Ալեքսանդր Քեմուրջյան` առաջին մոլորակագնացների հեղինակը

Ալեքսանդր Քեմուրջյան` ականավոր ինժեներ-կոնստրուկտոր, տիեզերական տրանսպորտային մեքենաշինության խորհրդային գիտական դպրոցի հիմնադիր, առաջին մոլորակագնացների հեղինակ:
Նա ավելի քան 200 գիտական աշխատությունների հեղինակ է, այդ թվում` 5 մենագրությունների և ավելի քան 50 հայտնագործությունների: Քեմուրջյանի կյանքի գխավոր գործը դարձավ տիեզերական տեխնիկայի ստեղծումը և մասնակցությունը լուսնի մակերևույթի հետազոտման` աշխարհում առաջին ավտոմատ ինքնագնաց սարքի ստեղծմանը: Նա եղել է լուսնագնացի ինքագնաց շասսիի գլխավոր կոնստրուկտորը, որն էլ դարձրեց «Լուսնագնացը» լուսնագնաց:
Ալեքսանդր Քեմուրջյանը ծնվել է 1921 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Վլադիկավկազում: Նրա հայրը սերում էր Տրապիզոնի հայերի ընտանիքից: Նրա մանկության և պատանեկության տարիներն անցել են Բաքվում:
1940թ. Ալեքսանդրը մեկնել է Մոսկվա և ընդունվել Մոսկվայի` Բաումանի անվան պետական տեխնիկական համալսարան, իսկ 1942-ին ինքնակամ գնացել է ռազմաճակատ: Նա Կուրսկի ճակատամարտի, Դնեպր, Վիսլա, Դեսնա և Օդրա գետերի համար մղված մարտերի մասնակից է, պատերազմի ավարտը դիմավորել է 1945 թվականին Պոմերանիայում:
1951թ. գերազանցությամբ ավարտել է Մոսկվայի` Բաումանի անվան պետական տեխնիկական համալսարանը և գործուղվել է աշխատելու համառուսաստանյան գիտահետազոտական ինստիտուտ: 1951-ի սեպտեմբերից Ալեքսանդր Քեմուրջյանի ողջ կյանքը անքակտելիորեն կապվեց այդ կազմակերպության հետ, որտեղ նա դարձել է ինժեներից մինչև ինստիտուտի տնօրենի տեղակալ և գլխավոր կոնստրուկտոր:
1959-1963 թթ. Քեմուրջյանը զբաղվել է օդային բարձիկներով ցամաքային տրանսպորտային միջոցների ստեղծմամբ: Օդային բարձիկներով մարտական պարեկա-հետախուզական մեքենայի մակետները հասցվել են բնության մեջ փորձարկումների մակարդակի: Այդ մեքենան ունակ էր տեղափոխելու 12 դեսանտայիններից կազմված խմբի ՝ հաղթահարելով ճահիճներ, ջրային տարածություններ ու անանցանելի ճանապարհներ: Մշակվում էր նույնիսկ Անտարկտիդայում այդ մեքենայի օգտագործման տարբերակը:
1963թ. Քեմուրջյանը նշանակվել է «Լուսնագնացի» ինքնագնաց շասսիի ստեղծման աշխատանքների ղեկավար: 1963-1973թթ. նա գլխավորել է լուսնագնացների ավտոմատ ինքնագնաց շասսիների և փոքր մարսագնացի ստեղծման և նախագծման աշխատանքները: Նրա ղեկավարությամբ մշակվել են մոլորակագնացների` որպես տիեզերական նշանակության տրանսպորտային մեքենաների նախագծման հիմունքները, ինչպես նաև ստեղծվել են աշխարհում առաջին մոլորակագնացները` «Լուսանգնացները», մարսագնացները, Մարսի և իր արբանյակ Ֆոբոսի մակերևույթին թռիչքաձև տեղաշարժվելու համար ստեղծված ապարատներ: Քեմուրջյանի ղեկավարությամբ նախագծված սարքերի օգնությամբ են ստացվել տվյալներ Լուսնի և Վեներայի մակերևույթի ֆիզիկա-մեխանիկական հատկությունների մասին:
Քեմուրջյանը մասնակցել է Չեռնոբիլի ատոմակայանի վթարի հետևանքների վերացմանը: 1986 թվականի մայիսին գործուղվել է վթարի վայր՝ տրանսպորտային տեխնիկայի աշխատանքի պայմանների գնահատման համար: Նրա ղեկավարությամբ սեղմ ժամկետներում ստեղծվեց հեռակառավարվող մասնագիտացած տրանսպորտային ռոբոտ՝ СТР-1, որն էական օգնություն ցուցաբերեց վթարի հետևանքների վերացման գործում:
Քեմուրջյանի ծառայություններն ըստ արժանվույն գնահատվել են. նա տեխնիկական գիտությունների դոկտոր է, պրոֆեսոր, Լենինյան մրցանակի դափնեկիր, պարգևատրվել է Լենինի, Արիության, Կարմիր Աստղի, Հայրենական պատերազմի, Պատվո շքանշաններով, ինչպես նաև ԽՍՀՄ Տիեզերագնացության Ֆեդերացիայի մեդալով և մարտական մեդալներով: Իսկ 2006 թվականին Տիեզերագնացության Ֆեդերացիայի կողմից որոշում ընդունվեց սահմանել պարգև՝ Քեմուրջյանի անվան մեդալ:
Նա միջազգային մի քանի գիտական ընկերությունների անդամ էր` Մոլորակային միության (ԱՄՆ) և Եվրոպայի երկրաֆիզիկական միության (Գերմանիա), Տիեզերական տարածության հետազոտությունների հանձնաժողովի թղթակից-անդամ (Ֆրանսիա):
Քեմուրջյանի անունը գրանցված է Մեծ Բրիտանիայում հրատարակված «20-րդ դարի նշանակալից մարդիկ» գրքում:
Ալեքսանդր Լեոնի Քեմուրջյանը կյանքից հեռացել է 2003 թվականի փետրվարի 24-ին, նրա աճյունն ամփոփված է Սանկտ-Պետերբուրգի հայկական գերեզմանոցում:
1997 թվականին Միջազգային աստղագիտական միության որոշմամբ Ալեքսանդր Լեոնի Քեմուրջյանի անունով է կոչվել Արևային համակարգի փոքր մոլորակներից մեկը:
այլ նյութեր այս թեմայով
- Ալենուշ Տերյան` Իրանի առաջին կին աստղագետ, առաջին արևային աստղադիտարանի հիմնադիր Տերյանն իր բնակարանը կտակելով Ջուղայի հայերին և հայ ուսանողներին` կյանքի վերջին տարիներն անցկացրել է Թեհրանի...
- Հակոբ Մարթայան. հայ, ում մասին թուրքերը չեն կարող չխոսել «Հայերը ճիշտ են անում, որ հիշում են իրենց հերոսներին»,-ասել է Աթաթուրքը՝ հավելելով, որ միևնույնն է թուրքերն են...
- Ասատուր Սարաֆյան` մեքենաների ավտոմատ փոխանցման տուփի գյուտարարը Սարաֆյանին են պատկանում նաև բենզինի տարրայի պոմպի, ինչպես նաև շարժիչի յուղի չափիչի գյուտերը:
- Ալեքսանդր Քեմուրջյան` առաջին մոլորակագնացների հեղինակը Ալեքսանդր Քեմուրջյանը ծնվել է 1921 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Վլադիկավկազում: Նրա հայրը սերում էր Տրապիզոնի հայերի...
- Աշխարհում առաջին կին օվկիանոսագետը եղել է հայազգի Անիտա Կարագոշյանը «Ծովի տիկին» անունը ձեռք բերած առաջին կին օվկիանոսագետն ուսումնասիրել և լուսանկարել է երկրագնդի բոլոր օվկիանոսները:
-
20:47
Եղանակը Հայաստանում. առաջիկա 5 օրվա կանխատեսում
-
17:43
Արցախի ԱԱԾ-ն հայտարարություն է տարածել
-
15:38
Էդուարդո Էռնեկյանին շնորհվել են Ֆլորենցիայի բանալիները
-
13:03
Արցախում աջակցություն կտրամադրվի շրջափակման պատճառով աշխատանքից ազատված անձանց․ նախարար
-
11:04
ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
-
18:41
ԵՄ-ի և Ադրբեջանի միջև գազային համաձայնագրի նախագիծը դանակի հարված է հայերի թիկունքին․ ֆրանսիացի սենատոր
-
17:52
Մեր անելիքներից մեկն Արցախի թեման համաշխարհային հանրության ուշադրության կենտրոնում պահելն է. Ռուբեն Վարդանյան
-
13:10
Վարչապետը շնորհավորական ուղերձ է հղել Շրի Լանկայի վարչապետին
-
09:18
ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
-
08:58
Երիտասարդների բարեխոս Սուրբ Սարգիս զորավարի հիշատակության օր
-
23:59
ՌԴ խաղաղապահների հրամանատարությունը շարունակում է բանակցությունները Լաչինի միջանցքով երթևեկության վերականգնման հարցով
-
23:19
Բլինքենի ծրագրված այցը Չինաստան հետաձգվել է օդապարիկի միջադեպի պատճառով
-
22:58
ԵՀ-ն հայտարարել է ԵՄ-ին անդամակցելու հարցում Ուկրաինայի պատրաստվածության ցածր մակարդակի մասին
-
22:02
ՀՀ ԱԳՆ-ն պարզաբանել է Վրաստան և ԱՄԷ Հայաստանի քաղաքացիների մուտքի հետ կապված հարցերը
-
21:12
Թուրքիան և Ադրբեջանը 2023-ին համատեղ 10-ից ավել զորավարժություն են նախատեսել
-
20:10
Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինն այցելել է Ջերմուկ քաղաք
-
19:45
2022թ․ Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը՝ ռիսկային և ոչ կայուն
-
18:18
«Ճոճանակը» պատասխանում է այսօր դաշտում առկա մի շարք մանիպուլյացիների. Աննա Կարապետյան
-
17:59
ՆԱՏՕ-ի երկրները կարծում են, որ Ռուսաստանը չի կատարում «START»-ի պայմանները
-
17:28
ԵԱՏՀ-ն և ԱՊՀ Գործադիր կոմիտեն ստորագրել են փոխգործակցության խորացման միջոցառումների ծրագիր
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
19:09
SOS - ԱՐՑԱԽ․ Հրատապ գործողությունների ծրագիր
-
14:30
Պեսկովը կասկածի տակ է դրել Անկարայի կողմից Կիևին կասետային զինամթերքի մատակարարման մասին լուրերի հավաստիությունը
-
15:02
Հայաստանի մերժումից հետո ՀԱՊԿ-ը զորավարժություն կանցկացնի այլ երկրում
-
10:48
Թող Ամենակալի օգնականությամբ մեր տարածաշրջանը վերագտնի իր խաղաղությունը և միջազգային հանրության կողմից ճանաչվի Արցախի մեր ժողովրդի՝ հայրենի հողում ապահով, ազատ ու անկախ ապրելու իրավունքը․ Ն․Ս․Օ․Տ․Տ․ Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս
-
21:08
ԵՄ-ն ապացույցներ չունի, որ Իրանը Ռուսաստանին բալիստիկ հրթիռներ է մատակարարում
-
18:11
Երևանը ներառվել է աշխարհի ամենաանվտանգ քաղաքների թոփ 20-ում. Numbeo
-
18:30
Հայաստանի և Վրաստանի քաղաքացիները երկու երկրներ կկարողանան այցելել նաև ID քարտերով. Փաշինյանի ելույթը
-
17:31
Լծեն-Շամբ և Տաթև-Լծեն ճանապարհահատվածների շինարարությունը մինչև ամառ կավարտվի. Սանոսյան
-
19:37
ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև կարգավորումը չպետք է ԵՄ-ի և ՌԴ-ի միջև մրցակցության պատանդ դառնա․ ԵՄ ներկայացուցիչ
-
09:27
Կոչ ենք անում անհապաղ վերականգնել Լաչինի միջանցքի հասանելիությունը․ ԵԱՀԿ-ում ԱՄՆ ներկայացուցիչ
Խոնավություն՝ 86%
Քամի՝ 0,51 կմ/ժ