկ բոսնիացիներ են եղել: Ծնողների մահից հետո, Սաբիհան հայտնվել է Բասմայի որբանոցում, որը 1925 թվականին այցելել է Մուստաֆա Քեմալը: 12-ամյա կապուտաչյա աղջնակն այնքան է դուր եկել Թուրքիայի առաջնորդին, որ նա որոշել է որդեգրել աղջկան: Սաբիհան Գյոքչեն (թուրք. Gök - երկինք) ազգանունը ստացել է ավելի ուշ, երբ Աթաթուրքը 1934 թվականին օրենք ընդունեց ազգանունների մասին: Սակայն, Սաբիհան հետագայում հավատարիմ մնաց իր ազգանվան նշանակությանը՝ ընտրելով օդաչուի մասնագիտությունը:
1935 թվականի մայիսի 5-ին Սաբիհան Աթաթուրքի հետ ներկա գտնվեց «Թյուրք քուշու» օդաչուական դպրոցի հանդիսավոր բացմանը: Տարբեր երկրներից հրավիրված պլաներների և պարաշյուտիստերի օդային շոուն այն աստիճան գրավեց Սաբիհային, որ երբ հայրը հարցրեց. «Կցանկանա՞ս օդաչու դառնալ»: Աղջիկն առանց երկմտելու պատասխանեց. «Այո՛, հենց հիմա»: Սաբիհան 23 տարեկանում դարձավ Թուրքիայի առաջին կին օդաչուն և աշխարհում առաջին կին օդաչու-ռմբարկուն՝ իրականացելով Աթաթուրքի՝ երկնքի մասին երազանքը:
Սաբիհայի հայկական ծագման մասին առաջինը խոսեց Հրանտ Դինքը: Այսպես, «Ակոս» թերթի խմբագրություն դիմել էր հայաստանցի մի կին` Թուրքիայում ազգականներին փնտրելու նպատակով: Լրագրող Ելենա Սոլնցևան, որը նյութ էր պատրաստում Հրանտ Դինքի մասին` այդ կնոջ որոնումների կապակցությամբ, պատմում է. «Հայաստանաբնակ Հռիփսիմե Սեբիլջյանը փնտրում էր Խաթուն մորաքրոջը, որն անհետ կորել էր Օսմանյան կայսրությունում Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ: Հռիփսիմեն գրել էր խմբագրություն, թե իր մայրը` Տիրուհին երկար տարիներ որոնել է քրոջը` Խաթունին: Մինչդեռ, իրականում, կարիք չկար նրան փնտրել. Թուրքիայում բոլորը գիտեին Խաթունին: Ըստ Տիրուհու պատմության՝ իրանց ծնողներին սպանվել էին Ցեղասպանության ժամանակ, և ինքը քրոջ` Խաթունի հետ հայտնվել էր որբանոցում: Մի անգամ մի խումբ զինվորականների ուղեկցությամբ որբանոց է այցելել Թուրքիայի առաջնորդ Քեմալ Աթաթուրքը: Կապուտաչյա Խաթունը դուր է եկել Աթաթուրքին, որը որոշել է որդեգրել նրան»:
Հրանտ Դինքի «Սաբիհա Գյոքչենի գաղտնիք» վերնագրով հոդվածը ռումբի պայթյուն էր թուրքական հասարակության համար: «Մենք շատ ժամանակ վատնեցինք, որպեսզի ապացուցենք, որ Թուրքիայի ազգային հերոս Սաբիհա Գյոքչենը հայ է: Սաբիհան հրաշքով փրկված հայ երեխաներից մեկն է, ով, Եղեռնի տարիներին կորցնելով ծնողներին, հայտնվել էր որբանոցներում: Դաստիարակելու նպատակով Աթաթուրքը նրան վերցրել և տարել էր Անկարա, տվել նոր անուն…» - պատմում էր Հրանտ Դինքը:
Այս սենսացիոն լուրը անմիջապես հայտնվեց կենտրոնական Hürriyet թերթի առաջին էջում: Մի շարք պատմաբաններ նշանավոր թուրք օդաչուի հայկական ծագման վարկածը համարում են պատմական կեղծիք, հայկական սադրանք: Սակայն, Հրանտ Դինքի վարկածն ապացուցող ավելի ծանրակշիռ ապացույցներ են հայտնվել: Թուրքերեն լեզվի ամենամեծ բացատրական բառարանի հեղինակ լեզվաբան Փարս Թուգլաջին հայտարարում է, որ Սաբիհա Գյոքչենը տեղյակ էր, թե ովքեր էին իր իսկական ծնողները, նույնիսկ իմացել է հայերեն շատ բառեր:
«Սաբիհան մի փոքր խոսում էր հայերեն: Նրա հայկական ծագման մասին է վկայում այն փաստը, որ նշանավոր օդաչուն տառապել է «երևանյան հիվանդությամբ»», - նշել է թուրքական դպրոցներից մեկի պատմության ուսուցիչ Քեմալ Մերկալին, ով անձամբ է ճանաչել Սաբիհա Գյոքչենին:
Այնուամենայնիվ, Աթաթուրքի որդեգիր աղջկա ծագման հարցը շարունակում է բաց մնալ: Սաբիհան մինչև կյանքի վերջ (2001 թվականի մարտի 22-ին) նվիրված է մնացել Աթաթուրքին:
Սաբիհա Գյոքչենի պատվին անվանել են Ստամբուլի ասիական հատվածի միջազգային օդանավակայանը: Երբ որոշվում էր անվանակոչության հարցը, թուրքերից շատերը վրդովվում էին, որ օդանավակայանը պետք է կոչվի հայուհու անունով:
-
22:54
Նիկոլ Փաշինյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Օլաֆ Շոլցի հետ
-
22:15
Եվրամիությունը մտադիր է ավելացնել Ադրբեջանից գազի ներկրումը
-
22:12
ՌԴ խաղաղապահներն Ասկերանի շրջանում հրադադարի ռեժիմի երկու խախտում են արձանագրել
-
22:07
ՄԱԿ խաղաղապահ առաքելություն ԼՂ կարող է ուղարկվել միայն ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի որոշմամբ․Դյուժարիկ
-
22:02
Իրականությանը չեն համապատասխանում լուրերը, թե իբր Ստեփանակերտում փաստաթղթեր են այրվում. տեղեկատվական շտաբ
-
20:12
ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալը Թուրքիայի փոխարտգործնախարարի հետ քննարկել է ԼՂ հարցը
-
20:07
Ռուս խաղաղապահների շուրջ 15 բեռնատարներ անցել են Հայաստանից Արցախ
-
20:03
ԱԽ քարտուղարը Տոյվո Կլաարի հետ քննարկել է ԼՂ ներկայիս հումանիտար ծանր իրավիճակը
-
19:51
Հանրապետության հրապարակում հանրահավաք է (ուղիղ)
-
19:40
Արցախում սկսվել է Պաշտպանության բանակի սպառազինությունները հանձնելու գործընթացը
-
18:34
Պայմանները ծանր են օդանավակայանում գիշերող երեխաների, օգնության կարիք ունեցող տարեցների համար. ինչ իրավիճակ է այս պահին ԼՂ-ում
-
17:23
Բաքուն հայտնել է, որ դժվարություններ են առաջանալու Ղարաբաղի ինտեգրման գործընթացքում
-
17:04
Որոշվել է հետաձգել Մյուռոնօրհնեքը. Արցախի շուրջ ստեղծված ծանր իրավիճակով է պայմանավորված
-
16:28
Կարմիր խաչի միջոցով Մարտունիից Ստեփանակերտ է տեղափոխվել 9 վիրավոր
-
16:24
Անհրաժեշտ է հարգել տարածաշրջանում հայերի իրավունքները. Ռաիսի
-
16:05
Նիկոլ Փաշինյանն ու Տոյվո Կլաարը քննարկել են Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին առկա իրավիճակը
-
16:02
Ժոզեպ Բորելը և Հաքան Ֆիդանը Նյու Յորքում քննարկել են Արցախում ստեղծված վիճակը
-
15:39
Բանակցություններ են ընթանում զորքի հետքաշման և քաղաքացիների՝ բնակավայր վերադառնալու գործընթացը կազմակերպելու համար
-
15:29
ՄԻԵԴ-ն ամբողջությամբ բավարարել է ՀՀ կառավարության պահանջը և միջանկյալ միջոց կիրառել ընդդեմ Ադրբեջանի
-
15:00
Իրանը Սյունիքը Հայաստանի տարածքային ամբողջականության մաս է համարում. IRNA
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
12:12
BRICS-ը մեծացնում է Արևմուտքին հակազդման պոտենցիալը
-
12:59
ԵՄ ընդլայնում. գործընթաց ընդդեմ ԲՐԻԿՍ-ի՞
-
10:50
Ի՞նչ է կատարվում Արցախում և Արցախի շուրջ
-
20:10
Սահմանային լարվածության աճն ու նախագահի ընտրություններն Արցախում
-
21:13
Մոսկվան Թուրքիայի հարցում «մտրակի և բլիթի» յուրօրինակ քաղաքականություն է վարում
-
15:57
Ալեքսանդր Պետրակովը հրապարակել է ազգային հավաքական հրավիրված ֆուտբոլիստների ցուցակը
-
16:01
Հանրապետությունում օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա 2-4 աստիճանով
-
18:48
Թուրքիա-Հայաստան ֆուտբոլային հանդիպումը կսպասարկեն իտալացի մրցավարները
-
17:00
Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա 4-6 աստիճանով. եղանակը Հայաստանում
-
19:15
BRICS-ի ընդլայնումը «չափազանց արևմտյան» աշխարհակարգը փոխարինելու փորձ է. Մակրոն
Խոնավություն՝ 48%
Քամի՝ 2,06 կմ/ժ