Ալեքսանդր Քեմուրջյան` առաջին մոլորակագնացների հեղինակը

Ալեքսանդր Քեմուրջյան` ականավոր ինժեներ-կոնստրուկտոր, տիեզերական տրանսպորտային մեքենաշինության խորհրդային գիտական դպրոցի հիմնադիր, առաջին մոլորակագնացների հեղինակ:
Նա ավելի քան 200 գիտական աշխատությունների հեղինակ է, այդ թվում` 5 մենագրությունների և ավելի քան 50 հայտնագործությունների: Քեմուրջյանի կյանքի գխավոր գործը դարձավ տիեզերական տեխնիկայի ստեղծումը և մասնակցությունը լուսնի մակերևույթի հետազոտման` աշխարհում առաջին ավտոմատ ինքնագնաց սարքի ստեղծմանը: Նա եղել է լուսնագնացի ինքագնաց շասսիի գլխավոր կոնստրուկտորը, որն էլ դարձրեց «Լուսնագնացը» լուսնագնաց:
Ալեքսանդր Քեմուրջյանը ծնվել է 1921 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Վլադիկավկազում: Նրա հայրը սերում էր Տրապիզոնի հայերի ընտանիքից: Նրա մանկության և պատանեկության տարիներն անցել են Բաքվում:
1940թ. Ալեքսանդրը մեկնել է Մոսկվա և ընդունվել Մոսկվայի` Բաումանի անվան պետական տեխնիկական համալսարան, իսկ 1942-ին ինքնակամ գնացել է ռազմաճակատ: Նա Կուրսկի ճակատամարտի, Դնեպր, Վիսլա, Դեսնա և Օդրա գետերի համար մղված մարտերի մասնակից է, պատերազմի ավարտը դիմավորել է 1945 թվականին Պոմերանիայում:
1951թ. գերազանցությամբ ավարտել է Մոսկվայի` Բաումանի անվան պետական տեխնիկական համալսարանը և գործուղվել է աշխատելու համառուսաստանյան գիտահետազոտական ինստիտուտ: 1951-ի սեպտեմբերից Ալեքսանդր Քեմուրջյանի ողջ կյանքը անքակտելիորեն կապվեց այդ կազմակերպության հետ, որտեղ նա դարձել է ինժեներից մինչև ինստիտուտի տնօրենի տեղակալ և գլխավոր կոնստրուկտոր:
1959-1963 թթ. Քեմուրջյանը զբաղվել է օդային բարձիկներով ցամաքային տրանսպորտային միջոցների ստեղծմամբ: Օդային բարձիկներով մարտական պարեկա-հետախուզական մեքենայի մակետները հասցվել են բնության մեջ փորձարկումների մակարդակի: Այդ մեքենան ունակ էր տեղափոխելու 12 դեսանտայիններից կազմված խմբի ՝ հաղթահարելով ճահիճներ, ջրային տարածություններ ու անանցանելի ճանապարհներ: Մշակվում էր նույնիսկ Անտարկտիդայում այդ մեքենայի օգտագործման տարբերակը:
1963թ. Քեմուրջյանը նշանակվել է «Լուսնագնացի» ինքնագնաց շասսիի ստեղծման աշխատանքների ղեկավար: 1963-1973թթ. նա գլխավորել է լուսնագնացների ավտոմատ ինքնագնաց շասսիների և փոքր մարսագնացի ստեղծման և նախագծման աշխատանքները: Նրա ղեկավարությամբ մշակվել են մոլորակագնացների` որպես տիեզերական նշանակության տրանսպորտային մեքենաների նախագծման հիմունքները, ինչպես նաև ստեղծվել են աշխարհում առաջին մոլորակագնացները` «Լուսանգնացները», մարսագնացները, Մարսի և իր արբանյակ Ֆոբոսի մակերևույթին թռիչքաձև տեղաշարժվելու համար ստեղծված ապարատներ: Քեմուրջյանի ղեկավարությամբ նախագծված սարքերի օգնությամբ են ստացվել տվյալներ Լուսնի և Վեներայի մակերևույթի ֆիզիկա-մեխանիկական հատկությունների մասին:
Քեմուրջյանը մասնակցել է Չեռնոբիլի ատոմակայանի վթարի հետևանքների վերացմանը: 1986 թվականի մայիսին գործուղվել է վթարի վայր՝ տրանսպորտային տեխնիկայի աշխատանքի պայմանների գնահատման համար: Նրա ղեկավարությամբ սեղմ ժամկետներում ստեղծվեց հեռակառավարվող մասնագիտացած տրանսպորտային ռոբոտ՝ СТР-1, որն էական օգնություն ցուցաբերեց վթարի հետևանքների վերացման գործում:
Քեմուրջյանի ծառայություններն ըստ արժանվույն գնահատվել են. նա տեխնիկական գիտությունների դոկտոր է, պրոֆեսոր, Լենինյան մրցանակի դափնեկիր, պարգևատրվել է Լենինի, Արիության, Կարմիր Աստղի, Հայրենական պատերազմի, Պատվո շքանշաններով, ինչպես նաև ԽՍՀՄ Տիեզերագնացության Ֆեդերացիայի մեդալով և մարտական մեդալներով: Իսկ 2006 թվականին Տիեզերագնացության Ֆեդերացիայի կողմից որոշում ընդունվեց սահմանել պարգև՝ Քեմուրջյանի անվան մեդալ:
Նա միջազգային մի քանի գիտական ընկերությունների անդամ էր` Մոլորակային միության (ԱՄՆ) և Եվրոպայի երկրաֆիզիկական միության (Գերմանիա), Տիեզերական տարածության հետազոտությունների հանձնաժողովի թղթակից-անդամ (Ֆրանսիա):
Քեմուրջյանի անունը գրանցված է Մեծ Բրիտանիայում հրատարակված «20-րդ դարի նշանակալից մարդիկ» գրքում:
Ալեքսանդր Լեոնի Քեմուրջյանը կյանքից հեռացել է 2003 թվականի փետրվարի 24-ին, նրա աճյունն ամփոփված է Սանկտ-Պետերբուրգի հայկական գերեզմանոցում:
1997 թվականին Միջազգային աստղագիտական միության որոշմամբ Ալեքսանդր Լեոնի Քեմուրջյանի անունով է կոչվել Արևային համակարգի փոքր մոլորակներից մեկը:
այլ նյութեր այս թեմայով
- Ջիակոմո Լուիջի Չամիչյան` հայազգի քիմիկոս, ով դարձավ արևային էներգիայի գաղափարի մարգարեն Չամիչյանը նաև համարվում է արևային էներգիայի գաղափարի մարգարեն։
- Ալենուշ Տերյան` Իրանի առաջին կին աստղագետ, առաջին արևային աստղադիտարանի հիմնադիր Տերյանն իր բնակարանը կտակելով Ջուղայի հայերին և հայ ուսանողներին` կյանքի վերջին տարիներն անցկացրել է Թեհրանի...
- Հակոբ Մարթայան. հայ, ում մասին թուրքերը չեն կարող չխոսել «Հայերը ճիշտ են անում, որ հիշում են իրենց հերոսներին»,-ասել է Աթաթուրքը՝ հավելելով, որ միևնույնն է թուրքերն են...
- Ասատուր Սարաֆյան` մեքենաների ավտոմատ փոխանցման տուփի գյուտարարը Սարաֆյանին են պատկանում նաև բենզինի տարրայի պոմպի, ինչպես նաև շարժիչի յուղի չափիչի գյուտերը:
- Ալեքսանդր Քեմուրջյան` առաջին մոլորակագնացների հեղինակը Ալեքսանդր Քեմուրջյանը ծնվել է 1921 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Վլադիկավկազում: Նրա հայրը սերում էր Տրապիզոնի հայերի...
-
13:20
ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը թվիթով պատասխանել է Նիկոլ Փաշինյանի գրառմանը. Մենք բարձր ենք գնահատում Փաշինյանի ուղերձն այս առաջընթացի վերաբերյալ
-
13:00
Կարմիր խաչի ուղեկցությամբ Արցախից 12 բուժառու տեղափոխվել է Հայաստան. 8 բուժառու վերադարձել է Արցախ
-
12:44
Մհեր Գրիգորյանը մասնակցել է Ամերիկայի Առևտրի Պալատի տարեկան ընդհանուր ժողովին
-
12:31
Սաուդյան Արաբիան Իրանին խնդրել է միջնորդել Եմենի ճգնաժամի լուծման հարցում
-
12:30
Ջանք չենք խնայելու զինվորական ծառայության, զինծառայողների սոցիալական պայմանները բարելավելու համար. Պապիկյան
-
11:50
Հայ խորհրդարանականները Կիպրոս եռօրյա այցի ընթացքում բարձրաձայնել են ԼՂ-ում միջազգային դիտորդական առաքելության ներկայության անհրաժեշտության մասին
-
11:39
Ռուսաստան-Չինաստան մերձեցում. Արևմուտքն ունի՞ անհանգստանալու առիթ
-
11:32
ԱՄՆ-ում օդաչուի ինքնազգացողությունը վատանալուց հետո ուղևորը օգնության է հասել անձնակազմին
-
11:01
Ներկայացուցիչների պալատի շուրջ 7 տասնյակ անդամներ կոչ են արել դադարեցնել Ադրբեջանին ռազմական օգնությունը
-
10:06
Ականատես ենք Ադրբեջանի մերժողական և առավելապաշտական մոտեցմանը և ագրեսիվ գործողություններին․ Միրզոյան
-
09:10
ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ
-
08:58
Երկրաշարժ Իրանում, զգացվել է նաև Հայաստանի երեք մարզերում
-
01:00
Ֆրանսիայում կենսաթոշակային բարեփոխումների դեմ բողոքի ցույցերի ժամանակ տուժել է ավելի քան 120 ոստիկան
-
00:32
Թուրք ընդդիմադիր թեկնածուն հույս ունի հաղթել առաջին փուլում
-
00:21
Իրանի ԻՀՊԿ ցամաքային զորքերի հրամանատարն այցելել է ՀՀ–ի և Ադրբեջանի հետ սահմաններ
-
00:05
Ադրբեջանը շարունակում է ահաբեկել Լեռնային Ղարաբաղի հայերին՝ ստեղծելով սեփական հայրենիքում ապրելու համար անմարդկային պայմաններ. Միրզոյան
-
23:29
Հայաստանը դիմել է «Ռոսատոմ»-ին՝ քիմիական արտադրությունների վերացման հարցում օգնության համար
-
21:27
Ֆինլանդիայի նախագահը ստորագրել է ՆԱՏՕ-ին հանրապետության միանալու մասին օրենքը
-
21:20
Ալեն Սիմոնյանի գլխավորած պատվիրակությունը կմեկնի Գերմանիա
-
21:17
Փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանն ընդունել է Մուրմանսկի շրջանի նահանգապետ Անդրեյ Չիբիսին
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
13:48
Անդամակցությունը Միջազգային քրեական դատարանին դրական կանդրադառնա Հայաստանի միջազգային վարկանիշի վրա․ Վ․Հակոբյան
-
10:42
Արագ, որակյալ և հասանելի. ժամանակակից աշխարհի գեղեցկության ինդուստրիայի գլխավոր թրենդն է. ոճաբան-վարսահարդար
-
20:03
Իսրայելը պատրա՞ստ է Իրանի դեմ պատերազմի
-
13:38
Կբացվի՞ արդյոք Լաչինի միջանցքը
-
12:35
Մոլդովայի շուրջ ՌԴ-Արևմուտք առճակատման խորացումը մեծացնում է ռիսկերը նաև Հարավային Կովկասի համար
-
18:08
Պետական պարտքն ավելացել է
-
11:49
Արցախ-Ադրբեջան երկխոսության ստորջրյա քարերը
-
18:20
Հայաստանը կանգնած է «Հյուսիս-Հարավ» նախագծից իզոլացման ռիսկի առաջ
-
18:57
Լիրայի անկումը. Թուրքիայի ոչ ավանդական մոնետար քաղաքականության հետևանք
-
13:09
Հայաստանը դո՞ւրս է մնում «Հյուսիս-Հարավ» նախագծից
Խոնավություն՝ 34%
Քամի՝ 1,54 կմ/ժ