Աթաթուրքի աղջկա հայկական գաղտնիքը

Թուրքիայի առաջին նախագահ Քեմալ Աթաթուրքի որդեգիր աղջկա՝ Սաբիհա Գյոքչենի պատմությունը, մինչ օրս շատերի համար մնում է անհասկանալի: Որոշ աղբյուրներ պնդում են, որ նա եղել է Աթաթուրքի դուստրը, որոշներն էլ՝ սիրուհին, սակայն այս կապուտաչյա գեղեցկուհու պատմության ամենախորհրդավոր մասը նրա ծագման հարցն է:
Թուրքական աղբյուրների և հենց Սաբիհայի հարցազրույցի համաձայն՝ Գյոքչեն ծնվել է 1913 թվականի մարտի 22-ին: Ծնողները եղել են Մուստաֆա Իզզիետ Բեյը և Հայրիյե Խանումը, որոնք էթնիկ բոսնիացիներ են եղել: Ծնողների մահից հետո, Սաբիհան հայտնվել է Բասմայի որբանոցում, որը 1925 թվականին այցելել է Մուստաֆա Քեմալը: 12-ամյա կապուտաչյա աղջնակն այնքան է դուր եկել Թուրքիայի առաջնորդին, որ նա որոշել է որդեգրել աղջկան: Սաբիհան Գյոքչեն (թուրք. Gök - երկինք) ազգանունը ստացել է ավելի ուշ, երբ Աթաթուրքը 1934 թվականին օրենք ընդունեց ազգանունների մասին: Սակայն, Սաբիհան հետագայում հավատարիմ մնաց իր ազգանվան նշանակությանը՝ ընտրելով օդաչուի մասնագիտությունը:
1935 թվականի մայիսի 5-ին Սաբիհան Աթաթուրքի հետ ներկա գտնվեց «Թյուրք քուշու» օդաչուական դպրոցի հանդիսավոր բացմանը: Տարբեր երկրներից հրավիրված պլաներների և պարաշյուտիստերի օդային շոուն այն աստիճան գրավեց Սաբիհային, որ երբ հայրը հարցրեց. «Կցանկանա՞ս օդաչու դառնալ»: Աղջիկն առանց երկմտելու պատասխանեց. «Այո՛, հենց հիմա»: Սաբիհան 23 տարեկանում դարձավ Թուրքիայի առաջին կին օդաչուն և աշխարհում առաջին կին օդաչու-ռմբարկուն՝ իրականացելով Աթաթուրքի՝ երկնքի մասին երազանքը:
Սաբիհայի հայկական ծագման մասին առաջինը խոսեց Հրանտ Դինքը: Այսպես, «Ակոս» թերթի խմբագրություն դիմել էր հայաստանցի մի կին` Թուրքիայում ազգականներին փնտրելու նպատակով: Լրագրող Ելենա Սոլնցևան, որը նյութ էր պատրաստում Հրանտ Դինքի մասին` այդ կնոջ որոնումների կապակցությամբ, պատմում է. «Հայաստանաբնակ Հռիփսիմե Սեբիլջյանը փնտրում էր Խաթուն մորաքրոջը, որն անհետ կորել էր Օսմանյան կայսրությունում Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ: Հռիփսիմեն գրել էր խմբագրություն, թե իր մայրը` Տիրուհին երկար տարիներ որոնել է քրոջը` Խաթունին: Մինչդեռ, իրականում, կարիք չկար նրան փնտրել. Թուրքիայում բոլորը գիտեին Խաթունին: Ըստ Տիրուհու պատմության՝ իրանց ծնողներին սպանվել էին Ցեղասպանության ժամանակ, և ինքը քրոջ` Խաթունի հետ հայտնվել էր որբանոցում: Մի անգամ մի խումբ զինվորականների ուղեկցությամբ որբանոց է այցելել Թուրքիայի առաջնորդ Քեմալ Աթաթուրքը: Կապուտաչյա Խաթունը դուր է եկել Աթաթուրքին, որը որոշել է որդեգրել նրան»:
Հրանտ Դինքի «Սաբիհա Գյոքչենի գաղտնիք» վերնագրով հոդվածը ռումբի պայթյուն էր թուրքական հասարակության համար: «Մենք շատ ժամանակ վատնեցինք, որպեսզի ապացուցենք, որ Թուրքիայի ազգային հերոս Սաբիհա Գյոքչենը հայ է: Սաբիհան հրաշքով փրկված հայ երեխաներից մեկն է, ով, Եղեռնի տարիներին կորցնելով ծնողներին, հայտնվել էր որբանոցներում: Դաստիարակելու նպատակով Աթաթուրքը նրան վերցրել և տարել էր Անկարա, տվել նոր անուն…» - պատմում էր Հրանտ Դինքը:
Այս սենսացիոն լուրը անմիջապես հայտնվեց կենտրոնական Hürriyet թերթի առաջին էջում: Մի շարք պատմաբաններ նշանավոր թուրք օդաչուի հայկական ծագման վարկածը համարում են պատմական կեղծիք, հայկական սադրանք: Սակայն, Հրանտ Դինքի վարկածն ապացուցող ավելի ծանրակշիռ ապացույցներ են հայտնվել: Թուրքերեն լեզվի ամենամեծ բացատրական բառարանի հեղինակ լեզվաբան Փարս Թուգլաջին հայտարարում է, որ Սաբիհա Գյոքչենը տեղյակ էր, թե ովքեր էին իր իսկական ծնողները, նույնիսկ իմացել է հայերեն շատ բառեր:
«Սաբիհան մի փոքր խոսում էր հայերեն: Նրա հայկական ծագման մասին է վկայում այն փաստը, որ նշանավոր օդաչուն տառապել է «երևանյան հիվանդությամբ»», - նշել է թուրքական դպրոցներից մեկի պատմության ուսուցիչ Քեմալ Մերկալին, ով անձամբ է ճանաչել Սաբիհա Գյոքչենին:
Այնուամենայնիվ, Աթաթուրքի որդեգիր աղջկա ծագման հարցը շարունակում է բաց մնալ: Սաբիհան մինչև կյանքի վերջ (2001 թվականի մարտի 22-ին) նվիրված է մնացել Աթաթուրքին:
Սաբիհա Գյոքչենի պատվին անվանել են Ստամբուլի ասիական հատվածի միջազգային օդանավակայանը: Երբ որոշվում էր անվանակոչության հարցը, թուրքերից շատերը վրդովվում էին, որ օդանավակայանը պետք է կոչվի հայուհու անունով:
-
09:18
ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
-
22:48
Մեծ Բրիտանիայի թագավոր Չարլզ III-ը Լոնդոնում կընդունի Զելենսկիին
-
22:38
Հայաստանը 30 տոննա օգնություն է ուղարկել երկրաշարժից տուժած Սիրիա
-
22:15
Սպիտակ տունը հերքել է «Հյուսիսային հոսք-2»-ի պայթեցման գործում ԱՄՆ ռազմածովային ուժերի մասնակցության մասին տեղեկությունը
-
21:31
Արցախի արտգործնախարար Սերգեյ Ղազարյանը ցավակցական նամակ է ուղարկել Հայաստանում Սիրիայի դեսպանին
-
21:24
Շարունակվում են բանակցությունները Ստեփանակերտ-Գորիս ճանապարհով անխոչընդոտ շարժը վերսկսելու վերաբերյալ. ՌԴ ՊՆ
-
21:15
Ադրբեջանական սադրանքները շարունակվում են․ ի՞նչ նպատակներ է հետապնդում Բաքուն
-
21:04
Մարզչական նոր նշանակումներ՝ Հայաստանի տարբեր տարիքային հավաքականներում
-
20:27
Բացարձակ սուտ է. ՀՀ ՊՆ-ն ու ԱԱԾ-ն հերքում են ադրբեջանական հերթական ապատեղեկատվությունը
-
18:59
Արցախում հումանիտար ճգնաժամի ռիսկը մեծանում է
-
18:48
Թուրքիայում և Սիրիայում երկրաշարժի հետևանքով զոհերի թիվը գերազանցել է 11 000-ը
-
18:44
Մհեր Գրիգորյանը և Չինաստանի դեսպանը քննարկել են հայ-չինական հարաբերություններին առնչվող հարցեր
-
18:23
Հայաստանից Թուրքիա մեկնած փրկարարներն արդեն աղետի գոտում աշխատում են. Կարո Փայլան
-
18:22
Հայաստանն ամենաշատն է շահագրգիռ, որ տարածաշրջանում կոմունիկացիաները բացվեն. Փաշինյան
-
18:12
Ադրբեջանը կրկին արգելափակել է Հայաստանից Արցախ միակ գազատար խողովակը
-
18:07
ԵՄ դիտորդների թվում կլինեն ֆրանսիացի ժանդարմներ․ Եվրախորհրդարանի ֆրանսիացի պատգամավոր (ՍիվիլՆեթ)
-
18:01
ՀԱՊԿ-ից խնդրել ենք ճշգրտել՝ որն է իրենց պատկերացմամբ ՀՀ տարածքը, եթե որևէ առաքելություն չգիտի՝ որն է ՀՀ տարածքը, ո՞նց է դիտարկելու` օկուպացված է այն, թե`ոչ․ Փաշինյան
-
17:53
Վարչապետին ներկայացվել է Սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարի գրասենյակի 2022թ. գործունեության հաշվետվությունը
-
17:46
Վարչապետ Փաշինյանն ընդունել է Խորվաթիայի արտաքին գործերի նախարարին
-
16:13
Սեյրան Օհանյանի նկատմամբ քրեական հետապնդում կհարուցվի. Ազգային ժողովը տվեց համաձայնությունը
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
14:30
Պեսկովը կասկածի տակ է դրել Անկարայի կողմից Կիևին կասետային զինամթերքի մատակարարման մասին լուրերի հավաստիությունը
-
10:48
Թող Ամենակալի օգնականությամբ մեր տարածաշրջանը վերագտնի իր խաղաղությունը և միջազգային հանրության կողմից ճանաչվի Արցախի մեր ժողովրդի՝ հայրենի հողում ապահով, ազատ ու անկախ ապրելու իրավունքը․ Ն․Ս․Օ․Տ․Տ․ Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս
-
21:08
ԵՄ-ն ապացույցներ չունի, որ Իրանը Ռուսաստանին բալիստիկ հրթիռներ է մատակարարում
-
15:02
Հայաստանի մերժումից հետո ՀԱՊԿ-ը զորավարժություն կանցկացնի այլ երկրում
-
17:31
Լծեն-Շամբ և Տաթև-Լծեն ճանապարհահատվածների շինարարությունը մինչև ամառ կավարտվի. Սանոսյան
-
18:08
Հայաստանը ՄԱԿ ԱԽ-ում կշարունակի իր աշխատանքները Լաչինի միջանցքի բացման հարցով․ ՀՀ ԱԳ նախարար
-
18:11
Երևանը ներառվել է աշխարհի ամենաանվտանգ քաղաքների թոփ 20-ում. Numbeo
-
18:30
Հայաստանի և Վրաստանի քաղաքացիները երկու երկրներ կկարողանան այցելել նաև ID քարտերով. Փաշինյանի ելույթը
-
19:20
«Միքելանջելոն բալետում». հայուհի Ագրիպինա Վագանովան՝ ռուսական բալետի տեսության հիմնադիրը
-
19:37
ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև կարգավորումը չպետք է ԵՄ-ի և ՌԴ-ի միջև մրցակցության պատանդ դառնա․ ԵՄ ներկայացուցիչ
Խոնավություն՝ 86%
Քամի՝ 0 կմ/ժ