Ի՞նչ մոտեցում ունեն քաղաքական ուժերը Ղարաբաղյան հակամարտության վերաբերյալ (համադրական վերլուծություն)

«Արմեդիա» ՏՎԳ-ն ներկայացնում է ՀՀ-ում խորհրդարանական ընտրությունների շրջանակներում «Հայացք» կիրառական քաղաքականության և հետազոտությունների վերլուծական կենտրոնի կողմից իրականացված վերլուծական հոդվածների շարք: Հոդվածներն անդրադառնում են ՀՀ արտաքին քաղաքական առաջնահերթությունների վերաբերյալ ընտրարշավում մրցակցող քաղաքական ուժերի տեսլականներին՝համադրելով դրանք: Համադրական վերլուծությունը հիմնված է քաղաքական ուժերի նախընտրական ծրագրերի, ինչպես նաև «Արմեդիա» ՏՎԳ կողմից իրականացված հարցազրույցների վրա: Տվյալները ներկայացվել են նաև աղյուսակավորված տեսքով:
Ընտրարշավին մասնակցող գրեթե բոլոր քաղաքական ուժերը թե´ իրենց նախընտրական ծրագրերում, թե´ «Արմեդիա» ՏՎԳ-ին տված հարցազրույցում անդրադարձել են Ղարաբաղյան հակամարտությանը: Բացառություն է միայն «Հայկական Վերածնունդ» կուսակցությունը: ՀՎԿ նախընտրական ծրագրում ևս չկա է որևէ անդրադարձ Ղարաբաղյան հիմնախնդրին:
2017 թվականի Ազգային ժողովի ընտրություններին մասնակցող 9 քաղաքական ուժերի դիրքորոշումները Ղարաբաղյան հակամարտության հարցում կարելի է առանձնացնել երեք հիմնական խմբերի:
Առաջինը կարելի է դիտարկել «Հայ հեղափոխական դաշնակցություն» կուսակցության՝ հիմնախնդրի շուրջ ունեցած դիրքորոշումը: Համաձայն ՀՅԴ դիրքորոշման՝ Արցախը պետք է վերամիավորվի Մայր Հայաստանի հետ, իսկ Արցախի անկախությունն այս կուսակցության համար մարտավարական նշանակություն ունեցող ժամանակավոր լուծում է միայն:
Երկրորդ խմբում կարելի է դիտարկել մյուս 6 («Հայաստանի Հանրապետական» կուսակցություն «Ելք» կուսակցությունների դաշինք, «Ծառուկյան» կուսակցությունների դաշինք, «Ազատ Դեմոկրատներ» կուսակցություն, «Օհանյան-Րաֆֆի-Օսկանյան» կուսակցությունների դաշինք, Կոմունիստական կուսակցութուն) կուսակցությունների և դաշինքների հարցի շուրջ ունեցած դիրքորոշումները, որոնք հիմնվում են խնդրի փոխզիջումային, բանակցային կարգավորման վրա՝ իրարից տարբերվող շեշտադրումներով:
Տարբերվող շեշտադրումներն առավել տեսանելի դարձնելու համար ստորև անդրադառնանք դրանցից յուրաքանչյուրին.
Օրինակ, «Ելք» կուսակցությունների դաշինքը որևէ փոխզիջումային տարբերակի արդյունավետ քննարկման պայման է համարում Արցախի ինքնորոշման իրավունքը ճանաչելու Ադրբեջանի հստակ պատրաստակամությունը: Դաշինքի կողմից շեշտադրվում է Ադրբեջանի ռազմաշունչ հռետորաբանության անթույլատրելիությունը և Հայաստան-Ադրբեջան ռազմական հավասարակշռության վերականգնման անհրաժեշտությունը:
«Ազատ Դեմոկրատներ» կուսակցությունը Արցախի Հանրապետության ժողովրդի ինքնորոշման և խորհրդային Ադրբեջանից ապագաղութացման իրավունքն անքակտելի է համարում, իսկ դրա իրացումը՝ միջազգային իրավունքին համապատասխան, անշրջելի ու անբեկանելի: Ծրագրում նույնպես խոսվում է Արցախի միջազգային ճանաչման, Արցախի՝ բանակցություններում ներգրավման մասին:
Ըստ Հայաստանի Կոմունիստական կուսակցութան Արցախի ժողովուրդն արդեն ինքնորոշվել է և իր հետագա ճակատագիրը պետք է որոշի միայն ինքը:
«Օհանյան-Րաֆֆի-Օսկանյան» կուսակցությունների դաշինքը խնդրի լուծման առանցքում տեսնում է Արցախի ինքնորոշման իրավունքի իրացումը, որից հետո՝ Արցախի հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության սահմանների ճշգրտումը: Կուսակցության նախընտական ծրագրում խոսվում է ռազմական հավասարակշռության, ժողովրդական դիվանագիտության միջոցով հայերի և ադրբեջանցիների միջև փոխվստահության մթնոլորտի հաստատման և միակողմանի զիջումների բացառման մասին:
Հայաստանի Հանրապետական կուսակցությունը բանակցային գործընթացում իր նպատակն է համարում Ղարաբաղի վերջնական կարգավիճակի որոշումն Արցախի բնակչության կողմից: Կուսակցության նախընտրական ծրագիրը սատարում է խաղաղ բանակցային գործընթացում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների կողմից առաջ տանելու բոլոր ջանքերին: Բացի այդ, խոսվում է պաշտպանական կարողությունների անընդհատ կատարելագործման անհրաժեշտության մասին, ինչպես նաև Արցախի Հանրապետությունը` որպես լիիրավ կողմ ներգրավելու ուղղությամբ իրականացվող շարունակական ջանքերի մասին:
«Ծառուկյան» կուսակցությունների դաշինքն իր նախընտրական ծրագրում նույնպես շեշտադրում է Արցախն անհապաղ բանակցային սեղանի շուրջ վերադառնալու անհրաժեշտությունը և ԼՂՀ միջազգային ճանաչումը՝ որպես հակամարտության կարգավորման գործընթացի վերջնական նպատակ:
Տարբերվող իր դիրքորոշմամբ Կոնգրես-ՀԺԿ կուսակցությունների դաշինքի հակամարտության լուծման շուրջ ունեցած տեսակետը: Համաձայն դաշինքի հարցի շուրջ որդեգրած դիրքորոշման՝ Հայաստանի և Արցախի գոյության հրամայականն է «դուրս գալ հարևան պետությունների հետ հակամարտությունների մեջ գտնվող և շրջափակումներից տնտեսապես խեղդվող երկրի վիճակից և դառնալ բոլոր հարևանների հետ հաշտ ու խաղաղ ապրող, ազատ առևտուր, տնտեսական փոխշահավետ համագործակցություն և հաղորդակցության բաց ուղիներ ունեցող երկիր»: Նախընտրական ծրագրում նաև ասվում է. «Հաշտությունը կապահովի Հայաստանի և Արցախի անվտանգությունը, վերջինիս ինքնորոշման իրավունքի իրացումը»։ Այլ կերպ ասած այս դաշինքը հաշտությունը ներկայացնում է՝ որպես Հայաստանի և Արցախի անվտանգության, վերջինիս ինքնորոշման իրավունքի իրացման պայման:
Շարքից թերևս դուրս է մնում «Հայկական վերածնունդ» կուսակցությունը, որը ինչպես նշել ենք, նախընտրական ծրագրում չունի որևէ անդրադարձ Ղարաբաղյան հակամարտությանը:
Ամփոփելով, պետք է փաստել, որ Ղարաբաղյան հակամարտության շուրջ կուսակցությունների և դաշինքների ունեցած մոտեցումներն հիմնականում իրար բավական մոտ են և չեն պարունակում նորարարական, նախկինում չդիտարկված լուծումների առաջարկներ:
Համադրական այլ վերլուծականներ՝
- Բոլոր քաղաքական ուժերը կարևորում են ուժային կենտրոնների հետ ՀՀ հարաբերությունների զարգացումը (hամադրական վերլուծություն)
- Ի՞նչ մոտեցում ունեն քաղաքական ուժերը հայ-թուրքական հարաբերությունների վերաբերյալ (համադրական վերլուծություն)
- Ի՞նչ մոտեցում ունեն քաղաքական ուժերը Հայոց ցեղասպանության հարցի հետ կապված (համադրական վերլուծություն)
- Նավթամուղ, գազամուղ, ջրագիծ. ինչպես՞ են քաղաքական ուժերը տեսնում Վրաստանի և Իրանի հետ հարաբերությունները (համադրական վերլուծություն).
- Մերձավոր Արևելքը՝ քաղաքական ուժերի արտաքին գերակայությունների համատեքստում (համադրական վերլուծություն)
այլ նյութեր այս թեմայով
- Սյունիքի շուրջ ստեղծված անվտանգային խնդիրներ «Հայացք» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Հերմինե Մխիթարյանի անդրադարձը Սյունիքի շուրջ ստեղծված անվտանգային խնդիրներին:
- Երկրագունդ. Արցախյան հակամարտության շուրջ ակտիվ շփումներ «Առավոտյան լուրեր Լիլիթ Թումանյանի հետ» հաղորդման «Հայացք. Երկրագունդ» խորագրի ներքո անդրադարձ է կատարվել Արցախյան...
- ՌԴ ՊՆ. Լեռնային Ղարաբաղում հրադադարը պահպանվում է շփման գծի ողջ երկայնքով Բոլոր դիտակետերը հագեցած են ֆորտիֆիկացիոն կառույցներներով, որոնք նախատեսված են ռազմական անձնակազմը հրազենային...
- Սերժ Սարգսյանի թողած իրական «ժառանգությունը» Գործող իշխանության փորձերը՝ սեփական ձախողումներն ու դավաճանական քայլերը պայմանավորել ստացված «վատ ժառանգությամբ»...
- Նիկոլ Փաշինյանը և Վլադիմիր Պուտինը հեռախոսազրույց է ունեցել Կողմերը քննարկել են 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի համատեղ հայտարարության կետերի իրականացման ընթացքը: Մասնավորապես,...
այլ նյութեր այս թեմայով
- ՀՀ Նախագահ. Հայաստանն արդեն անձակենտրոն իշխանություն չունի Արդեն Հայաստանն անձակենտրոն իշխանություն չունի, և կարծում եմ, որ դա մեր ժողովրդի վաստակն է:
- Մի շարք պատգամավորներ հրաժարվել են մանդատներից Հայաստանի Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը հրապարակել է պատգամավորական մանդատներից հրաժարված անձանց ցանկը:
- Նոր խորհրդարանը կվարի բազմավեկտոր և հավասարակշռված արտաքին քաղաքականություն ՀՀ համար մյուս կարևորագույն հարցի՝ Ղարաբաղյան հակամարտության հետ կապված նոր խորհրդարանը կունենա ընդհանրական...
- Հետընտրական Հայաստան. քաղաքական մշակույթում փոփոխություններ են արձանագրվում Ըստ էության սա հետնահանջ նախկին մտածելակերպից, առ այն, որ ամեն ինչ պետք է ջնջել և սկսել զրոյից:
- Ղարաբաղյանի կարգավորման հարցում զիջողական դիրքորոշման օգտին քվեարկեց հասարակության 1.65 տոկոսը Փոխարենը ընտրողները մեծամասամբ իրենց աջակցությունն են հայտնել խնդրի ոչ ծայրահեղ, փոխզիջումային, բանակցային կարգավորմանը:
-
13:01
Երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն Արշակունյաց պողոտայում
-
12:44
Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել Անվտանգության խորհրդի նիստ
-
12:42
Հանրապետության նախագահը չի ներկայացնում որևէ քաղաքական ուժի շահերը. Արմեն Սարգսյանի հայտարարությունը
-
12:19
Թուրքիան հայտարարել է Բայրաքթարների դեմ ռուսական «РЭБ»-ի «անարդյունավետության» մասին
-
11:59
Կիրականացվեն Խնածախ, Այգեստան համայնքների տարածքներից հայտնաբերված զենք-զինամթերքի ոչնչացման աշխատանքներ
-
11:57
VPN-ի 21 միլիոն օգտատիրոջ տվյալների բազան հայտնվել է համացանցում
-
11:44
Գարեգին Բ-ն ընդունել է «Համալսարանը զոհվածների ընտանիքների կողքին» նախաձեռնության անդամներին
-
11:32
Վրաստանը պարզեցնում է Հայաստանի քաղաքացիների մուտքի կանոնները
-
11:31
ՌԴ խաղաղապահները ևս 4 բլոկ-մոդուլային քաղաք են տեղադրել Ստեփանակերտում և Մարտունիում
-
11:11
2008 թվականի մարտի 1-ին տեղի ունեցած դեպքերը ցավ են բոլորիս համար. Արմեն Սարգսյան
-
11:01
Հայաստանում կորոնավիրուսի հաստատված դեպքերի թիվը հասել է 172216-ի
-
10:39
ՄԱԿ-ը կոչ է անում հայկական և ադրբեջանական կողմերին համագործակցել միջազգային իր կառույցների հետ. ՄԱԿ-ի խոսնակ
-
10:06
Սյունիքում և Գեղարքունիքում Ադրբեջանի հետ սահմանների «որոշման» գործընթացը հակասում է միջազգային իրավունքի հիմքերին. ՄԻՊ
-
09:49
ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ
-
19:15
Մարտի 1-ին, 2-ի գիշերը սպասվում են տեղումներ
-
18:09
Գրիգոր Նարեկացու հիշատակի օրվան նվիրված պատարագ է մատուցվել Վատիկանի Ս․ Պետրոսի տաճարում
-
15:02
Խստորեն դատապարտելի են սումգայիթյան ոճրագործությունը և հայերի հանդեպ էթնիկ զտման ադրբեջանական ողջ քաղաքականությունը. Արմեն Սարգսյան
-
14:14
15։00-ին Բաղրամյան պողոտայում տեղի կունենա հիշատակի հավաք
-
13:51
Ստեփանակերտի մերձակայքում` Կրկժան թաղամասի հարևանությամբ, տեղի կունենա զինամթերքի վնասազերծում
-
12:19
Սումգայիթյան սպանդը սկիզբ դրեց մարդկայնության դեմ ուղղված հանցագործությունների մի ամբողջ շարքի. Արցախի ԱԳՆ
օրվա
շաբաթվա
ամսվա
-
17:25
Հայաստանը պետք է զերծ մնա ՌԴ-ԱՄՆ շահերի հակադրումից դիվիդենտներ քաղելու գայթակղությունից
-
16:51
Երկրագունդ. ԱՄՆ արտաքին քաղաքական գերակայություններն ու մեր տարածաշրջանը
-
18:05
Ի՞նչ է հակամենաշնորհային կոմպլաենսը և ի՞նչի մասին է ՀՀ ՄԻՊ նախաձեռնությունը
-
18:35
«Ամենաթափանցիկ» իշխանությունը փորձում է հանրությունից հնարավորիս գաղտնի պահել Սյունիքում տեղի ունեցող մտահոգիչ զարգացումները
-
16:26
ՀՀ-ԵՄ համաձայնագրի վավերացման ավարտը քաղաքական տեսանկյունից այսօր ոչինչ չի փոխում
-
21:10
Որքանո՞վ է ԿԲ-ի կողմից վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի բարձրացումն այս իրավիճակում արդյունավետ
-
18:31
Տնտեսություն. Եվրապարտատոմսերի թողարկում, գնաճ, մակրոտնտեսական վիճակ
-
16:14
Թուրքիան սիրախաղ է սկսել ԱՄՆ-ի հետ. արտաքին քաղաքականության իրակա՞ն փոփոխություն, թե՞ իմիտացիա
-
16:03
Վաշինգտոնն ու Թեհրանը նշել են միջուկային գործարքին վերադառնալու պայմանները. կողմերը փորձում են պահել դեմքը
-
12:52
Իրանն ստանձնել է տարածաշրջանային երկրների միջև կապող օղակի դերը
Խոնավություն՝ 82%
Քամի՝ 4 կմ/ժ